29 Ekim 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 17

B._Şükrü Kaya Radyoda inkılâbımızın büyük manasını anlattı Iç İşler Bakanı ve Parti Genel Sekreteri B. Şükrü Kaya, dün akşam radyoda türk inkılâbının büyük onferans DD — Saym yurddaşlar; ugün; manasını izah eden bir vermiştir. Bu konferansı aynen neşrediyoruz: türk cumhuriyeti 14. üncü yılına girdi. Türk milleti, Onu yurdun her tarafında sevinçle kutlayacaktır. ÂAziz yurddaşlarım; Bu en büyük bayramımız hepimize kutlu olsun. Yakın tarihimizin hatıralarını bize tekrar yaşatan bu millet bnyramında, milletin kurtuluş ve cumhuriyetin kuruluş safha- larını tekrar hatırlamakta fay- dalar ve hepimizin göğsünü ifti. hlarrla kabartacak şerefler var- Büyük harbin Türki eye hazırladı- ğ.!_ ffci âkibet ve türk î'ni);letine lıâa;ixk gc_ıruleîı felâket ve mütarekenin kara günleri hiç birimizin hatırından çık- m.ıyacğk derin acılar bırakmıştır. Tür- kiye diye bir kıta ve türk diye bir mil- let tanınmıyacaktı, Türklerin yüzler- ce ııuîdanberi Oturdukları, yaşadıkla- TI ve iman ettikleri bu son ülke de Pt:l'î-alarfacak, dağıtılacak ve ön tarih- ılıİ'ı..kl:ıen hür, müstakil ve medeni o- A yaşamış ola_n türk milleti evvelâ Sir ve sonra da imha edilecekti. Tür- he Ve türk milletine bu âkibet ta- Ha i:ubğ: Zârüreti gibi telâkki ediliyor Hailyşa 'Cla en vicdanlı adamlar tara- Hüt Pıle_k_aza ve kaderin bir neti- görmxiî;:rğ:n boyun bükülerek tabii Türklerden bil: i i dırrlmış zavallılar evaı:':ı.âkıb"e Bi beîüı:"milleti elb_e_tte böyle bir âki- Hüği tiuıtahıı.lı değildi, tarih seyrini ü Ştirecek ve sayfasını kapıyacak d: 'en_ cîlbette türkler böyle bir kararı z; lkıbe_ti kabul etmiyeceklerdi, ede- ezlerdi ve etmediler, Nelği Büyük İhtilâl ; .Cihan tarihinin Atatürk ıdf]ye _saîfalarma geçirdi âl,türk milletinin b hep birlikte, hep bcraîıeır(aîra Bot destanını nakleder. TraruR Atatürkün tâ genç başlıyarak 19 Mayıs 1919 da Samsun: şaırlnnasmdan itibaren müstevli oxduc- çaIhin memleketten atılmasına kadar ııîıîren milli mücadele, türk tarihinin yuksclî _z_afer âbideleri arasında des- tanı bütün asırlar söylenecek büyük ve kurtarıcı bir savaş olmuştur. Ko_rkunç karanlıklardan IUIUW Güneşine ; dü!î:gî:î d!şuığaı hayale sığmaz Haai ra, hainliklere maruz kal- öğn istiklâım en k_orkunç karanlıklar- Dabau Rünueşınin en bol ışıkları- Tan o büyük savaşın yaratıcı- Bi ve başar, BiRm . va habbetleş Jîm Atatürkü, millet, mu- : € minnetle anmayı şerefli k: îielıa::lı bir vazife bilmektedirş. Başj ğ bearıgkayaşxyaın birçok dost mil- birço)': Ki ıı:u t ve insaniyet hâdimi K işti, ar, bu sevince türkler ka- etmektedir. Mü Ğ ıl::îrl:ıkki ve sevimli bir camia u bayrtiım © zaferi tesit eden ü.ryğun ilânını tesbit eden ürk inkılâb 8i büyük ihti- zabitliğinden gül;u !:ıv::h me, nihayet Mbekhai, de olsa haksıza Bga- eli anıldığı bir gündür. :ttıî: k.endi Mukadderatını kendi İ Türı“ d;ırenaıbi. fili ve ameli ©. Yede bu gün ilân edilmiştir, ği teriml, y idar, L din.