29 Ekim 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5

Halk için çok güzel Baymdırlık işlerimizin içinde bulunduğu inkişafı değişen Yat şartlarımızla ölçebiliriz : Hiç bir iş, bu kadar halk için ve doğrudan doğruya fer yı'ılu, radyo, ği neler va: sığabiliyor... Mı:mleketi demir ağlarla dö- î:eıne 4 ln.rırımızm tatbikine, dumhurıyetm' on üçüncü yılın- üı dğnfıflıyetle devam edilmiş- T. Aömür ve bakır hatları son Dune_ içerisinde Zonguldak ve ıyı_rbe_kır gibi büyük hedefleri- ne girmişlerdir, i Bugi_in Sivastan başlıyarak Divri- x; Erzincan ve Erzuruma; — oradan 2 l.ıî,k“ hudüdlarına kadar uzamakta M dıı'ı'n boyu, demiryolu işlerimizin $ döndürücü hıziyle devam ettiği blıha_ olmu;îur. Burada çetin vir ta- at pa_rça_sıyle Cumhuriyetin bilgi ;:e azmi mücadele etmektedir. Sivas - Tzuru - ?(ıf.kas hattı inşaatr 36 mil- z'ân 7_85_bm liraya mal olacaktır. Bü- tün ı'ıt.ıkırnetler üzerinde yapılan işler için bugüne kadar 26 Milyon 394Sliıın lira sarfedilmiştir. vas - Malatya hattı da bi lzşlemıye gçıluııştır. Kömür y:h:e;: ; :gğuıl:.i]aga bu yıl girmiştir. Bu hat ilometrelik yol: i sirtüskdünliri yola 5.000.000 lira Demiryollarımızm DA i yarbekir is- tasyonundan İraka ve İran hududşa:— na ıfıatxlmaıı ve Van gölü sahilindi demiryollarına lüzumlu tesisl Tin y: e d için değildir. Köprü, cadde, demir- P“î:lı su, bll_l_n ve bir ileri cemiyetin insana verece- rsa hepsi, şu üç heceli bayındırlık kelimesinin içine yat yılında da, Anadolunun arık bağ- rında hareket yaratan feyizli bir dev- reye girdi. On iki şube ve bunlara bağlı 50 kı- sımdan mürekkep olan sular teşkilâtı bütün fenni cihazlariyle yurdun her köşesine yayılmış bulunmaktadır. Nilüfer havzasında çalışmalar ve- rimli bir safhatya girmiştir. Bakır ça- yı-Gediz, Büyük ve Küçük Menderes Malatya, Adana, Pınar başı, Samsun, Van, Erzincan şubelerindeki faaliyet de hazırlanmış olan programın kati ve hamle yasıfları içinde gerçekleş- mektedir. Şirketler Yarı sömürigeleşmiş imparatorlukt bir halk ve memleket zararı mevzuu olan şirketler işi, halk ve memleket menfaatleri adına organize edilmekte dir. Üsküdar - Kadıköy su şirketi 400 bin liraya satın alınmıştır. Er-Frans tayayre Şirketinin bütün tesisleri 19.950 liraya satın alınmıştır. Elektrik işleriyle yakından meşgul olunulmuş halkın ucuz ve bol ışığa ve enerjiye kavuşması için lüzumlu tedbirler a- pılması için 50.000.000 liranın sarfına iı.in ve.rilmiştir. Bu hattın Beçeği tes. bit edilmiş ve 20 kilometresi eksilt. meye konulmuştur. Köprüler : l:akil, ekuno'mi ve müdafaa bakı- ;mn an en mühim eserler olan köprü hı;:aıı işine bu sene de faaliyetle ve e l:iı:îı'r yıı;;!:c;k vaziyette devam ğ e yalnız bir köprü ğ:;l)âlmıştı. 