29 Ekim 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 10

g e neticeler alınmıştır. Müze ve sergi şubesi * © Halkevleri müze ve sergiler le milli kültürün ilerlemesine ve es ki kıymetli eserlerimizin saklatıl- masına, şehir müze ve sergilerinde bir çok ince sanat (eserleri! baika gösterilerek sanat zevkinin arttırılmasına çalışılmaktadır, İstanbulda Bir hatıra Yazan: Tevfik Necati 1923 senesi eylül ayı içindeki hâdiselere bakarsak; günün ve Gazi Hazretleri harf inkılâbında Hakimiyeti Milliyet matbaasında tabı makinesini tetkik ediyor © © memleketin en mühim meselesi 0- © larak mütecanis bir kabine teşkili ve bunun için de teşkilâtı esasiye kanununda yapılacak tadilât oldu- Bunu görürüz. Bu sebeple Ankara- © da bir mütehassıslar encümeni teş- © kil edilmiştir. O vakit Fethi Bey © Başvekil ve Dahiliye vekilidir. İs- - © met Paşa Hariciye Vekilidir. Eylülün son on beşine doğru gazetelerde teşkilât vesasiye tadilâ tı ve hükümete verilecek şekil me- selesi uzun boylu münakaşa edil - mektedir. Teğrinievvelin başlarında An - © karadan gelen haberler Türkiye ma rte ii Reisicümhur Gezi Mustafa Kemal Hazretleri İstanbul Şehir Reisicümhur Hazretleri tarihi nutku irat ettiği Büyük Millet Meclisi hükümetinin (Türkiye Cümhuriyeti) olacağı ve teşkilâtı esasiyede bu yolda tadilât olduğu anlaşılır gibi - diyorum, çünkü İstan- bul gazetelerine gelen haberler ek seriya biribirinin zıddı çıktığın - dan burada kat'i bir hüküm veri- lemiyordu. Bununla beraber Teşrinievve - lin ortalarma doğru şekli hükü - metin cümhuriyet idaresi olacağı hakkında daha kat'i haberler gel- meğe başlamıştı. O günlerde Fethi Bey Dahiliye vekâletinden çekilmişti. Gazetelerde meraklı münakaşa - sar oluyordu. 27 Teşrinievvel 1923 cumartesi gecesi: İstanbul gazetelerinin An- kara muhabirleri şu telgrafları ver diler: “Halk fırkası Gazi Hazret » lerinin riyasetinde mühim bir içti: ma yapmıştır. Bu içtimada Fethi Bey Heyeti vekilenin fırkada mü- temadi hücumlara maruz kaldığı - nı ve bu hücumları Mmazharı itimat olamadığına delil addettiğini be « yan ederek bu vaziyet karşısında Heyeti vekilenin, tam bir itimada mazhar kuvvetli bir hükümet te - 7 şekkülü lüzumunu takdir ettiğini söylemiş ve kabine müttefikan is- tifaya karar vermiştir ve istifa et- miştir.” Ankara muhabirleri yeni kabi- neyi kimlerin teşkil etmesi muhte- mel olduğu hakkında bazı isimler de saymıştı: İsmet, Fevzi, Ali Fu- at Paşalar. Bu haberleri okuyucu - lar 28 Teşrinievvel Pazar günkü gazetelerde okudular. 28 Teşrinievvel akşami Ankara- dan İstanbula gelen ve 29 Teşrini- evvel Pazartesi sabahı gazetelerde çıkan haberler ise artık en kat'i $6- kilde halledilmesine ramak kaldı- ğını göstermektedir. Bu haberler arasında bilhassa: “Heyeti Vekilenin yük Millet Meclisinde memnuni - yetle” veya gazetesine göre “hay- MILLIYE KAZAK 23 retle,, karşılandığı ve “mebu: kuvvetli bir iş hükümeti istedikle- ri,, vardır. 