î_ tesisatı tefekkür ve i. ğ ve keyfi id kin ; : âreye râmeden &a. N iskolastik üsülleri; yani bir tar:;_ n x alet ve taassup, diğer taraftan * gösteriş ve göre- bk.atre katre akıtmış, tinük l ilhassa osmanlı sal. 1 devrindeki Mukadderatmma hâ- o L7 UŞ, Onu iki Üç asır gibi kısa - | bir müddet içinde türkü »| dikkati çeken diğer bir müddet içerisinde âciz, kudretsiz bir hale getirmiş ve nihayet kendileri gibi onu da mahiv ve perişan olmak derekesine indirmişti. En doğruyu en muvafık zamanda tatbik : İşte cumhuriyetin tesisi demek, ya- bancı kaynaklar ve tesirlerden gelen yanlış ve akim itiyatları, görgüleri, tesisleri ve teşekkülleri, ve tefekkür tarzlarını statik idareyi derhal berta- raf ederek türk milletinin asıl kayna- ğından gelen, hayatına ve ihtiyacına uyan doğru ve realist usulleri müsb Büyük Şef Ta- rih kongresi - nin toplandığı Dolma bahçe- den çıkarlar - ken. iki büyük imtihanın emsalsiz bir neticel, mülâhazalara dayanan kanunları ve dinamik idareyi, cihan tarihinin diğer milletler hayatında geçtiğini göster- diği muhtelif idare rejimlerini ve ne- ticelerini ve âlimlerinin fikirlerini de mukayese ettikten sonra zamanın şartlarına ve icablarına göre en doğ- rusunun en muvafık zamanda tatbi- kine başlanması demektir. Filhakika türk milelti şahsi ve key- fi idareyi de harici tesirlerle de olsa asırlarca nefsinde tecrübe etmiş, neti- cede, binbir fedakârlıkla edindiği ve benimsediği servetleri, topraklarr ve hattâ asli unsurlarından bir çoğunu düşmanlarına bırakarak çekilmeğe mecbur olmuş bir millettir. Dün ve yarın : Bundan başka türk milleti uzun ha- yat devresi arasında parçalanarak ay- rı ayrı, hükümetsiz kalarak anarşi i- çerisinde Yaşamayı, derebeyleri veya- hut esnaf teşkilâtı tarafından da idarr olunmayı; hattâ bazı zamanlar kısım kısım, yer yer, mülkiyeti ve aileyi kal- d_xrma teşebbüslerini de görmüş ve ge çirmiştir. Bu muhtelif idane tarzları- nın memleketin ve milletin bünyesin- de zaman zaman ve yer yer açtığı ya- ralar, yaptığı zararlar ve vendiği fena- lıklar, tarihlerde yazılırdır. Bunlarin acı hatıralarını içimizde halâ yaşıyan- lar da eksik değildir. Mazi bir ilham ve kuvvet membar, hal bir faaliyet ve hazırlık devresi, istikbal ise milli ta- savvur ve ideallerin gerçekleşecek ön merhalesidir. Buügün nasıl dünün mahsulü ise yarın da bizzarure bu gü- nün eseri olacaktır; ancak sinesinde dünün ve bu günün bütün iyilikleri- nin ve kötülüklerinin izlerini taşrmak şartiyle. Milletlerin hayatında içtimai inkilâbların rolü : Bir millette taââkup eden nesiller biri birinden araları nüfuz edilmez bölmelerle ayrılmış tabakalar değil- dir. Yaşları ve faal devirleri biribiri- ne tedavül eden nesiller, kendilerin- den evvel yapılan işlerin kendi üzer- lerinde ve muhitte yarattığı tesirlere tâbi olarak ve kendi faaliyetleri.nin izlerini geleceklere bırakırlar. Her büyük millet gibi türk milleti de ku- rulduğu gündenberi bu âna kadar ge- çirdiği içtimaf inkilâblarının hatırası- nı ve eserini tek bir adamın kendi ha- yatında geçmiş gibi insiyaki — olarak bilmekte ve hissetmekte ve icabettiği .| vakit bilhassa milli istidat ve temayü- lünü o yolda göstermektedir , Kendi kendine benziyen milli bir inkilâb : Atatürk inkilâbı, — Türk milletinin bu ırki his, temayül ve istidadlarının aynı zamanda tarihi zaruretlerin ve muhit icablarınm en keskin bir görü- şü ve en kesin bir ifadesidir. Onun için dir ki bu inkilâb kendi kendine benzi- yen milli bir inkilâbtır. Bu inkilâbın - | asli karakteri aynı zamanda cumhuri- yetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, lâ- ik