28 Aralık 1933 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 32

346 SERVETİFÜNUN No.1915 —230 SEVR ve LOZAN Bu iki kelime her Türkün kalbinde ve hatıraşında pek derin izler bırakmıştır. Sevr'de Osmanlı İmpara- torluğu ölüme mahküm oldu, Lozan'da, yeni esas- lar üzerine kurulan Türk devleti, Avrupa devletleri tarafından tamamen hür ve mustakil olarak tanındı. Fakat acaba biz niye Sevr muahedesini imzaya mecbur olmuştuk $ Sonra da acaba nasıl Lozan mun hedesini düşmanlarımıza imza ettirmeğe muvaffak olduk * İşte bu iki mühim sual bizi genelerdenberi meş- gul ediyordu. İş bu iki munahedelerin metinlerini okuyup farklarını bulmak ve görmekte değildir. Asıl benim aradığım 1920 de bizi Sevr'e sürükliyen &€- bepler ne idi ve 1923 de bize Lozan zaferini kazan- dıran âmiller neden ibaretti ?... Bunlara cevap verebilmek için tarihimizi iyi bil mek lâzımgelir. Fakat yazılı tarih kitaplarımızda bu znegeleye dair istediğimiz şekilde malümat bulamayız. Binaenaleyh tarihimizi yeni baştan yazmağa mecburuz. I — Sevr muahedesi Osmanlı İmparatorluğunun ölüme mahkümiyeti idi, dedik. Acaba neden Osmanlı devleti ortadan kalktı? Tebriz'lere, Kahire'lere, Ye- men'lere, Viyana'lara, Eflak'lara, Buğdan'lara, Mors lara, Tarablusngarp'lara kadar uzanan Osmanlı dev- leti niçin öldü Herhalde bunun mühim âebepleri vardı, olacaktı, İşte sebepleri aramak için Darültünun Hukuk Fakül tesinin 61 inci nüshasında tarihi ve ilmi bir tetkike başladık, Vardığımız neticeleri hulüsatan şurada tekrar edeceğiz : 1 — Din ve devlet işlerinin ayrılmış olmaması, yani lâyikliğin bulunmaması. Ta Hazreti Muhammet” tenberi islâm memleketleri din ve devlet işlerini birbirine karıştırdıkları için bir türlü ilerliyememişler, hep gayrimüslimlere mağlup olmuşlardır Gazi Mustafa Kemal Hazretleri bu aciz ve zaafın ortadan kaldırılması için ilk adımları atmıştır. Terak- kiye mani olan din değil belki bu din ile devlet işlerinin karıştırılması idi, 2 — 'Türkler ulularının emir ve kumandası altın- da islâmiyeti iktisadi sebeplerden dolayı kabul ettiler. -Aşırlardanberi islâmiyet uğruna yani ümmetçilik gayesi için muhtelif cephelerde kan döktüler ve bü- tün gayrimüslim devlet ve milletlerin düşmanlığını üzerlerine çektiler. 3 — Türklere islâmiyet ümmetçilik hissi verdiği için milletçilikten, vatan hislerinden uzakta yaşadık. Toprağa bağlanamadık. Birçok kıtalar kaybettiğimiz halde Fransızların (Alaz Loren) e ağladıkları kadar ağlıyamadık. Çünkü islâmiyette vatan hissi yoktu, millet hissi yoktu. Bizim vatanperverliğimiz, milliyet: giliğimiz pek yenidir. Namık Kemal ve Mithat Paşa- dan başlıyan bu hisleri biz ancak Mustafa Kemal devrinde benimsedik. 4 — İslâmiyet tesirleri ile Osmanlılar gayri- müslim tabamıza ve ecnebilere pek fazla imtiyazlar verdiler. Memleketimizde Türk olmıyanları himaye ederek Türklerin maarifte, sanayide, ticarette, servettts terakkilerine mani oldular. e ME Patrik- hane zamanları başımıza bin bir bela getir 5 — Milletin padişaha kârşı bir hakkı Sekli Irz ve can padişahın idi. Padişahlar cahil, gaddar ve müstebit idiler. Babıâli bir sürü dalkavuklardan, âciz“ den, hırsızdan ibaretti. Memleketi iyi idare edemedi. Türkleri yükseltemedi. Anadolu Osmanlı devrinde büyük bir harabeye benzedi, İşte bu sebeplerden dolayı Osmanlı devleti ölüme mahküm edilmişti. Büyük Avrupa devletleri mirası- mızı paylaşmak hususunda mutabık kalsalardı, cok- tanberi biz ortadan kalkacaktık. Fakat onlar bir türlü uzlaşamıyorlardı. 6 — Osmanlı padişahları ve Babiâlisi Avrupa devletlerinden korkar, onların müdafaalarını kabul ederdi. Harice karşı kuzu gibi hareket eden padişah- lar, dahilde zulum ve istibdat ile hüküm sürerlerdi. T — Sever muahedesint imzaya razı olan Padişah ile beraber bir takım Osmanlılarda vardı. Bunlar bu muahede de hilâfet makamına dokunulmadığını ileri sürerek istiklâl ve hakimiyetimizin kaldırılmasına razı olmuşlardı. Çünkü islâm terbiyesi alanlar üm- di olduklarından vatan toprağı ile alâkadar de- illerd II — Lezan'da düşmanlarımıza istiklâlimizi, hak- kımızı tanıtmağa muvaffak olduk, demiştik. Şimdi de biraz bunun sebeplerini aramalıyız. Biraz evvel yedi maddede Osmanlı devletinin sukut ve ölüm sebeplerini hulâsa etmiştik. İşte o se- bepler bertaraf edilir mia Türkler hemen kendi benliklerini idrak etti 1 — Lâyıklık Barinin dehası sayesinde artık mem- leketimizde din ve devlet işlerini birbirinden ayırdı. Dünya işlerine artık dini kariştırmaz olduk. — İmperyalizmden, ümmetçilikten vazgeçen Türkler artık yalnız vatan ve milliyetleri için çalış- mağa, yaşamağa koyuldular. İslâmiyetin ve Osman- lılığın tabiatile celbettiği düşmanlık inkılâbımız ile yavaş yavaş ortadan kalkmağa başlad 3 — GCümhuriyetimiz herkese ayni hak ve vazife- yi kabul ettiği için artık ecnebinin ve gayri müs- limin memleketimizde imtiyaza, fazla. hak ve salâhi- yete nailiyeti kalmadı. Biraz da Türk BEŞ mk ticaret ve servet hususunda k başladı. 4 — Teşkilâtı Esasiye kanunumuz Türkü hak sa- hibi yaptı. Bugün Türk hürdür, hak sahibidir, Fakat bu ilmi, nazari bir keytiyettir. Bir de hakkı istimal ehliyeti vardır. İşte belediye ve Meclis intihapları, maarif terakkileri, sanayi, ticaret ve servet seviyesinin yükselmesi de bu ehliyeti millete verecektir. Köylü efendi olacak, her Türk teşkilâtı esasiye kanunumu- zun verdiği hakları kullanmağa, bilfiil ehil olacaktır. 5 — Osmanlı devri Avrupa korkusu ile geçti. Yeni Türk Cümhuriyet ve inkılâp devri ise bu kor- kudan pek uzaktadır. Bugün biz hürrüz, müstekiliz, memleketimizde istediğimiz gibi hareket ediyoruz. o ©