29 Ekim 1938 Tarihli Yarım Ay Dergisi Sayfa 44

Ke aslından küçütülmüş bir tablö var.. Ressam Fahri Arkun'un Kültür Halle satın alınmış ve Moskova sergisinde takdir uyandırmış. “ Harf inkılâbı, adını taşıyan bir tab. lösu. ümde rühiyat doktoru Ziya Talât Çağıl'ın “Çocuklar ve gençler ne oku- yorlar,, adlı eseri! Bu tablö ile kitap, harf inkılâbımı. za sanat ve ilim ufuklarından birer ba: kıştır. Sanatkâr, bu konudan duyduğu he- yecanı renkleştirmeğe çalışıyor. Âlim de yaptığı istatistiklerle bu alandaki ilerleyişin derinliğini gösteriyor. u iki eser, ne adapte, ne tercü- me ve ne de başka bir yerden aşırıla- rak üzerlerine, mal sahibi görünmek istiyen bir imza sahibidirler. r öz beöz devrimizin ürünle- ridirler. İlkönce, tablöyu ve bu tab- İöran anladığımı söyliyorum Ruhu dinlendiren güzel bir tabiat dekoru içinde bir köy kızıyle delikan- İısını göriyoru: İkindi güneşinin yumuşaklığına sa- rılan kırlar rüyalı, hava, tarlakuşları- nin seslerile dolu hissini veriyor. Toprak yol, iyi geyimli gürpüz genç- lerin aydınlık ve temiz yuvalarına kıv. rıldığını fısıldar gibidir. Sürü, yeryer taraktörle sürülmüş tarlalarla süslü bahçelerden ei saadet demet- lerini hatırlatıy e insan Ni ablöyü ilk görüşte ressamın bir manzara, bir aşk sahnesi. ni anlatmak istediğini sanır. Belki de.. yüzleri güneşte bakırla- şan bu gençlerin kalblerini sevgi gü- neşi biribirine kaynatmış ve kızıl müh: riyle dudaklarını yakmıştır. Fakat, ikisi o kadar dalmışlar ki.. kız, yüzü kadar temiz bir gülümsemeyle delikanlının toprakta çizdiği harflerle o kadar ilgi- iki.. Delikanlının elindeki kitapcığın ne Aşıkgarip, ne masalı ve ne Uğru Abbas duası olmadı”ını anlıyoruz. Ve anlıyoruz ki bu, bir Alfabedir.. gerçi üzerinde adı yazılı değil. Tablâ:; “ Kütlemiz bir deniz; fert, bu engin- den bir damladır. Ulusumuz, bir vücuttar: köylü bu, vücuddan bir höcredir. Bir vapurun (1) Basıldığı yer Resimli Ay matbaası, Şa- tıldığı yer: Remzi kütüphanesi. Fiyatı : 20 kuruş. dd BİR TABLO ve yaptığı dalgalar, küçük rüzgârların esi- şindeki kuvveti taşırlar ve denizin de" rinliklerindeki damlaların bunlardan ha- berleri yoktur.. tıpkı gelip geçici sev- gilerin rüzgârlarına benzerler Wücudün yalnız bir yerine bakım, bütün höcrelerin susuzluğuna cevap de- ğildir. Harf inkılâbımız, bir oluş ve ku- ruluş rüzgârıdır ki Türk, denizinin bir damlası olan köylüyü bulmuştur.,, diyor. Çizgi, renk ve ahengin inceliği ba- şarılmakta olan her zaman için elegü- ne söyliyecektir. Yüzlerce kitap oku- madan, binlerce sahife çevirmeden bir tablö, bir çırpıda anlatmak istediğini veriyor. i tablöyu biraz incelersek, bozkurı, çıplak yamaçlara abanmiış, top” Gazi Sıvasta halka yeni Türk harilerini bizzat öğretirken rak damları bulabiliriz. Gürbüz deli- kanlı bin ıstırapla kavrulmasına rağ- men öğrenmek, milli şuurunu bulmak istiyen kavruk bir genç olabilirdi. Gü- zel kız da, sırtında çalı demeti taşıyan avurtları çökmüş, alnı kara günlerin zehirli mısralarını taşıyan yalın ayak bir anneyi görebiliriz. Askerdeki toru- nuna mektup yazabilmek sevincile top- rağa yazılan harfleri ezberlemeğe ça. lişiyor. Ve işin gerçeği de budur, Harf seferberliğine bu kuraklıkla BİR KİTAR Yazan: Tevfik TANYOLAÇ ya kızı erkek arkadaşından daha yp okuyor Kütüphanemize W. Wundt'in fo) şahenerini tercüme ederek hediye adı, Çağıl'ın “Çocuklar ve gençler ne ol, yorlar ,ı işlerken epey alınteri ye gi nuru döktüğü; sayfalardaki cetvel, rin günlerce bir çalışmanın mahsulü gi duğu görülüyor. Eserin muharriri day, mızın zaferini rakamla tevsik ediyor, Bu eserden bazı parçalar “ Ankarada 8 - 18 yaş arasındaki mek. tep çocukları üzerine bir anket yaptık Sınıf, yaş, kız, erkek. Ii — Ders kitablarından başka tap okuyor musunuz — Okuyorsanız, en çok sevdiğ ir? niz a adı ne — Neden seviyorsunuz ? ai hepsi 3188dir. Bunlir dan 19ö5i erkek; 1233 ü kızdır Birinci sualin cevabi tetkik edilir ce: “3188 çocuk bize 500 kadar kit; ve mecmua ismi saydılar. Bazı çok lar, yalnız bir değil, birkaç kitap bir. den me söylediler ve öyle yu dılar. Sayfa ie iz çocuklarında “He çocuk başına isabet eden kitap mikdı ri, nı mukayese ediniz. Kızların dali çok okuduklarını göreceksiniz. Onları, ismini söylemeden geçmedikleri kitij daha fazla, Erkek çocuklarda (His yaştaki 2,7 nisbeti, kız çocuklardali ve 16 ıncı yaşta elde ediliyor, bundan SN netice çıkarılabili çocukları, tekâmül balır il akma daha önde pidiyer lar. Bunu gerek psikoloji ve gerek bi yoloji, enine boyuna biliyor. 2 — Tür kadını inkılâba kadar tak silden, umumi hayata karışmaktarı mik rum bırakılmıştı. Onun, şimdi de b* şik salladığı ve nesil yetiştirdiği kadır, kafasını işletmekte de muvaffak oldi ğu görülüyor. ,, Ankette; “Ders kitaplarından başi kitap okumuyorum. ,, diyen çocuklar bakalım : 1955 erkek çocuktan yalar 105i ve 1233 kız çocuktan yalnız öö okumuyor. O halde okumuıyanlar, erkek çocuk larda ortalama 9 6, kız çocuklarda is "o dür. “Bu da Türk kızının, erkek (2) Milletler Ruhiyatı esasları. Remzi # tüphanesi, 75 kuruş e Mpa