29 Ekim 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 21

ULUS — 29 -10-1937 — 21 , Endüstri p ŞN rogramında Rolünü hakkıyle başaran banka Birinci beş yıllık endüs: e: | Tamını tatbika memur ediıı-ııtiıışi p:şag:; . lulılfuriyei:in on beşin. k l?u' kısmı ve gözet- Ünitelerile bu progra. ettirmiş olarak girmek. Endüstri Programımızın en mü. ıo:n eıulımm dokuma branşı, selli. ve maden endüstrisi teşkil :H;eıhe idi. Bu her üç branşta gğze. b ım’ ı:::ın fahrikılang büyük bir eli Mrş;l:“nlem_ıt_nlmmu ve geri lemekte M :ı::ıırn de inşaatı iler. Endüstri programımızın en mühim esaslarını dokuma branşı, sellilor branşı ve maden endüstrisi teşkil edi- yordu. Bu her üç branşta gözetilmiş olan fabrikaların büyük bir kısmı bugün ta- Bu sene zarfr da Ereğli Bİlli bez fabrik e y rarMe d ee rS “ı-larmm işlemiye baş- mer Bank tara- fından idare e- 'dllmelm olan devlet pamuk- lu — fabrikaları- Nn sayısı dör- Ge varmıştır. Kı- Ba zaman zar- fında kumlmu, blan bu dört devlet fabrika- Binmm mecmu iğ Sayısının 88.700 Olduğunu ve 932 Benesinde millt p mamlanmış bulunmaktadır. pamuklu endüls- Sümer Bankın Mensucat fabrikalarından: Kuyıerı' kombirm... trisinin bütün | İ y ancak 94.000 vardığını gözönünde tutmak rektir_. Beş sene zarfında pamuklu :ndüıtr in iğ mevcudu 94.000 den î]î.ıoo €, yani iki mislini aşmış bir T ımıvımqn.bu%ıooımşıhu_ Busf endüstrinin nisbeten mahdud kîılmxş olan terakkisinden ziyade ye ni devlet fabrikalarının kuruluşu te: Min etmiştir. Gene bu sayededir ki millt endüstrimizin 1929 da ancak ıg:goloı;o:üşhn pamuk İstihlâki dört misli H Ç artmıştır. 1929 da yalnız 1.475.000 kilo olan imalâtımızın bu sene altı sayesinde Tü; Hlyacrar rkiye, bütün pa. İçerde fabrikalarından kırşılnyı:ık"blkr":î ere bu 1 sene pi j ü iIşmaya başlamış olan E,Zğf,' ğîî"îğğ_ k ilkteşrininde ıle “?36 ;onlannda Taştı anberi Aştıktan sonra bez;, vl:lışpor, Patiska, Bâaten, mendil S Saire pibi ince çeşidler imâl bönm î:ğ]vii kîatınlkıır Ziraat Bakan- yle kete Kenir:ııimıekette ekilme l'ıepımuklm tabit bı:e:u'ı'.m np tir. Ereğli fabrik bbbi ririe zettiği Yükıek.vı:x.f!;qepiy.“" el lışmıya b dekimi 'aelıı_ı'ıan İşçi sayısı ısoowe çılîî fstihlâk edî(::kı': Milvon kilo pamuk ve 6 ilâ çi *S Milyon metre bez edecektir, kilo ince iplik imâl Ereğli fabrikası Bantraliyle i; şimdi Şlemektedi kkı d ektedir. Fabrika î:tışfa';n"îım itibaren bu ıantrîıîı * edecek, ancak aylarında kömür nn":ıazm;n N e Caktır, ipkam e var NAZİLLİ BEZ 29.500 iğ ve 768 z FABRİKASI — ; Ve montaj j Tmiş ve fabri ey Tika imalâta başl & nümune Mmamüllerini izıîıirı-ya:eııPf lâlıâ:iz ka:e Reniş olan Hot kiri vlill_maıı itibariyle memle. tt ı“umn-ı sinde husust bir ehemmi- maktadır, Nazilli fabrikası ;n!;âm!ekete baımacılık’ Mış olmaktadır, 2 :ı:îli Srrrakli Dun G îev:leı:ek olan bu fabrik: " > bazır!ınımş uıtaıanaı: elinden çıkan ilk fevkinde görülmüş ve Tülltri ümidin de halkımızın büyür “Pir sergisin. karşılanmıştır. takdirleriyle PAMUKLU ENDÜSTRİMİZ: Bugün işlemekte olan dört devlet fabrikamızın kapasiteleri şu cetvelde sarih olarak görülmektedir: İmalât ğ İş Tezgâh — İşçi Pamuk İplik Bez abrikalar * adedi — adedi adedi — İstihlâki kilo — Kilo Bakırköy 10.000 280 860 1.100 3.500 962.000 Kayseri 33.000 — 1080 — 4500 5.500 — 14.000 5000000 Ereğll 16.200 300 — 1.500 1.400 — 600.000 600.000 Nezilli 29.500 768 — 24400 2.000 —— 1.800.000 - Güee,, öti smenm' Pağak 88.700 2.428 9260 10.000 — 617.500 8362000 Saydığımız dört fabrikadan ma.