936 da lî:l uîik:ırkzpı;: u. 937 ni içi BENÜŞ n İlk on ayı içinde ise b ş:mhuri'yetin ön üçüncü yılı için- buıml;:pğ;îen ve sayısı on dokuzu erii size verilen - künu, 819.208 liradır. FESRE Şoseler ; Şehir YE M <letnil'yolıı"iıhmabaıan biribirine ve tasyonlariyle limanl: bağ:rııı:ı:mîouum 1936 - 1937 yılı:;î a yam ş olan_ Program neticesinde y “ritımkleruıe devam edilmiştir. umh ueylîşn on üçüncü yılında 9636 ren k yeni şose, 7064 kilomet. hiz tanşıre muhtaç şose, 14632 yĞküııntrelık tesviye olmak üzere dekinâ larak 31 bin 334 ve üzerin- k rızaları düzzltilmiş araba ü 8317 kilometre olmak be ö t:îuakvai%u kilometreyi bul- ideii b-üd _lly:tıet hususi Hlzip iq;eleı'mcleu bir sene içinde muh Nşaata aid 3.115.209 li 208 aded keşif, 705.901 liralık 618“:::( vakkı Hisi s;'[ 70:5.901 Tiralık tutarın- Bi ;9 3ıııeı-i:ezın tasdikinden geç- * 936 mali yılında vilâyet yoî— lira inşa ve teahhü üdleri, Bi h"unml!tır. Erine - 6.778.229 ü arasında Sene içinde ya stanbul . lu; MuradI; ilti ti atı, Florya iltisak ş:ıl:n ş*a eei Tan transit yolu kaydı'd wrabzon Ka Su işleri : Ke onuîum.huriyetle beraber doğmu: a oıy ratıc_:ı_kıynıklırmdın hış İ Ş olan su işi, rejimin on üçünciî ;ıı- üzere ye. Plılfl büyük yollar Edirne asfalt yo.- T Taşın işleri : Cumhuriyetin on üçüncü yılında bir hareket, refah ve memleket tanırr zevkine mikyas olan taşın işlerinde de büyük bir inkişaf kaydedilmiştir. Geçen bir yıl içinde demiryolları- mızda 7.569.850 yolcu seyahat etmiş- tir.Bu mikdar geçen seneden yüzde 44 azladır. Yolcu hasrlatı yeküinu, geçen sene- den yüzde'21 fazla olarak 7.513.782 yi bulmuştur. Umum gelir, geçen sene- den yzde 36 fazla olarak 30.717.713 Hradır. Yapı işleri kısa zamanda işler başarıldı tikçe artmaktadır, 936 mali yılı umumi muvaezne ve fevkalâde tahsisat ka- nunlariyle temin edilen 2.252.000 lira ile, devlet daire ve müesseselerine aid olmak üzere memleketin muhtelif mıntakalarında 938 binada esaslı ta- mirler vücuda getirilmiş ve cumhuri- yet devrinin yapıcılığı bakımından er modern örnekle: verilmiştir. Posta, telgraf ve telefon : En ehemiyetli bir halk hizmeti olan posta, telgraf ve telefon işlerimiz, cumhuriyetin on üçüncü yılrada u- mumi hayat seviyesine uygun ve onu k_aırşxlıyacak vaziyeti inkişaf ettirmiş- tir. Bu sene, posta, telgraf ve telefonun en mühim hâdisesi olarak kayda de- ğen hâdise, radyo istasyonlarımızın kurulmaya başlanılmış olmasıdır. Bu istasyonlarımızdan birisi kısa dalga- da on beş, uzun dalgada 120 kilovat- tır. İki milyon liraya kadar mal ola- cak bu istasyonlar, önümüzdeki. sene İç işlerimizdeki büyük inkişaf Köylerimiz Türkiyenin en büyük meselesinin köy meselesi olduğunu bir an bile ol- sun nasıl hatırımızdan çıkarabiliriz? Türkiye için her kökten değişme köy damgasını taşır. Dahiliye Vekâleti, geçen sene kur- duğu bir köy bürosiyle; bütün köyle- ri beşer senelik kalkınma plânlarına bağlayarak, inşa ve kurtuluşun türk inkilâbına yaraşır hamle hususiyetini taşımasını sağlamıştır. Vekâlet; devlet büdcesile, büyük ve müşterek işler yapılırken, köyle. rin yalnız kendilerine ve köy birlik. lerine aid olan işlerinin de geri bı- rakılmaması için esaslı tedbirler al- mıştır : Köy kanununu tatbik eden ve büdce yapan köylerimizin, imece hariç, bu işlere sarfettikleri para, 12.292.846 lira; salma suüretile köy- lerden alınan mikdar 8.036.366 