30 Eylül 1929 Tarihli Hayat Dergisi Sayfa 13

“Bir yüzüncü yıl dönümü vesilesi ile,, İLA YA e ye Tarihimizin Edirne faslına bir nazar ır Bu günkü hudutla- rımıza nazaran vala nın müntehayi gar- binde hükümeti cüm- huriyemizin bir serhat memleketi olarak mes. udane yaşatmağa m - vaffak olduğu Edirne- nin tarihi vaz yet ve alâkalarından bahset- miyeceğim; bu şümullü ve çok vüsatli etütlere muhtaç bir lim m“se- lesidir; yirmi beş senelik tetebbü bu mevzuun ancak nısfını edebilmiş gibidir; zira uzak mazi- lerden beri hadisat lüzumu nisbetinde tev- sik olunmamakla bera- ber iki Rus islilasında da resmi dokümanların! hemen cümlsi ve epigrafik vesikalarında ekse- risi Rus müdekkikleri tarafından alınmış ve sökülmüşlerdir. Ma- haza bunların izlerine Rus müze ve kütüphanelerinde de tesadüf edemedim. Edirne musalahası Türkiyemizin garba açılmış bir pençeresi ve diğer tavsifle garbin memleketimize açılan kapılarından birincisi mevkiin- de bülunan (Edirne) nin”fbir feci sergüzeşti demek 'olan bi- rinci Rus istilasından bahsile müdekkiklerimizin ve tarihçile- rimizin ittila- larına arz ede- ceğim. Malüm oldu- gu veçhile £ birinci Rus istilası21. Safer 12 5 de yani (22 ağsutot 1829) da vukubul- muştur: şu tibarla (22 ağus'os 1929) tarinde yüzün- cü yılını ittik ediyoruz demektir, İkinci Rus. istilasi .se (15 Muharrem 1795) de yani (19 kânunisani 1877) de vuku bu- lup) 19 kânun sani 1927) se- nesinde ellinci seneyi deriye- sne m'sadif idi. Birinci Rus istilası Dahilde nüfuz ve hak miye- tini memleketin ileri gelenleri- ne göstermeğe uğrasan ikinci Mahmut, tethiş etmek steriken, cümleyi kendinden tenfir edi- yordu. Tarihımisin. hiç bir de- virde o kaydetmediği | evsafa malik bir hayli hadisat memle- k'tin her tarafında yangınlar çıkarmış, Mahmut ve vükelası hangi tarafa koşacaklarını şaşır- mışlardı. Bir inkirâz ve sukut mukad- Ii ÇEdirnede yirmi beş Sene tarihi tetkikat o isimli iki ciltlik ve gavrı matbu eserimden telhisen, AM ee kz