1 Ağustos 1986 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 68

Nükleer verilerin bilgisayar tarafından değerlendirilmesi: Koruma sistemlerine paralel olarak, yaklaşık TO000 noktadaki duyargalar tarafından değerler ölçülür, bilgisayara iletilir ve işlenir. Bilgisayar bir protokol yöneticisidir. Monitörde ölçüm değerleri: İşte bu alanda bilgisayarın katkısı öiderek artmalı. Değerlerin kolay anlaşılabilir şekilde sunulmasını, personelin stresini azaltacaktır. nı anda başa çıkılabilsin” diyor. “Aslında düşünülebilecek tüm ka- zalara karşı mutlak bir koruma yok.” Bütün sorumlular, “kalan” olarak adlandırılan bir rizokonun bulunduğunu biliyorlar. Birkhofer yönetiminde yapılan “Riziko araştırması” da, 10000 iş- AAAK A A 68 Grundremming- en'deki bu salonda, reaktördeki ışın yükleri ve çevre denetim altında tutuluyor. Bu görevi VAX-780 üstlenmiş. letim yılı içinde "olabileceği var- sayılan en önemli kaza”nın, yani çekirdek erimesinin, 10000 işletim yılı içinde meydana gelebilece- ği. Şu anda tüm dünyada faali- yette olan atom redaktörlerinin toplam işletim yılı sayısı İse, orta- lama 3000 ila 4000'i bulmuş İ ç aH aa e SA gn gel —a Üa n commaodore Çekirdek Eridiğinde Ne Olur? En önemli kazanın gerçekleşme- si, örneğin bir buhar üreten reck- törde, zenginleştirilmiş uranyum- dan oluşan çekirdek yakıfını çev- releyen asıl çelik borunun suyla yeterince soğutulamaması, par- lamaya başlaması ve sonuçta erimesidir. Böylece bir kısım rad- yodcaktif parçalanma ürünleri gü- venlik kazanına sızabilir. Bu sıra- da eğer güvenlik sistemleri çalış- mazsa, parlamcıkta olan eriyik herhangi bir şekilde reaktör ba- sınç kabından da geçerek beton temele erişebilir. Eğer bunu da eriterek geçmeyi başarırsa, yan- makta olan çekirdek toprağa ka- rışır. ABD'deki nükleer enerji kar- şıtlarının korktukları “China-Syn- drom” başlar, çekirdek dünyanın merkezine doğru yol alır. Zorunlu olarak dünyanın öbür yanından çıkacağı tezi, bilim adamlarını güldürüyor. Uzaydaki cisimlerde alt, üst olmadığından, dünyanın merkezinden yine yukarı, geldiği yöne dönebilir. Almanya'daki nükleer reaktör- lerin inşasında, bir çekirdek eri- mesi durumunda reaktör kabının ve çelik-beton kubbenin zarar görme rizikosunun olasılığı ancak tahmin edilebiliyor. Cünkü ger- çek deneyimler yok. Hesaplar tü- müyle teorik düzeyde, Karlsruhe'"- deki Nükleer Araştırma Merkezi'- nde on yıldan uzun bir süredir mo- del deneyleri yapılmakta, Fakat bilim adamları, büyük deneyde bile, gerçek bir çekirdek erime- sindeki (ki bu, reaktörün durdurul- masından sonra da sadcflerce radyoaktif süreçler nedeniyle “ar- tık isı” üretmektedir) belirleyici bi- leşkeleri ancak dolambaçlı yol- lardan saptayabilmekteler. Çekirdek erimesi kazası üzerine çok kısıtlı deney verisine sahip ol- mecıkla birlikte, bilim adamlaırı gü- venlik rizikosunun araştırılmasın- da, birçok önemli sorunun ceva- bını bilgisayarla yarattıkları sanal modelle elde edebiliyorlar. Ele- manter parçaçık fizikçisi Jochen Benecke'nin ifadesine göre, bun- lar, oldukça basitleştirilmiş model- ler. Jochen Benecke, 1981/1982“- de Federal Araştırma Bakanlığı'- nın desteğinde, Kalkar'daki Hızlı ,.V ada ,-_—_.,:___—__—_Jİ_ - B