lira- dır. Yirmi bir milyon lirayı bulan bu paranın köylerimiz üzerinde ne yara. tıcı bir rolü olduğunu köylerimizin bugünkü hali çok güzel gösteriyor. *La . * Vilâyetlerimiz Beldiyelerle beraber, gelirlerini ma. halli inkişafa harcıyan vilâyetler hu- susi idarelerin, 936 mali yılında dikkate değer bir inkişaf içinde ol - duğunu memnuniyetle kaydediyoruz. Memleketin kültür ve ekonomi kal - bitmiş olacaktır. Bu sene Adana ile İstanbul ve An- kara telefon görüşmeleri başlamıştır. Milletler arası telefon konuşmaları bütün komşu hududlara kadar dayan- mış bulunmaktadır. Bayındırlık bakanlığımızın büyük iş hacmi arasından kendisine yer a- yıran devlet hava yolları da, kurulu- şunun daha çok erken bir çağında ol- masına rağmen son cumhuriyet yılını kınması, vatandaşın ferd olarak haya. tında inkilâp yaptıkça, yeni ihtiyaç - lar belirmekte ve bu ihtiyaçları kar - şılamak vazifesi, bu gayeler için ku - rulmuş bir devlet müessesesi olarak, hususi idarelere düşmektedir. Onun için burada bir plânlaşmak lüzumu derhal baş göstermiştir. Bugün, her hangi bir vilâyete giderek, herhangi boş bir köşeyi sorunuz: size, burası. verimli bir faaliyet senesi olarak ge- çirmiştir. Şehirlerimizin bayındırlığı gün geç- Vilâyetlerimizde imar hareketleri nın 940 de veya 942 de ne şekil ala. cağını derhal söyliyeceklerdir. Cumhuriyetin on üçüncü yılı, vazifeler tahmil etmiştir. Medeni milletler teşkilâtında zabıta en büyük bir ihtiyaçtır. Hududları koruyan ordunun ya- nı başında yuürd içi huzur ve sü- kün âmili olan iyi bir zabıta kuv- veti, bir memleket için bahti- yarlık vasfıdır. Onun bütün modern cihazlara ma- lik bir kuvvet olmusı, keyfiyet itiba. riyle umumi emniyete istikamet ve- recek halde bulunması; kemiyet iti- bariyle de bu emniyeti kontrol ede. cek kadar dolgun olması lâzımdır. Türk polisi; bilhassa aded itibariyle, bütün enternasyonal mikyasları alt üst eden azlığına rağmen, gösterdiği muvaffakiyet ve dolayısiyle memle. kete hediye ettiği güvenlik itibariyle bir rekor yaptı. Bu onun, bütün ta- rih boyunca bir iftihar vesilesidir ve bu sene kamutaydan çıkan Emniyet Teşkilâtı Kanunu milletin ona borç- lu olduğu şükranın bir ifadesidir. Polis enstitüsü Polis Enstitüsünün kuruluşu ile, Cumhuriyet'polisinin keyfiyet bakı. mından bir büyük ihtiyacı karşılan. mış oluyor. Enstitü, yakın bir zaman. da, erkânıharblar gibi mümtaz bir po- lis sınıfı yaratacaktır. Bugün polis mesleğinde başlı başına bir ihtisas haline gelen Krimoloji için enstitü en müsaid bir etüd mühitidir. Yeni kanunun ana gayelerinden biri olan adli polis sınıfının kurulması ile bir büyük ihtiyaç daha karşılanmış olu- yor. Bu teşkilâtın suçların azalma. sında ne büyük bir âmil olacağını ya- kın zamanlar bize gösterecektir. Yeni kanun polisin istikbalini daha emin bir çerçeve içinde garan- tilemiş, şahsi kıymet ve liyakatın de- ğerlendirilmesine daha geniş imkân. lar vermiştir. Bugün orta mekteb mezunlarına açık olan ilk adım; ge- lecek yıllarda lise bezunlarına hasre. dilecektir. Poliste bir