1 Eylül 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 37

loriye malik olan yaş odunun kilosunu vasati olarak 2 kurusa alıyoruz. Halbuki bizzat gçene Ankarada takriben 3000 kalori kıymetinde linit kö - mürünün tonu 15 lira, yani kilosu 1,5 kuruslur. En az bir misli kür temin etmesine rağmen bizzat bu işten anlıyan bizlerin bundan İstifade edeme- yişini neye hamledebiliriz? Bunun yeçüne sebebi göreneğe bağlanmak ve hu yeni mahruklanı istifade için kâfi malümat ve vyesaltle mücehhexz olmâamaktır. Linitlerden islifade esnasında başka acak ve soba isler. Sunuylimizin bugünkü halinde dahi neuzes fedarikl Imkânı olan buü vesait temin olunduktan sonra tedricen odunun mahrukat olarak kullanılması hiç değilse şehir ve kasabalar İcin menolunursa kısa bir zamanda yalnız yeraltında bekliyen bu madenler kiymeltlendirilmiş olmaz Fakat teshin ve mahruk iktısadiyatımızda da esaslı bir kâr lemin edilmiş olur. Bası mıntaknlar odunun çok yakın ve Binitin uzak almasından hu kayvil- ten müstesna tululubilirler. Fakat umiumiyet nazarı ilibara alınırsa bilâ kaydü şart linitin memleketimiz İcin en ucuz ve İktısadi bir mahruk ol- duğgunu iddin edebiliriz. Bilbassa Almunya ve diğer hazı memleketlerde olduğu gibi ivi cins Jinit- lerden yapılacak Briketler nakil ve kullanma isşini kolaylaştırdığı ve ka- loriyi teksif ettiği icin yayılmasını daha kolaylastırır. Teshin ve ocak mahruku olarak kokkömürünü de nazarı itihara almalı- yız. Sahilde bulunmaları veva — havzaya yakınlığı — dolayısile nakliyatın neuz öoldüuğu yerlerde kokun kullanılması tercih olanabileceği gibi umu- miyet Üzere daha lüks ve lemiz bir mahruk olmasından İinlte nayaran daha pahalı olduğu sahalarda da kullamılabilir. 2 — Buhar makineleri ve buhar türbinleri mahruki bakımından: Bn bahiste vazivet gayet aşikâr ve alınacak tedbir gayet vazıhlır: Mu- ayyen bir hatlen moselâ 100-200 beygirden itbaren memleket dahilinde kuvvei muharrike olarak valnız kömür ve linit yakan buhar makinesini veya türbinini kabul etmek, Bu belki demiryol ile bağlanmamış veya ya- kmında linit bulunmıyan bazı sehirler için gayriklısadi olabilir. Du müs- fesna yerler hakkında müstesna kayitler konabilir. Fakat arlık Karadeniz havzasının yanıbasında bulunan Ankarada veya denize mesafesi yüz ki- lometreye varmıyan Adanada mnzolla işliyen sanbmraller tosisine müsande etmek memleket Iktisadiyalı için bir zaurardır. Buharlı Ssanbraller dizel ile işliyen santrallere nisbetle ( 410-20 kadar fayla bir teziz masrafına ihti- yaç gösterirler. Faknt bundan sonra İşletme masrafında mıilihim ucuzluk- lar gösterdikleri için bu sararı telâfi ederler. Meselâ Ankaradı. 1000 ka - lörilik kömürün kilosü 3 kuruş iken 10MM kalorilik mnazolun kilasu 8-9 ku- ruştur. Birinelde bir kuruşla 2300 kalöri satın almırken ikicinde ancak 1100 kalöri satın alınabilmektedir. O halde bu hususta teklif aolunacık şey gayet vazıhtır. Birde 1930 Sanayl koöngresi veya 1933 te Zonguldak Ticaret odasının iddin etiiği gibi mem- lekete muayyen bir hatten yukarıda yalnız buharla işliyen makincler so- kulmasına müsaade edilmesini, bilhassa yeni sanayi inkişafları için kü- mür ye Jinit mmhalarında büyük santraller tesisinin esasen bu sanayi 81