358 SERVETİFÜNUN L. Pirandello: IV Hanri No, 1915—230 Tercüme eden: Şemsi Talip ÜÇ PERDELİK FACIA İKİNCİ PERDE DOKTOR İyi ama, akşam olmasını beklemeğe mecburuz... FRIDA Olmaz, olmaz tehammül edemem, ben akşama ka- dar hiç tehammül edemem ! DONNA MATILDE Niye elbiseyi hemen giydin ? FRIDA Daha görür görmez! Dayanamadım ! DONNA MATILDE Hiç olmazsa beni çağraydın | Yardım ederdim... Aman yarabbi, her tarafı hâlâ buruşuk... FRIDA Gördüm anne, fakat, buruşukluklar çok eski, kabil değil düzelmezler. DOKTOR Ehemmiyeti yok, Markiz ! İnsan mükemmel bir su- rette aldanıyor. (Sonra yaklaşarak ve Markizi biraz kızının önünde, onu gizlemiyecek bir surette, durmağa davet eder.) Müsaade buyurun. Şöyle durun — şurada — şöyle bizaz uzakta — azıcık daha ilerde... BELCREDİ Aradaki zaman hissini vermek için | DONNA MATILDE (ona doğru dönerek, hafifçe) Yirmi sene sonra! Felâket, değil mi? BELCREDİ Mübalâğa etmiyelim ! DOKTOR (büyük bir şaşkınlık içinde, vaziyeti düzeltmek isteyerek) Hayır, hayır | Yani, demek istiyordum ki... Yani elbiseden bahsetmek istiyordum.... BELCREDİ (gülerek) Elbiseye gelince, doktor, yirmi sene değil, arada sekizyüz senelik bir fark var! İkisinin arasında bir uçurum var! Siz bu uçurumu ona hakikaten bir ham- lede atlatmak mı istiyorsunuz ? (Evvelâ Fridayı, sonra da Markizi göstererek) O devirden bugüne mi atlayacak ? Efendiler, iyi düşünün; ciddi söylüyorum: bizim için bu yirmi seneden, iki elbiseden ve bir maskeli balodan ibaret bir şeydir. Fakat onun için, onu ru- hunda ve onun etrafında, sizin dediğiniz gibi, doktor, zaman da tevakkuf etmiş ise, şayet o, arada (Frida'yt göstererek) onunda sekizyüz sene evvelki bir zamanı yaşıyorsa, o atlamanın vereceği başdönmesi okadar müt- hiş olacak ki, bizim aramıza düşünce... (Doktor eliyle itiraz eder) öyle değil mi? DOKTOR Değil çünki, aziz baron, hayat tekrar başlar! Bi- zim hayatımız onun için de birdenbire hakiki bir ha- yat olarak, ve o hayali bir an içinde ondan uzaklaştı- rarak ve sizin sekizyüz sene dediğiniz müddetin yalnız yirmi seneden ibaret olduğunu, onu birdenbire tutacak, ona muvazenesini temin edecek. Hani bazı sihirbaz- lıklar vardır, faraza, masonların boşluğun içine atılma merasimi gibi, insana fevkalâda bir şey gibi görünür,. halbuki, hakikatte bir merdiven basamağı inmekten başka bir şey değildi. İşte bu da onun gibi bir şey olacak. BELCREDİ Ne büyük bir keşif! — Elbette! — Frida'ya ve Markize bakın, doktor ! — En ilerde olan kim? — Biz iktiyarlar, doktor ! Gençler kendilerini daha ilerde zan- nediyorlar; öyle değil: biz onlardan daha ilerdeyiz;. çünki zaman, onlardan ziyade bizimdir. DOKTOR Evet, mazi bizi uzaklaştırmış, böyledir | BELCREDİ Hayır canım ! Mazi bizi neden uzaklaştırıyor ? On- lar da ((Frida ve Di Nolli'yi. gösterir) doktor, bizim yapmış olduğumuzu henüz yapacak, yani, aşağı yukarı bizim deliliklerimizi yaparak ihtiyarlıyacak değiller mi P.... Biz, önümüzde bulunan bir kapıdan geçerek hayattan çıkacağımızı zannediyoruz, böyle bir şey te- hayyül ediyoruz! Hiç te doğru değil! Daha doğar doğmaz ölmeğe başlarız; onun için, daha evvel başlı- yan bizden daha ilerde demektir. Ve en gencimiz de Adem babamızdır ! Ona bakın (Frida'yı göşlerir): he- pimizden sekizyüz sene daha genç, Toscana Markizi Matilde. (Ye önünde derin bir hürmetle eğilir) DI ROLLI Aman Tito, çok rica ederim: sakayı bırakalım,