kalite yarat- mayı hedef tutan bu tedbirlerin ne kadar yerinde olduğunu, izaha ne lü. zum vardır ? Yeni projeler: Cumhuriyetin on dördüncü yılı, emniyet teşkilâtrmızın bizim daha çok huzur içinde ve daha çok rahat olmamız için hazırladığı kanun pro- GüvenimizTamdır çekten en mesud yıldır. Bize bunu hiç aratmıyan, n ile bekleten bütün inkişaflar, cumhuriyet polisine bir zabıta tarihi bakımımdan ger- yarmı da ümid çok yeni arada ikâmet tezkeresi kanunu, harg kanunları, cemiyetler, pasaport, Te. jim etranje, seyrü sefer kanunları, yürürlükte olan polis kanunlarına h j ve tali ler ve saire.. Her biri; bir büyük ihti. yaca cevab vermek için hazırlanan bu projelerin top yekün gayesi ise; bizim huzurumuz ve sükünumuzun cihan içinde bir huzur ve sükün ör- neği olan durluklu, düzenli, güvenli hayatımıza, Türk emniyet teşkilâtı. nın yeni hediyeleri olmak krvmetini taşımasıdır. B a x Rakam ve hâdiseleri saymak iste. dikçe, türk emniyet teşkilâtının ba- şardıkları saatler ve sütunlar değil, günler ve cildleri alacaktır. Eğer ba. sit bir mukayese yapmak isterseniz, dünyanın en ileri ve medeni memle- ketlerinden başlıyarak, en iptidaf SÖ, mürgelerine kadar, bütün cihanın ' çinde bulunduğu emniyet durumunu anlatan istatistikleriyle bizimkilerini bir mukayese ediniz. Netice yüzünüzü güldürecek ve bir türk vatandaşı olarak size iç fe- rahlığı verecektir. I Belediyelerimiz Türkiyede yeni şehirler kurul- maktadır. Rejim, cumhuriyet beledi- yeciliğini, bu yeni şehirleriîı kurulu- ğu yolunda dinamik birer müessese at larak vazifelendirilmek gayesindedir. Bir yurd işi hâdisesi olarak da belfdî- yeler mevzuu; dahiliye vekâletinin baş işleri arasında yer alryor. Türkiyede 537 belediye vıı:dn_' ve bu belediyelerin _936 tahsilât yekünu 19.505.454 liradır. 537 belediye için, idare ve hesap masrafları çıktıktan sonra kalan on altı küsur milyon lira, vehâ_l:t:m_ tam bir kontrolü altında şehiklerimizin en lüzumlu işleri için harcanmaktadır. Bu sarfedilen mikdar kâfi midir? Be. lediyelerimizin gelirinğ a ve onları, ileri bir hayat istiyen vatan « daşın bütün şehir ;şler_ıkı:i:m;îlayuık âir hale getirmek Tej a lğaveleriuğen biridir. Bugün n_ıuhı:n: kak olan şuduür: elde edilmesine kân olan para ile en zaruri _ıey_ler. en pratik yollardan şehirlerimiz için en jeleriyle dolu olarak geçecektir. Bu iyi bir tarzda yapılıyor. “— Bize Ankaranızda öyle yerler gösterdiniz ki yeni Türkiyenin ka- rakterini ve içinde bulunduğu inki- şaf şartlarını anlayabilelim...,, Bu taleb; Ankaraya gelen her ya- bancının; bizi en kısa bir zamanda en iyi öğrenmek istiyen her yabancı- rın arzusudur. Siz, asırları senelere sığdıran. bu ink-lâbın bu milletin ne kadar kan, alın teri ve enerji paha- sına kazanıldığını bilmekle beraber bu arzuyu yerine getirmeğe mecbur- sunuz; çünkü Atatürk Türkiyesini ta- nıtmak, onun kuruluşunda vazife al- mak kadar şereflidir, Hkç Ve böyle bir ziyaretçiyi acaba ne- relere götürebilirsiniz? Bir şark ha- rabesi üzerine dünyanın en modern şehrini kuran bir inkılâbın