- da Sümer Bank, İş Bankası ve Ziraat Bmi $ Ç , ı"l: kurulan bir şirket Malatyada i bir bez fabrikasının teılıîyve idıı?::î.l ni Üzerine almıtş ve bu fabrika müte. ahhide ihale edile.ek inşasına üç ay önce filen başlanmıştır. Bilhassa şark vilâyetlerimizin iplik ve bez ihtiya. Cını karşılamak maksadiyle — kurul- makta olan Malatya fabrikası 10.000 iğ ve 430 tezgâhla çalışacak, 750 işçi İlanacak ve sgenede 1.4 milyon kilo Pamuk istihlâk ederek 650.000 kilo Piyasa ipliği ve 792 bin kilo bez imâl edecektir. Malatya fabrikası da tamamlan. dıktan sonra devlet endüstrisinin iğ adedi 100.000 e ve tezgâh adedi 2858 © çıkacaktır. Halbuki 1935 de bütün husust fabrikalarım İğ sayısı 112.78. Ve tezgâh sayısı ancak 1589 du. Bu Takamlardan da devlet fabrikalarının, millf pamuklu endüstrimizde işgâl €ttiği geniş ve ehemmiyetli mevkii anlamak güç değildir. Bu hâkim Mevki, devlese pamuklu endüstrisini : sıkı bir kontrol altında bulundurarak Piyasada nazım rolü oynamak imkâ. Tımı vermektedir. 4 Bursa merinos fabrikas: Gene dokuma branşına dahil bu- lunan ve 28 sönteşrin 1934 de temeli Bursada atrlan Merinos yün — iplik fabrikasının da İnşa ve montaj işleri anmış, fabrika tecrübe imalâ- tına başlamıştır . Ham maddesinin © 80 ni memlekette yetiştirilmekte bulunan saf kan ve yarı kan Merinos Oyunlarının yapağlarından temin e€decek ve bu sur tle memleketimizde Merinosculuk gibi ileri ve kârlı bir Ziraat şubesinin inkişafına yol a cak olan bu fabrika 16.340 iğlc çıçl:: Şacek, senede bir milyon kilo taran. Taş iplik imâl edecektir. Bu mikdar, n ince iplikler müstesna olmak üze- re yünlü dokuma endüstrimizin ihti yacını karşılayacak bir hacimdedir. Sermayelerinin en mühim kısmı Sü. mer Banka aid olan Feshane ve He. reke yünlü fabrikaları da ince iplik ihtiyaçlarını Bursa fabrikasından te- min edecekler ve bu süretle hariçten idhâl etmek mecburiyetinden kurtu. lacaklardır. Sellüloz endüstrisi: İZMİT KÂĞID FABRİKASI — Sellüloz endüstrisi branşının en mü- him ünitesi olan İzmit kâğıd ve kar. ton fabrikasının açılış resmi geçen sönteşrinin 7 sinde yapılmıştı. Bu fabrika'o zamandanberi hakikaten göksümüzü kabartacak bir intizam ve mükemmeliyetle çalışmasına devam ederek memleket ekonomisinde üze. rine aldığı rolu muvaffakiyetle gör- mekten geri durmamış ve gerek ucuz- Sümer Bank Genel Direktörü B. Nurullah Sümer luğu ve gerekse kalite yüksekliğiyle yabancı mallarına tistün kâğıdları pi- yasada büyük takdirlere mazhar ol. müuştur. Dünyanın en modern müessesele. rinden olan bu fabrika senede 11 bin ton kâğıd imâl edecek kapasitede idi. Fabrikaya ilâve edilen yeni tesisatla bu kapasite 15 bin tona çıkarılmıştır. Evvelce yapılan hesablara göre bu fabrika türkiye istihlâkinin yarısını karşılıyacaktı, fakat o zamandanberi memleketin kâğıd istihlâki ehemmi- yetli nisbette artmış bulunuyor. Bu artış dolayısiyle programda mevcud ikinci kâğıd fabrikasının bir an önce vücude getirilmesi ihtiyacı hissedilmiş ve bu fabrikanın da te. meli, ilk fabrikanın açılışı esnasında merasimle atılmıştır. înçut devam etmektedir ve bir yandan sipariş edilmiş olan makineleri gelmiye baş- lamıştır. 