29 Teşrinievvel 1923 pazartesi akşamı saat on ikiye doğru Anka - ra telgrafları gelmeğe başladı. Bun lardan biri: “Halk fırkasının Ga - Hazretlerinin riyasetinde hafi bir içtima akdettiği, teşkilâtı esasi- ye tadilâtımın tamamlandığı ve Tür kiye devletinin şekli Cümhuriyet i- daresi olarak kabul olunduğu” idi Saat gece yarısını geçmişti, Müvezzi koşa koşa bir telgraf daha getirdi: “Büyük Millet Meclisi Cümhuri- Büyük kongrede murahhasları selâmlıyor ka erkânı, gazeteciler ve halk toplandılar. O zaman vali olan Haydar Bey kısa bir nutuk söyledi. Kadı Sadık Efendi bir dua okudu. Askeri bando İstiklâl marşmı çal- dı. ... Aradan on sene geçti. Bu çok kı sa bir zamandır, Bu kısa zamanda | neler yapıldığını sayacak değilim. İ Yalnız genç ruhlarda en büyük in- kılâp yapıldığını katiyetle söyliye- biliriz. Ve o gün o saatte, o andaki si bu dakikada da bütün Türki- Reisicümhur Hz. vatanı kendilerine emanet ettiği gençliği imtihanlarda muallim kürsüsün den takip ediyor yeti kabul etmiştir. Büyük Gazi Re isicümhur intihap olunmuştur, Ga- zi kürsüye çıkıyor ve Türk milleti- ne yeni veçhe veren tarihi nutkunu söylüyor. Vekillerimiz hep ayağa kalkarak: — Yaşasın “Cümhuriyet! diye bağırıyorlar. 30 Teşrinievvel 1923 salı, cüm- huriyetin ilânı vilâyet konağında merasimle kutlulandı. Öğleden son ra seat üçte Kolordu kumandanı Şükrü Naili Paşa, hükümet ve fır- Meclisi müzakeratını takip buyuruyorlar.. ye bir ağızdan haykırıyor: — Yaşasın Cümhuriyet... Yaşa- il | Yerli malı kullanmak iktısat savaşında şuura delâlet eder. sın Türk * Türk yaradanm en yüksek, en üslün oğlu ve en üstlerin yakı- şırıdır! * Dünyanın hiç bir devrinde hiç bir millet Türkün yüksek ira- de kabiliyetini — gösterememiştir. Tarih bu varlıkta, bu yücelikte bir tek millet tanıyor: Türk. * Türk kendi kendisinin efendi. sidir. * Her Türk çelik bir kaledir. İhtilal *Türk bir bomba gibi patlamak için fitiline çakılacak bir ateş bek- liyordu. O ateş Mustafa (o Kemal oldu. *1919 Türk milleti için üçü hurriyet ibtilâli, (o ayrılış ihti kurtarış ihtilâli, — kurtuluş üyük tarihine * Heyetitemsiliye ibtilâlin — ilk adsız hükümetidir. * Osmanlılık büyük Türk tarihi- nin seyri içinden yampırı bir çıkış- tr. * Gazi Türkiyesi Osmanlı İmpa- ratorluğunun değişişi, gidişi değil dir. Türk İmparatorluğa isyan etti, Türk milleti bir ihtilâlle hükümet- leşti, Erzurumda ihtilâlin bayra- gı çekildi, Sivasta yerleşildi, Mec- lisin açılış günü İmpratorluktan ayrılındı, İmparatorluk ordularile harp edildi. * Türk milleti kendi davası, ken- di toprağı, kendi ülküsü üzerinde- dir. Ve.. Biz büyük Türkiyeye gidi- yoruz. Döndüğümüz tarihin içinde- yiz. Dünyanın en ulu, en kalaba- İsk milleti Türk milletidir! Cümhuriyet * 23 Nisan 1920 “de kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi Türk Cümbhuriyetinin filen kendisi idi. 923 teşrinievvelinin 29 unda bu ken dine yakışır adı hüviyetini ortaya koydu. * 1923 Erzurumu, Sivası, Anka- rayı, İnönünü, Sakaryayı, Dumlupı yükü ondadır. 