30 Eylül 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 23

den Edebiyat âleminde: HAYAT,23. Fransa akademi mükâfatı. Bu sene Fransanın en büyük roman mükâfatı M. Andre De- maison'a verildi. Fransanın en mühim edebi hadiselerinden biride Akademi mükâfatının verilmesidir . Bu mükâfatlar yalnız © senewin kıymetli ese- rini meydana çıkarma», aynı zam nda da edebiyatta ki şekil ve tarz farklarını tayin eder. Andre Demaison'un bu sene mükâfat kazanan eseri “Vahşi tesmiye edilen hayvanların haya- tı, dır. Bilmem ki neden Flânsiz romanlarında cümle halinde isimler çok istmil ediliyor; halbu ki tek kelimeli isimlerin cazibesi daha kuvvetlidir. Demaison'un cseri bir te'- kiktir. Fakat bu eserin Akademi mükâfatı kazanacak kadar kıy met kazanmasına yegâne sebep hayvanların hayatını teşrih et- mesidir, Romancılar, hikiyeciler, için- de bulundukları hayatı, en güzel bir üslüp, en kuvvetli mülahazalarla tespit etse bile büyük bir kıymeti yoktur. Çün kü insanlar için kendi hayat» li hiçde yabancı değildir. Her gün içinde bulunduğumuz hayatın güzel ve ya çirkin köşe- lerine, elem Ye yahut sevinçle» fini sezmek ve onları gene O hsyattan alınmış bir mevzuun arasına sıkıştıraması, bilmedi- ğimiz, yabancısı bulunduğumuz bir hayatı canlandırmak, o ha- Yatın en ince ve en hassas köşelerini tespit etmek kadar güç değildir. Demaison bu eserinde sa. lon hayatından uzaklaşup, köp- rü altlarında yatan, Parsin en kötü köşelerine yaşayan insan- ların hayatını canlandımamış, vahş-tlerinden korku ile yan larına yaklasılamıyan h yvan- ları tetkik etmiş, Demaison her tarafa korku yayan ve ancak bu tesi'i yapan bu hayvanların senelerce tetkik edilebilecek kadar zengin ve derin bir mezu olduğunu izah ve teşrih etmiştir, Demaison Afrika çöllerinde tabiyetin bir esiri olarak yaşa- van zencilerin İisanlarını, ada- tını hislerini öğrenmek onlara yaklaştığı gibi, Vahşi hayvanla- rında dostluk ve emniyetini kazanmağa muvaffak olmuştur. Kuvvetli kalemiyle masa başında güzel bir roman vücu- a getirebilecek bir muharririn, günlerce zevkinden uzak, Af- rika zencileri ve vahşi hayvan- ları arasında büs bütün yeni ir eser meydana koyabilmek için çalışması, başlıbaşına bir kıymet ve kudret değilmidir? Canavarlarınhisten uzak bu: lunduğu hakkındaki eski naza: riye, o Demaison'ün geçirdiği hayat ve yazdığı romanla haki- katten uzaklaşıyor ve kıymeti kalmıyor. Şimdiye kadar her- kesin bildiği şey, canavarların insanları imha için kuvvetli bir arzu beslemeleridir. Dema- ison onların zaif taraflarını bul- muş, tıbkı saldırmak isteyen, tecavüze hazırlanan bir nsanı sustutur gibi onları okşamış, onlara bakmış ve neticede in. sanların sulh içinde yaşamaları hususunda lâzım olın şeyleri, bu vahşi hayvanlara yapılması- nın melhuz felâketlere mani olacağını anlamış, Yelniz eski bir nazariye iflas etmiyor, ayni zamanda yeni ve kuvvetli bir tez meydana çiki- yor. En vahşi h:yvan insanların yapacağı güzel muameleler neti- cesinde vahşet yolundan âyri- lir. Bunu dsha fazla tetkik ede- cek olursak, hayvanların vah- şetine insanların sebep oldu. Sunu o söylemek o mecburiyeti- hasıl olur, Demaison'un bu kiymetli romsn. vahşi hayvanın bile se- vebilmek | assasından uzak bu İunmadığını gösteriyor. Bu yeni nazariye de o k:dar güzel teşrih e 'ilmiş, okadar kuwwtli bir şekilde canlandırılmış ki, insan gayri ihtiyari ormanlarda yaşa- yrm'ara karşı bir muhabbet hissediliyor, Demaison yalnız eser yaz mamış. Yaşamış, hayatla en çetin müçadeleyi yapmış ve nihayet hayatı mağlup ettikteti sonra yazısını yazmiş... demek oluyor ki bu kuvvetl e tomancı eserini masa başında değil ha- yat sahn-sinde yazmış ve on- dan sonra tespit etmiştir, Son zamrnlarda oOFransadaki (en kuvetli Cereyan; eski roman tarzlarının aleyhine idi, eni, büsbütün yeni bir şekilde bir roman yazmak...