11 Aralık 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

1925 Ur syanı ye SEYH SAİT F ethi Beyin, Başbakanlıktan istifasını bildiren mek- tubunun okunduğu Meclis celsesi kısa sürdü. Za- ten , Grup toplantısından hemen sonraya getiril- mişti. İstifaname uzun değildi. Bir açıklık da taşı- mıyordu. Fethi Beyin söylediği sadece şuydu: "Mensup olduğum Cumhuriyet Halk Fırkasının dünkü içtimaında Heyeti (oVekilemin dahili siyaseti hakkında cereyan eden münakaşa neticesinde kümet ekalliyette kalmış olduğundan Başvekil sıfa- tıyla İcra Vekillerinin (istifasını Reisicumhur Haz- retlerine dün akşam takdim ettim. Reisicumhur isti- famızı kabul etmiş ve yeni hükümet teşekkül edin- ceye kadar vekâleten idarei umur etmekliğimizi rica eylemiştir. o Başvekâletim zamanında (omuhabbet ve müzaheretlerine nail ea arkadaşlarıma en Sa- mimi teşekküratımı arzeyler İstifanın beklenmedik, aşılı bir tarafı yoktu. İsmet Paşa'nın Heybeliada'dan Gazi tarafından A n - kara'ya getirtilmesinden bu yana böyle bir değişik- liğin olacağını, hemen herkes biliyordu. Buna rağ- men Terakkiperver o Cumhuriyet Fırkası adına Rauf Bey kürsüye geldi ve şöyle dedi: "— İstifa vaziyeti kâfi derecede hümlere sebep olabilir. Meclisi tenvir edilmesini rica ederim Alinin daha ziyade Fakat Fethi Bey bir tartışmaya girmek arzusun- 26 da değildi. Sadece "Verecek başka bir izahatım yok- tur" demekle yetindi. Gazi için şimdi yapılacak iş, yeni hükümeti kurmak görevini resmen. İsmet Pa şa'ya vermekti. Bu ise bir formaliteden ibaretti. Zi Grup toplantısından sonra, Fethi Bey istifasını ken- disine verdiğinde, gece geç vakit, Gazi İsmet Paşa'yı çağırmış ve konuşmuştu. İsmet Paşa o konuşmayı hatırlamaktadır. İsmet Paşa, Gazi'nin Partideki çalışma odasına girdiğinde, Cumhurbaşkanının yanında Meclis Baş- kanı Kâzım Paşa bulunuyordu. Gazi, Kabinenin isti- fası haberini İsmet Paşa'ya verdi ve Başbakanlığı kabul etmesini istedi İsmet Paşa Başbakanlık için iki şart ileri koştu. Bir defa, isyan bölgesinde bir ko- lorduyu sefer durumuna sokup harekete geçirecekti. İkincisi, bütün memleket için yetkili İstiklâl Mahke- meleri istiyordu. Gazi bu şartlatın ikisini de kabul etti. İsmet Paşa artık Başbakandı, İsmet Paşa'nın Başbakanlığı Gazi'nin ölümünden bir yıl önceye, 1937e kadar, aralıksız sürecektir. Radikaller iktidarda İsmet Paşa, kabinesini genç radikallerden kurdu. İs- yan dolayısıyla en önemli Bakanlık durumunda bulunan Milli Savunma Bakanlığına Recep Beyi (Pe- AKİS