inkilâbçı oluşudur. Bu inkilâb kısa en yüksek devirlerindeki iktidar ve şeref mevki- -| ine çıkarmıştır. Atatürk inkilâbınım objektif olarak bariz asliyeti, müuasır milli inkilâblardan daha önce -|idrak ve tatbik edilmesinde ve tama- Atatürkün | miyle milli oluşundadır. türk milletine istiklâl, refah için açtığı bu yolda, onun düsturların ışığı altında ve bin bir maksadı gizliyen tahriklere ve hül- yalara kapılmıyarak şaşmadan, şaşır- madan dosdoğru yürümek her türkün millt bir vazifesidir. Ve türk milleti için selâmet de ancak bu yolda yürü- mektedir. Başka rejimler ve Türkiye : vermek koyduğu Tarihin yüzlerce asırlık cereyanı i- Şerisinde bir millete mukadder olabi- sibesinden almaktadır. nının akiyle çıktığı iki Bütün modern harb vasıtalarına verdiği huzur içinde ardımızda bırakıyoruz. On dördüncü yıl, muhakkak ki bize da- ha kuvvetli bir emniyet havası getirecektir. Cum- huriyet yaşlandıkça ve gürbüzleştikçe,türk ordu- sunun kemiyet ve keyfiyet bakımından olan değeri artmaktadır. Bu memleket göz karartan kalkınma- sınnı hamle seyrini; masun ve emniyette olmak na- Trakya ve Ege manevraları, türk ordusunun al- büyük imtihan olmuştur. muz, bu varlığını, Mehmedciğin eşsiz olan ferd ka- biliyeti ,subay ve kumanda heyetinin örnek bilgi ve kabiliyetile mezcederek karşısında da'yanılmaz bir kuvvet olduğunu isbat etmiştir. Kamutayın gelecek senelere sari leahhütler ic- rasına salâhiyet veren biri 67, diğeri 21 milyon li- ralık kabul ettiği tahsisat ile kara, hava ve deniz -ORDUMUZ Cumhuriyetin on üçüncü yılını, ordumuz için, kuvvetlerimizin muvaffakayet ile | d dil. malzemelerinin tamamlanmasına ihtiyaçları karşıla- dınları da iştir. Harb halind. mak üzere bir harb sanayiüi sınıfı kurulmuştur. Milli hazırlıkların zaruri bir icabı olarak, ka- leket da vazifelen- . Dnl sahib olan ordu- | zırlık devresine dirilmesi meselesi, da gerçekleşmiş ve tatbik mevkiine girmiş kız tale- beye de askerlik dersleri okutulmasına baslanmıştır. Kurtuluş savaşında erkekle beraber çarpışan ve yurd müdafaasında erkeğinden hiç aşa- ğt kalmadığını, bütün bir tarihi şahid göstererek is- bat eden türk kadınının, müdafaa vazifesinde ha- yılının mesud bir tecellisidir. Cumhuriyetin on ü- çüncü yılı, kadınlığımızın tarihine böyle bir şeref li bir yıl olarak giriyor. Ordumuz için ne söylenebilir? Bütün inşa ve kurtuluş hayatımızın temeli odur. çe ve değerlendikçe, yurd ve cihan sükün ve barış safını kuvvetlendiriyor. cumhuriyetin on üçüncü yılın- kahremanca girmesi, cumhuriyetin on ücüncü O kuvvetlendik- ) M Ve Son yapılan manevralarda Atatürk, lecek en yüksek saadetler ve en acı felâketler gören ve nihayet doğru yo- lu Ulu Önderinin irşadı ile bularak cihanın gözü önünde maddi ve mane- vi şeref ve saadete eren ve ermek yo- luna giren böyle bir millete başka baş- ka rejimleri lâyık görmek ,tavsiye et- mek o milleti yalnız rencide etmekle kalmaz, aynı zamanda haklı olarak o nu kendi varlığına suikast edilmiş şüphesine düşürür. Çünkü — hatası kötülüğü, zararları sabit olan bir tec- rübeyi ancak aklı ve idraki başında olmıyanlar yapabilir. Tarih de şahit- tir ki böyle bir noksan türklere isnat edilemez . Atatürk inkilâbı nasıl Doğdu ? Atatürk inkilâbının beynelmilel siyasette, milli ekonomide, maliyede millete