mesud va- tandaşı olarak en iyi'yi seçmek için ne kadar sıkıntı çekeceksiniz, değil mi? Fakat hiç düşünmeyiniz: sizin- Matbuat Umum Müdürlüğü le, yanımıza yabancı dostumuzu ala- rak, matbuat Umum Müdürlüğüne gideceğiz. * Çünkü burası, Türkiyenin halini; rakam, vesika, grafik, fotoğraf ve da- ha anlatıcı madde olarak hatırını- za ne gelirse hepsinin kaynağıdır. Çünkü rejim, bu müesseseyi halinin aynası olarak kurdu. Bazı isimler .ardır ki tek başına koskoca bir mefhumu anlatırlar: La Türki Kemalist gibi... Kemalist Tür- kiyenin inşa ve kuruluşunu; türk sanatkârının ince ve ileri tekniği ile birleştirerek dünyanın gözü önüne koyan bu eser, tek başmıa ve yalnız kalsa dahi, gene bir müessese için bir iş hücceti ve müsbet çalışma vesikası- dır. ö Bunu yalnız biz mi söyliyoruz? Hayır! Size, yakın mazide pek iyi dostumuz olmıyan ve milyon satan bir fransız gazetesinden, Jurnal de Deba'nın uzun yazısından şu birkaç satırı okuyoruz: “— La Türki Kemalistin bir nüs- hası elimizdedir. Türkiyeyi hâlâ de- senchant&e'lerin geri kalmış Troman- tik ve pitoresk memleketi sananlar için bu La Türki Kemalist nüshası, hakikt bir yeni keşif demektir. Her nüshasında, insanı teshir eden endüs- tri kalkınması, bayındırlık, güzel türk çocuğu, emsalsiz manzaraları bi- ze Türkiyenin güneşli yüzünü tanı- mamıza yardım ediyor.,, Gene Fransanın en çok satan - bir mecmuası olan Candii u satırla- tı beraberce okuyalım; “— Türkiyenin propaganda sis- temi, bir örnektir. Fransa bunu bir imtisal nümunesi olarak alabilir.,, Şimdi, bir de, memleketini tanıt- mak işi bir ana vazifesi olan yaban- c lek deki elçi ve delegel rimizin güler yüzlü ve mesud Türki- yenin bu hakikft ve göğüs kabartan vesikaları karşısında duydukları his- leri dinlemek istemez misiniz? Şim- di, Matbuat Umum —Müdürlüğünün devlet arşivine temel olacak olan ör- neklikteki muntazam arşiv dairesin- den rastgele bir dosyayı ele alınız. Vaşington Büyük Elçimiz; “— Si- zi nasıl öveyim? Eserleriniz dolayı- siyle Amerikanın dört bir tarafından takdir toplıyoruz. Türkiyeyi anlatan bu neşriyat devam ederse Amerika - dan Türkiyeye bir akın başlıyacak.,, diyor. Ticaret konseyyelerimizden gelen sesler bambaşkadır: “— Mahsulleri- mize sizin harikulâde neşriyatınıza dayanarak bol ve yüksek fiatla alıcı buluyoruz. Aman devamediniz...,, Fakat üzerinde, Matbuat Umum Müdürlüğüne gelen tebrik ve takdir- lerin bir kısmını toplryabilen bu ü- çüncü koca dosyayı hemen yerine koyacağız. Çünkü Matbuat Umum Müdürlüğünün La Türki Kemalist, onun geniş ve büyük neşriyat silsi- lesinin ancak bir tekidir. La Türki Şifr dünyaya, Türkiye'nin kuru edebiyat üzerine değil, riyazt haki- katler üzerine kurulduğunu anlattı. Endüstrileşen Türkiye. Bizim, cüzü- Bizi Dünyaya Tcınıtanı Tanıyınız vesikasıdır. Hiç hatırınıza gelebilir mi ki ,bunlar, yüz binlik ve yarım milyonluk rakamlar halinde, dünyanın dört bir tarafına, aklınıza gelmiyen yerlere, sömürgelere kadar dağılarak, bir milli kuruluşun muvaffak olmuş destanını mesud ve huzurlu olmanın