1939 başlarında bu fabrika- nın da faaliyete geçmesiyle, kâğıd istihlâkimizin pek büyük bir kısmını içerden karşılamak vaziyetine girebi- leceğiz. GEMLİK SUNİ İPEK FABRİ. KASI — 28 sonteşrin 1935 de teme. li atılmış olan Gemlik suni ipek fab. rikasınım da inşaat ve montaj işleri tamamlanmış, fabrika tecrübe imalâ- tiyle iştigâle başlamıştır. Muhtelif cins ve numaralarda günde bin kilo sun? ipek ipliği imâl edecek olan bu fabrika bu sahada millf endülstri. nin ihtiyaçlarını tamamen karşılaya. cak vaziyettedir. , Ereğli ve Nazilli bez, Bursa Me. rinos ve Gemlik fabrikalariyle Sü- mer Bankın bu Yen- zarfında tamam. lanmış olan fabrikalarınım sayrsı dör. dü bulmuştur. SELLÜLOZ FABRİKASI — İz- mitte ikinci kâğıd fabrikasiyle bir- likte bir de sellüloz fabrih te. ğinin parlak bir tezahürünü teşkil et. miştir. 1939 senesi zarfında tamamlan. mış olarak faaliyete geçecek olan Ka- rabük fabrikaları ham madde olagak 450 bin ton maden cevheri ve yine takriben 400 bin ton kömür istihlâk edecektir. Fabrikaların ham maddesi olan demir cevheri, memlekette bu. lunmuş olan zengin madenler işleti. linceye kadar muvakkaten hariçten getirileck, kömür ihtiyacı ise çok ya- kındaki Zonguldak havzasından te- min edilecektir. Fabrikalar senede 200.000 tona yakın ham mamül de. mir, ve çelik borular imâl edecektir. Bu fabrikaların tesisini deruhde etmiş olan Brassert şirketi hüküme- timize, senelik tıiksidlerle ödenmek tizere 9p 5.$ faizle 2.475,000 Sterlin. lik bir kredi açmıştır. Karabtikde esas fabrika inşaatın. dan kok furunları ve yüksek furun. lar, tamirhane, santral binalarının in- şası faaliyetle devam etmektedir. İl v J tahakkuk ettirmiş ola- llllqll,lllllIllllllllllllllIh: Birinci beş yıllık en- düstri programını tat- bika memur edilmiş o- lan Sümer Bank cum- huryetin on beşinci yı- lına, büyük bir kısmı ve gözettiği en mühim ü- j nitelerle bu programı TUKGAKARALAKAKUAKUKUKAUKAARUC UD rak girmektedir. telif fabrikalarına tahsis ettiği sabit ve işletme sermayeleri — yekünu 22.872.714 ve yeni tesislerine sarfet. tiği de 7.636.430 lira idi. Beş yıllıle programın tatbikine başlanalrdanberi, Sümer Bankın bu program icabı ola- rak tahsis ettiği sermaye .yeko.nu 20 milyon lirayı geçmiştir. Bilhassa Ka. rabük fabrikalarının bankaya tahmil ettiği büyük masrafları gözönünde tutan Kamutay bankanın önce 62 mil. yon lira olan sermayesine 28. 12. 1936 tarihli bir ek kanunla daha 3 buçulr milyon ve 1l, 6. 1937 tarihli bir ka. nunla da daha 15 milyon lira ilâve et. miş, bu süretle Sümer Bankın itibarf sermayesi 80.500.000 liraya çıkmıştır. Yerli Mallar Pazarları Bankanın, yerli malların satışı. na ve propagandasına hizmet etmeli üzere başlıca şehirlerimizde tesis et. miş olduğu yerli mallar pazarları devlet fabrikaları gibi bütün — milli fabrikalarımızın mamülleri için de mükl 1 birer yayma vasıtası Ol. tisak hatları da kıstren t lanmış. tır. Ayrıca fabrikada çalışan mühen. disler, memurlar ve ustaların İkamet- leri için Kapullü yaylasında hâkim bir mevkide bir müdür evi, bir bekâr. lar pansiyonu, dörder daireli altı apartmanla: 12 şer odalı tek katlı beş bina yapılmış, daha dört bina yapıl-. makta bulunmuştur, Seramik düstrisi / branşımdı Porselen fabrikası ve kimya endüs. trisi branşından muhtelif fabrikalar. la, kendir ihzar fabrikaları ve Kara. bükde kurülacak ölan Çimento fab- rikasına aid etild ve projeler nihaf safhasmma gelmiş bulunmaktadır. Ö- nümüzdeki sene zarfında, beş yıllık programın bu son safhaları üzerinde filen işe başlanacak, bu suretle beş iyılm bitmesinden önce, programda olan bütün tesisler mu- hu 1 tasar meli atılmış ve bu fabrikanın