1923 o tarihtir. * Kemalist cümhuriyet en ileri ve millet iradesinin en sağlam tu- tum ve cümhuriyet şeklidir. “ Türkiyede cümbhuriyet bir zümrenin değil; ölüm, dirim, kan, arp, ateş. içinden çıkan ü ir milletin malıdır. * Türk milleti kendi davasma inanan, ona güvenen, (Kemalist .cümbhuriyetin en ileri, en yeni cüm- huriyet şekli olduğunu bilen ve. Bunun örnek alındığını gören mil- lettir. Kemalizm * Kemalizm inanmışlarm reji- midir, * Kemalizmin bir vasfı da inan- dığına inandırmaktır. * Kemalizm milletleri avuç için- İ de gibi, »durgulanan hedeflere; hemencecik fırlatıveren prensibin tek ifadesidir! ihtilali | dönüş yılı | kanunlaştırdı ve | ». Tarihin | İ hiç bir şey kalmadı. Dagınık Fikirler On yılın romanından alınmış kisa sözler — ETEM İZZET — # Nizamlı, kumandalı, tek başlı yeni millet idarelerinin kuruluşun- da en büyük pay Kemalizmindir. # Kemalizm liberal değildir. Fırkacı değildir. Nizacı değildir. Aykırı demokrasilerin düşmanıdır. Yaratıcıdır. Müspettir. Sınıf ayrılı- ğı tanrmaz. İmtiyaz bilmez. Sulhçü dür. Plânlı çalışır, devletçidir. Du- raksız yürür. * Bütün bir milleti tek dimağ, tek halp bilen rejim Kemalist re- | jimdir. * Kemalist rejim için asır yok, yıl yok, hafta, gün var. * Mustafa Kemalin yapmadığı Kemalizmin yapacağı daha çok şeyler var. * Adem babanın * dünyasında her şey değişebi Fakat, Türk ve onun andı daima bu ve bir caktır: Yaşasın Kemalist Türkiye! Mustafa Kemal kuvveti * Yüzünün ışığını güneşten, sa- çının rengini altından, sesinin a- hengini iradesinin tunçluğundan alan ve bakışlarındaki ezici sertli- ği dehasından koparan tek adam: Mustafa Kemaldir. * Lenin olgun bir Rus- ya, Mussolini için kıvamlı bir İtal- ya, Hitler için teşkilâtlı bir Alman- ya vardı. Mustafa Kemal hiçbir şeyi olmıyan, didik didik edilen bir millete, delik deşik olmuş bir memlekete başlık etti. Vatan kur- tardı, vatan yaptı, rejim kurdu, dünyaya örnek verdi! * Mustafa Kemal bu milleti iç- ten dıştan bir cehennemin ve onun zebanilerinin pençesinden ve ate- şinden çekti, çıkardı! o Yoksa bu hür, müstakil, nizamlı, Okuvsetli, komşularına dost, her (o yanda ve her yerde sevilen, on sene içine on beş asrın varlığını sığdıran Cüm- huriyet Türkiyesi gökten zenbille indirilip Anadolunun toprakları üzerine oturtulmadı! * Türk inkılâbınm büyüklüğünü irişilmez kudretini, akılları durdu- racak değişikliklerini çarçabuk a- yırt edebilmek için köye gelmeli ve her şeye köyden bakmalıdır. * Mustafa Kemal bu memleketi hiç bir şeysiz aldı. Her şeyi yaptı. Nereye bakıyorsanız, ne görüyor- sanız hepsi yeni ve her şey Musta- fa Kemalin. Gazi çocukları * Mustafa Kemal © çocuğu her yerde, her zaman bir yanar insan gibi lâvmı, imanını, inanını, ilmi- ni, heyecan ve yaratıcılığını taşı- ran kumandalı, disiplinli,hürriyetli bir ateş kaynağıdır. Kemalist de- likanlı budur. # Özü yurt severliğin ve Kema- list inanın ta kendisi (olan Gazi çocuğunun beyin kabında vedi- İinde ne düzensiz ve Aykırı rejim- lerin, ne de milliyet ve ülkü sevda. sı tanımayan komünizmin lâfına yer yoktur. Türk çocuğu-kendi inanının ç0- cuğudur. Etem İZZET ELEKTRİK ŞİRKETİNİN DAİMİ Ziyaret Ediniz Taksimdeki SERGİSİNİ ELEKTRİĞİN Konforu Nasıl Temin Ettiğini GÖRÜRSÜNÜZ GİRMEK SERBESTTİR sum