şına çalışan (stand-alone) işletim sis- temleri durumuna da getirilebilirler. UNIX işletim sistemi, program geliş- tirme ortamlarında kullanılabilme özelliğiyle önem taşımaktadır. IBM'- in VM'i de yaygın olarak kullanılan bir diğer program geliştirme sistemi- dir. İŞLETİM SİSTEMİNİN FONKSİYONLARI Buraya kadar genel olarak işletim sistemi tiplerinin ayrımlarını gözden geçirdik. Şimdi işletim sistemlerinin bazı özgül fonksiyonlarını ayrıntıla- rıyla inceleyeceğiz. İşlemci Yönetimi Adından da anlaşılacağı gibi işlemci yönetimi, işlemcilerin yönetimi için hazırlanmış bir dizi program demek- tir. Bunlar arasında girdi/çıktı talebi- nin tamamlanması gibi sisteme ilişkin bir olay nedeniyle programın yarıda kesilmesini ve sonra da doğru biçim- de yeniden işleme girmesini sağlayan kesinticiler (interrupt handlers), siste- mi paylaşan bir dizi program arasın- da işlemcinin ilgisini bir programdan diğerine kaydıran gönderici (dispatc- her) program, iki programın bir sis- tem hatasına yolaçabilecek biçimde aynı kaynağı kullanmalarını engelle- yen programlanmış mekanizma sayı- labilir. İşlemci yönetiminin ayrıntıları, iş- letim sistemini çalıştıran işlemcinin öz- gül yapısına bağlıdır. Kesinti ve görev kaydırma işlemlerinin ikisinde de, program verilerinin belleğin belirli bir yerinde bir sicilin içindekiler gibi sak- lanması sözkonusudur; böylece, dur- durulan program doğru biçimde ye- niden işleme sokulabilir. Görev kay- dırma program statüsünün depolan- masını, arkadan gelecek olan progra- mın statüsünün işlemci sicillerine kay- dedilmesini ve belki de yeni program için bir tür ilk bellek yükünün oluş- turulmasını içerir. Yeni program, bil- gisayarda kullanılacak programları kapsayan bir gönderme listesinden se- çilir. Zaman paylaşımının ya da çok- lu programlamanın sözkonusu oldu- ğu ortamlarda, bir terminal üzerinde, ya da batch'li bir program karışımı haliyle işlem gören programların ara- lıklı olarak çalıştırılıp durdurulmala- rı yaygın rastlanan bir durumdur. Bellek Yönetimi Bellek yönetimi, bir sistemin bellek içeriğini yöneten bir dizi program an- lamına gelir. Bu yönetim, programla- rın belleğe yerleştirilmelerini, program parçaları ve verilerin belleğe ve sak- layıcı ortamlara giriş çıkışlarını düzen- ler. Belleğin yönetimi statik ya da di- namik olabilir. Statik durumda prog- ramın tümü, çalıştığı süre boyunca bellekteki konumunda tutulur. Dina- mik yönetimde ise her kullanım anın- da programın gerekli parçası, her de- fasında farklı bir bellek bölgesine yer- leştirilebilme olasılığıyla belleğe çağ- rılır. commodore ee