29 Ekim 1938 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 8

YEP EET m M.inin bu şehri Yeni Türkiyenin az eylemiş olduğu haberi © binnefis haiz olduğu ve tarihile coğrafi vaziyetinin verdiği şan ve şöhreti Türkiye hükümetinin muhafaza etmesi lâzımgeldiğini isbat nlı namu şan bistan çöllerine, Avrupanın kalbgâhına varıncaya kadar Macar oyalarına, Vi- y surlarına değin götüren bütün ordular, ta 1453 tarihindenberi, Hep İs- tanbuldan hareket etmemişler miydi? Tarihçiler, şehirlerinin kıymet ve ehem- miyetini iyi i iyi tebarüz ettirmek için âkim olur.,, Diğer taraftan, coğrafya: cılar, İstanbulun vaziyeti itiba ükümetin makarrı olmak üzere vücu bulmuş şehirlerden biri olduğunu iddia ediyorlardı. Bundan başka, bu beldeye Devletin başşehri olmak hakkını ver- mek lüzumu asırlardanberi zahir olmuş gayri menkul servetin kıymetçe tenez- zülünden dolayı milli servetin doğru- an uya müteessir olacağını istid- lâl ediyorlardı ? Serbest meslekler er: babı, asırlard anberi Bosfor kıyılarınd 8 Arikara ; Cumhüriyet bayramlarından birinde yerleşmiş bulunan münevver Türk züm- resinin Anadolunun yüksek yaylâlarına yerleşmek üzere, evlerini barklarını terketmeleri imkânsız olacağını ve bu suretle Ankaranın bu münevverler sı- nıfından tamamile mahrum kalacağını ve bunsuz bir pajıtahtın şeklü siması pek miskin olacağını izah ediyorlardı... Riyakârlara (snobs) göre Ankara otel- lerden, asri binalardan, yani konfor- dan, o dörece mahrum idi ki, bu ip: tidai haliyle terakki sahrahına girmek istiyen bir milletin makarrı rolünü yapmak iddiasında bulunamıyacağını is- bata çalışıyorlardı. İş adamları İstanbu- lun asırlarca Osmanlı imparatorluğuna payıtaht olması dolayısiyle orada yerli ve ecnebi büyük müesseselerin, muh- teşem sarayların, debdebeli sefaretha- nelerin; geniş nezaretlerin teessüs etmiş olduklarına dikkati çekiyorlardı. Yer- lerini tutacak mebani bulmadan bu su- ulet ve istirahat esbabı terkolunabi- lir mi? Muhalefet taraftarları, yeni “mü- diranı umur ,un İstanbul “ baği,, lerin- den korkuları onlara Ankar olarak intihap ettiren yeyâne sebeptir diye kulağınıza fısıldıyorlardı... Bun- rdı, Vaziyeti güzelliği ve ehemmiyeti sebebiyle değil midir ki İstanbul, asır. larca müddet, ağyarın matmahı nazarı olmaktan kurtulamamıştır? Onu hükümet makarrı olmaktan çıkarmak, eskiden bir Bizans ve hıristiyan beldesi olan bu şehrin siyasi talihini değiştirmek husu- sunda Yunan, Rus, Bulgar, Yugoslav emellerini canlandırmak demek olmı- yacak miydi? Ahali mübadelesi müna- sebetiyle Trakya ve Makedonyadan yüz binlerce kimsenin Anadoluya nak- ledildiği şu sırada İstanbulu terketmek, ra&yanin vaziyetini zayıflatmak, do- layısiyle Edirneyi müteessir etmek de- gil miydi? Elhasıl hükümet merkezi- nin kat'i surette Anadoluya nakli Ay- rupa Türkiyesini ve binnefis İstanbulu pek mühim bir mânevi istinaddan m h oğaz kıyılarında nahoş bir şekilde karşılandı. İstanbul ahalisi aylardanberi, ih rum etmiyecek miydi? Bu hal i rin bir gün gelip te İstanbulu teni mecburiyetinde kalacakların, iy i Eski rejim memurla? İl klarını ilâve ediyorlardı © buki eski Türkler, İstanbulun kep” geli çınarları altında yarım seti birlerine mahremiyetlerini terği/ lerken, Boğazın Marmaranin £) | liğine ve parlaklığına dikkatle £& rak, kendi aralarında: “ Böyle bimar zara, diyorlardı, bu şehre esyali başşehir meziyetini bahışedeceliğilaş tanbul, kendisinden kaçanları kii ima celbedecektir... Tek başım yük devlete değmez mi ? Zaten b hiti olmamakla beraber, bir » bir Devlet teşkil etmemiş miydi) şebbüs edecek unsurları gps“ ki etrafında tutacak. Bunun iç zülmi zaman, ergeç, hükümet makarna Bif rar İstanbula getirecektir , (o (Geli Ne olursa olsun kur'a çeki I İstanbul binlerce şairin sihrü füyi€ ! ayyuka çıkardıkları sihirkâr beliiönli şam güneşinin Haliç sularında Kö! getirdiği rengârenk oyunlar ve gr zın lâtif manzarasile dünyanın çöl splendeur'ü olan İstanbul, iki ve üç denizin Malikesi, i ; makarrı, büyük imparatorlukla)Ye lerce senelik paytahtı İstanbul ş ya, Erzurum, Musul gibi bir vü merkezi olmak yani Ankaranın “Kaş tevabiinden bulunmak üzere, pi yati olmaktan iskat edilmişti. Türk » nin, bütün faaliyetinin beşyüz Evet oliyüz kilemelre uzi basiretli, uyanık, müteşebbis v TE. idare, Ankarayı İetafelini kaybetlirmemiş, bilâkis yeni güzellikler kazandırmışlır buldan sonra Anadoluya gide yepyeni, modern, herkesi takdı lan büyük ve güzel bir belde gö beri dl şa hleşem doğu ve balı b «çok yıldızlı ve ışıklı göklerile Ti « yaylâ güzeli, » | a. v4 5 İl d renkle Tri,