inşa va. ziyeti de birincisine muvazi bir seyir takib etmekte bulunmuştur. Demir tedâriki hususunda uğranılan müşki. lât bu inşaatr biraz geçikdirmişse de, temelleri hazırlanmış olan bu fabri- kaların iskeletlerinin inşasına yakın. da başlanacaktır. Kurulmakta olan sellüloz fabrika- sı gerek kâğıd ve gerekse sunt ipek fabrikalarının, silâhlanma faaliyeti. nin hızlanması dolayısiyle dışardan temini güçleşmiş olan ham madde ih- tiyaçlarını karşılryacağı gibi, harb endüstrimize ihtiyacr olan sellüilozu temin etmekle, Millf Müdafaamız ba. kımından da ayrı bir ehemmiyet: ta. şıyacaktır. vaffakiyetle başarılmış olacaktır Diğer fabrikalar: Sümer Bankın idaresinde olan Beykoz deri ve kundura fabrikasiyle, sermayesinin en büyük kısmı Sümer Banka aid bir şirket tarafından idare edilmekte olan Hereke ve Feshane yünlü dokuma fabrikaları, keza ban. kanm . Bünyandaki yünlü — fabrikası Çok müsaid ve yükselen konjonktür şartları içinde faaliyetlerine devam etmektedirler. Sümer Bankın muhte- Dif endüstri teşebbüslerinin yekünu 9.270.115 liraya varan iştirâkleri var. dir. Plasmanlar ve sermaye: 1937 başında Sümer Bankın muh. muş ve bü kanaldan yerli mallarrmı. zın halka tanıtılması hususunda bü- yük muvaffakiyetler temin edilmiş. tir. Banka binası: Ulus meydanında Ankaramızın en güzel modern binalarından biri halinde yükselmekte olan Bankanm umum müdürlük binası meydana çI ke mış bulunmaktadır. Önümüzdeki se. ne zarfında bu binanın t_amımlı_nmı- siyle bankanın şube ve ıenfııleri muhtelif binalara dağılmış vaziyette kalmaktan — kurtularak bu binanın içinde toplanacaklardır. Aynı zaman- da şehrimizdeki yerli mallar pazarı da bu binanın altında açılacaktır. Netice: Yukardaki izahlardan açık bir surette anlaşılacağı gibi ekonomi sa- hasında devletin filen yapıcılık ve kuruculuk vazifesine doğru ilk adım ve ilk tecrübe olan beş yıllık endüs- tri programı, emin ve mütehassıs el. lerde, büyük bir muvaffakiyetle S0« na erdirilmek üzere bulunuyor. Sü. mer Bankın devlet endüıtrisiı_ıî kur- ma ve işletme hususunda şimd_ıye l_zı.. darki çalışmaları, istikbal için bize büvük ümidler verecek bir olgunluk. tadır, 4 Devlet fabrikaları, endüstri var. lığımızın en can slacak gediklerini büyük bir süratle doldurarak, yurda sıhhatli ve sağlam bir ekonomik ku- ruluş temin etmek İçin açılmış olan mücadelede kendilerine düşen vazi« feyi müdrik olarak çalışmaktadırlar, Adasini Bilhassa selltiloz ham buhranlı bir zamanında kurulmakta olması da bu fabrikanın krymetini bir kat daha artıran bir keyfiyettir. Kntabük demir ve çelik fabrikaları: Maden endüstrisi branşından ol- mak Üzere Karabükde kurulmasını başlanmış olan demir ve çelik fabri- kaları millf endüstrinin en büyük ve heybetli ünitesi, endiistrileşme davâ. mizın en şerefli zaferi olacaktır. Te. sisi muhtelif ingiliz malf ve endüstri. yel grublarını temsil eden Brassert şirketine havale edilmiş olan bu fab: rikalar grubunun ehemmiyetini teba. rüz ettirmek için Sümer Bankın bu işe tahsis edeceği sermaye yekfinu. nun 22 milyon lirayı bulacağını zik. retmek kâfidir. 3 nisan 1934 de İn- giliz Elçisinin huzuriyle temeli atıl. mış olan bu fabrikaların İsmet İnö. nü'nün gerekse Sir Persi Loren'in Sümer Bank fabrikalarında makine başında çalışanlar Fabrikalarda çalışan şen işçi kızları nutuklarında tebartiz ettirmiş olduk. ları gibi, aynı zamanda Türk-İngiliz  İurir mib ai tandan & ve MirıL TÇT C K K