7 Mayıs 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 3
Haftalık Aktüalite Mecmuası Denizciler Caddesi Yeni Matbaa * Ankara P. K. 582 — Tel : 18992 Fiatı: 60 Kuruş * İmtiyaz Sahibi: Metin TOKER * Yazı İşlerim' Jiilen idare eden: Cüneyt ARCAYÜREK W Ressam: İzzet ÇETİN * Karikatür TURHAN Fotoğraf : ASSOCIATED PRESS — HÜSEYİN EZER * Klişe: Doğan TORUNOĞLU Abone Şartları : 3 aylık (12 nüsha) : 6 lira 6 aylık (25 nüsha) : 12 Ura 1 senelik (52 nüsha) : 24 Ura * İlân Şartları: 4 Renkli arka kapak (Tam sayfa) : 350 lira Kapak içi 300 lira ve metin sayfaları Santimi 4 Lira * Dizildiği ve Basıldığı Yer: Yeni Matbaa — Ankara Kapak Resmimiz Lord Ismay 15 Milliyetti İngiliz Kendi aramızda Sevgili AKİS Okuyucuları Magna Charta'dan tam 740, İn- gılteredekı 1688 ıhtılalınden 267, ilk Amerikan anayasasından 168 ve Büyük İhtilâlden 166 sene demokrası tecrubesıne ecrübeye huzun buna im- kân vermiyor. Dünyada bir, ama bir tek mem- leket gösterilebilir mi ki orada Demokrasinin iklimi antidemokra- tik kanunlarla kurulmuş bulun- sun? Gösterilemez. O gösterile- mez, fakat bu fikrin benzerlerine rastlamak k bıl Bütün müs- temlekeci devletler asırlar boyunca müstemlekelerinde, zorbalık kul- lanarak yaptıkları şeyın, Hürriye- i kurmak olduğunu id- dia etmı lerdır. Kendilerine karşı gelenleri hep bu parlak ide runda bertaraf ettiklerini, astıkla- ha settıklerını, gadre ugrattıkla nı İleri sürm l milletlerden bu' de afe- işlerdir. Bazı ükrana mi olanlara da rastlanmışlar. Hü- kümran oldukları topı'aklarda kim- senin bir şey istememesini temin etmışler, vakti geldiğinde Hürri- yeti bizzat vereceklerini söylemiş- ler, bundan evvel yapılması gere- ken şeyin Hurrıyetın ıklımını ge- ildirmi: tırmek olduğ şlerdir. Fakat hi şey getn'memışlerd Getirememişlerdir. Gıpta ettiğimiz demokrasilerde mevcut iklim de — antidemokratik kanunlar getirip bul nlara sıkı sıkı- ya s lmak suretiyle gerçel kleştı— kimselerin aklından geçmiştir ama, tarih bunlardan hiç birinin muvaf- fak oldugunu göstermemektedir. Bilâkis, her zaman ve her yerde o zıhnıyet hüsrana uğram ş ka nunlardaki kayıtlar sıkılaştığı de- ğil, gevşediği zamanlar demokra: iklimine has nebatlar: insan hak- ları, söz hürriyeti, vicdan hurrıye- ti, basın hürriyeti, korkudan âza- de olmak hürriyeti yeşerip geliş- tun tecru- kuramamış beyanları, aksisedaları dağılmamış sözleri topyekün bir kenara bırakı; Demokrasıyı anti- demokratik kanunlarla kurmaya kalkışmak dâvaya ihanet değilse, inanılmaz bir gafletten başka ne- dir ki? Demokrasiye girdiğimiz şu son on yıl içinde - o an farkına va- amadığımız, fakat şimdi mu aradığımız bi iyet devresi rinden dolayı, şu veya bu politika- yı, şu veya bu adamı tutmuyor diye kimse mahküm olmadı. Böy- le hareketlere girişenler ise millet- çe gösterilen reaksiyon karşısında urkerek gerilediler. Kanunlar a- ğgırlaşmadı. Bilâkis, daha çok hür- riyet verici bir istikamette değiş- me yolunu tuttular. Hele iktida- rının ilk yıllarında Demokrat Par- tinin, iktidarın! son Ilarında Cumhuriyet Halk Partisinin gös- terdikleri müsamaha ve iyi niyet demokrasmın ıklımını etirdi. Bun! 1950 deki ıktıdar değışıklığıdır Bu yüzden memleket battı mı? Bu yı_ızden başımıza felaketler gel- ? Basın hürriyeti- ördük? Karika- turler devlet otontesını mı sarstı ? ? unların hiç biri lakıs, vatandaşlar kendı bak ve hürriyetlerinin şümulünü < yolunu tuttular. Medeni ce- miyetlerin icapları İ i Hâkimler kanaatlerini mekte, Üniversite sesini duyur- ak ksaklıkları belırt— mekte kolaylığa nail oldu. yapanlar çıkmadı mı? Elbette kı çıktı, ama bunlar devede kulak kabilinden şeylerdı Bilmem hangi kasabadaki hâkim bayanın insaf- sız kararı, şu patavatsız profesö- run alayla karşılanan mutalaası, r taşra gazetesinin edep dışı neşrıyatı Elde ettiğimiz nimetle- rin yanında bunların bahsi bile geçmezdi. İstisnalar, her demok- raside rastlanılan ve üzüntü ve- ren kusurlardır. onlarsız de- sına mı tutuştu mokrasinin olmadı. ğı da bir haki- kattir. İki yaban otunu kaldu'mak için bir bağ yakılıp yıkılmaz. O yaban otları İ iklim devam etseydı kuruyup gidecekti. Cemiyet istisnaların da sayısını gün geçtikçe azaltacaktı. Biz, bağa yazık ettik! Antide- mokratik kanunlarla demokrasinin iklimini kur: ama antide- mokratik kanunlarla demokrasi ikliminin ocağına incir diktik. Zira bu iklim Ur kaç yıl memlekette hükümran oldu. Bız hava içinde antidemokratik kanunları tamami- le yok edebilseydik — şimdi onları aha da sertleştirerek bâr "Kır- baçlı Medeniyet" tavsiyesinde bu- lunanların ağızlarını kapatırdık. Ah, insanlar ikbalde ve nikbet- te aynı şekilde düşünebilseler... Saygılarımızla AKİS