şeref, nizam, refah, sihat ve umran veren bütün eserleri maddi o- larak herkesin önünde ve meydanda- dır. Atatürk bu inkilâbı evvelâ bir türk olarak milli ve ırki hassasiyetine mes- net olan yüksek dehasının ve — sonra da sonsuz ve hududsuz millet ve yurd severliğinin ta küçük yaşındanberi milletinin geçirdiği felâketleri ve e- lemleri kendi kalbinin acısı — olarak duymak suretiyle ve nihayet müsbet ilimlerle mücehhez dimağının realist bilgi ve görgüleriyle yaratmıştır. Bütün milleti ihtina eden M .. bir örğüt : Atatürk kurduğu bu sistemli reji- min tatbikini temin için memleketin Dilimiz ve tarihimiz Tarih kongresi Dünyaya Neler anlatt? 1937 eylülü Ikinci Tarih Kon- gresinin toplandığı ve dil bıyra- mınmın - kütlandığı aydır. l_Vlıllİ tarih ve ana dili, î:ılsiılınl ve hür milletlere, ileri kültürlü ce- miyetlere has iki vasıf olarak bi- ze cumhuriyet getirdi. Tarihimiz ve dilimiz, _cun_ıhn- riyetin senelerini ebedıleçtı_ı:en birer âbide halinde, Atatürk çocuklarının elinde birer bay- rak gibi dalgalanmaktadır. İkinci Tarih Kongresi, yalnız cumhuriyetin on üçüncü yılının bir yurd içi hâdisesi değildir: dünyanın huzursuz olduğu bir devir içinde, _bu koöngre, insanlığın ilk temellerine inerek oradan dünyaya hakikatler getiren bir meşale olmuştur. Türk tarih kongresine gelen âlimler; yeni Türkiyenin, bir ordu ve politika za- ferinden sonra dünyada bir yeni sü- kün çığırı açacak bir kültür ve me- deniyet davâsının izinde yürüdüğünü tesbit etmişlerdir. Yalnız tesbit de- ğil, bu yolda yürümenin bir insaîılık borcu olduğunu da müşahede ettiler. Dil bayramımızı, bu sene de, her yıl olduğu gibi, gün geçtikçe berrak- laşan ve kaynağını bulduğumuz ana dilimizle konuşmanın verdiği millet halinde anlaşma havası içinde kutla- dık, Evlâdlarımıza istiklâli tam, hür, kültürüne, tarihine, diline hâkim bir memleket bırakmak, Misakı Milli'nin bir zaferidir. Bu yolun sonuna yaklaşıyoruz. askerlerimiz ve motorlu kuvvetlerimiz her ferdini ihtiva eden bir — örgüt de yaratmıştır. Cumhuriyet Halk Partisi teşekkülü köylerden başlıyarak kasa- baları, şehirleri sinesine aldıktan son- ra tâ millet meclisine gelinceye kadar devlet ve millet işlerini — memleketin ihtiyaçlarını halkın dileklerini her biri en son mesul bir heyetmiş gibi kong- relerinde müzakereler ederek kararla- rını milli hakimiyetin en yüksek mü- messili olan Kamutaya kadar getirir- ler Kamutayın verdiği karar herkesçe mutadır. Bu idare tarzı demokraside gaye olarak varılmak istenen referan- dum ve kanun yapma teşebbüsünü de ihtiva eden bir rejimdir. Millet Bayramı : Atatürkün yaptığı inkılâpların her hamlesi türke ayrı bir bayram olacak kıymeti haizdir. Ve hattâ her biri îfl- kikaten başka memleketler için bile yerinde bir bayram olur. Atatürk bize bütün bu inkılâpların mesnedi mille- tin hâkimiyeti yani cumhuriyettir diyor. Biz de inkılâp günlerinin bayra- mını cumhuriyetin ilân olunduğu gü- ne topladık ve onu millet bayramır yaptık. Devletimizin kuruluşundan, milletin kurtuluşundan doğan sevinç- le hep beraber milletçe bugünü kutlu- yoruz. O günleri yaratan ve bu gü.nlerl yaşatan Ulu Öndere sevgimizi, minne- timizi birbirimize ve herkese tekrar ederek bu şerefli vazifemizi yıpmlk' la en büyük saadeti duyuyoruz. Bay- ramınız kutlu olsun hemşehrilerle —