parolası halinde dünyaya anlatıyor- lar: La Türki Kemalixin fevkalâde sayıları, yarım milyon basıyor! töbk Fakat matbuat umum müdürlüğü- nün, büyük iş hacminin şu ufak kolu ile onu anlamış olmak nasıl mümkün- dür? Milli matbuatın inkılâb pren- siplerine, devlet politikasına ve millet ihtiyacına uygun olması; milliyet ve reyanlarının yayılmasına mani olucu demokrasi esaslarına aykırı fikir ce- eser karşısında hayranlık hislerini an- latan bi:dost büyük elçinin şu sözleri- ni, burada kaydetmeden geçmeye gö- nül razı olmuyor: > “— Ben b)i'r yabancı elçi, size biı' gazeteci olarak değil; fakat şu sergi- yi gezmiş nötr bir adam sıfatiyle şunu söyliyebilirim: hiç vatanı olmayan bir insanı, yer yüzünde vatan uç?neık için serbest bıraksaydınız ve bu inti- habı bir fotoğraf sergisi vaı.utılııylı yaptırsaydınız, muhakkak Thrkxjeyi seçerdi,, 4 çMatbuat umum mudurluğü, bize şimdi ikinci fotoğraf se_rgısıni buüx;; lıyor. Türkiyenin iotogr'ai arşi' kuran bu müessese; daha iyi ve .güzel hedef tutan çalışmasiyle, yakın bir ge- lecekte sergievi salonunu; leketi- mize bizi hayran bıraktıracak ve Onu daha çok sevdirecek eserlerle ıaıhvi-,ğ cek. ** * ğ Köy kahvesinin dırvarına _ııxlm N-, sim ve köy evinde okunan kıtab. Mil. yonları yetiştiren bu iki mıddeî. lılıktan kurtarıp rejime uygun —— tedbirler alıp dele, milli gazeti ciliğimizin seviyesini yükseltmek ve birlikler kurmâk, kendi sahasında neş- riyat yapmak, enternasyonal matbuat teşekkülerile işbirliği yapmak, radyo, bir hale getirmek davâsını da hal yi B luna bu müessesenin soktuğunu söye Cij lerken, bir devlet dairesine " Bu_. ğ dar ik?,, sualinin de bu izahın peşi $- filim ve tiyatro gibi, fikri- ni hazırlayan büyük telkin müessese- lerini kontrol etmek.. Sütunlar dolacak, matbuat umum müdürlüğünün hergün genişliyen va- zifelerinin sayısı gene güç bitecektir. Bütün bu iş sahalarının realizasyon- larını gördükten sonra, insanın, böyle bir iş tasnifi yapmaya gönlü pek razı olmuyor: yalnız, ve yüzde yüz memle- ket için, inkrlâb için yapılmış - olan muvaffak işler karşısında ve bu işle- rin devamı ve sonsuzluğu için duydu- ğumuz kuvvetli arzu, Matbuat umum müdürlüğünün işlerinin “namütena- hi,, olmasını temenni ettiriyor. *i Türkiyenin ilk fotoğraf sergisinin açıldığı günlerde idi. “Müstesnalığı; ona güzellik ve iş memleketi,, adı ve- LĞ u Tet tam haline gelen milli ek rilmek iyle başlay dan gelmeye hakkı olduw söylemek lâzım... - HBA Fakat hakikat, daima hakikattir. ** KOVI Şimdi bu büyük işe devletin ne hare cadığını söylemeliyiz. İşin asıl tık ve mikyas mefhumunu orti kaldıran taraf buradadır. K ANGC “Birkaç milyon! derken, belki az — söylediğinizi zannederek duraklıya- caksınız: fakat gene hakikat daima hakikattir.. ' Şöyle kulağınızı biraz bize veriniz: yalnız 186 bin lira, maaşı, demirbaş,-posta, ıımııtyı. tablar, gazeteler, propaganda, bone ve kitab bedeli, he birıı lira... _Em şin tamamiyle değilse ira: tık olsun para ue*yîbğ’i:::blleceğlpi - nanlar bu iş ve rakam acaba ne düşünecaklerdir?