2 Eylül 1967 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

ARAŞTIRMA İş takibine çıkmış bir rus köylü karı - koca, bir kanapede yanyana. Kalın elbiseler altında ağır ve sa- bırlı insanlar... Halkını çok seven Gorki bile, bu insanlar için "gaddar" sıfatını kullanmadan edememiş- tir. Her yemliğe kapalı rus köylüsünün bir büyük ihtilâli yapmış, yaşamış ve benimsemiş obuası, uzun ve derin incelemeleri gerektiren o bir kovalıların asyalı gelenekleriyle alay ederek, yüzlerine karşı, "Siz kendi- nizi dünyanın en doğru insanları sanıyorsunuz. Oysa ki siz hain, de- jenere olmuş, komşusunu çok az se- ven ve ona hiçbir iyilik yapmak is- temiyen kimselersiniz" diye bağıran esrarengiz, cüretkâr ve zeki genç adamı öldürmüşlerdi. Onu öldürdüler ve çar olarak kendilerine, sahtekâr ve kurnaz Choiski'yi, Basile Prensini seçtiler. Sonradan, kendine "Müthiş İvanın oğlu" süsü veren bir başka sahte taht mirasçısı çıktı. Ve işte bundan sonradır ki Tarihte "Karışıklıklar" adı altında toplanan politika çözül- mesinin kanlı trajedisi başladı. İ- van Bolotnikof, kendisine, taraftar bir küçük birliğin komutanlığı gö- revini veren ikinci sahte taht mi- rasçısına katıldı, köylülere ve tut- saklara nutuk atarak, onlarla be- raber Moskovaya yürüdü. Bunlar, 32 "Asilleri öldürün! Onların kanları- nı ve mallarını ellerinden alın! Zen- ginleri ve tacirleri boğun ve onla- rın bütün servetlerini paylaşın!" di- yorlardı. İlkel bir komünizmin bu gibi çe- kici sloganlarıyla Bolotnikofa katı- lan onbinlerce tutsak, köylü ve ser- seri, kendilerinden çok daha iyi örgütlendirilmiş ve silâhlandırılmış olan Basile'in askerlerini defalarca bozguna uğrattılar. Moskovaya sar- dılar ve asilzadelerle tacirlerin kur- dukları ordu tarafından, büyük zor- luklarla püskürtüldüler. Köylülerin bu ilk güçlü isyanı, kanlar içinde bastırıldı. Bolotnikof, tutsak edildi. Gözleri oyulup suya atıldı. Bolotnikofun adı, köylülerin ha- fızasından hemen siliniverdi. Onun hayatı da, yaptığı da, yapmak iste- diği de herhangi bir şarkıya veya lejanda geçmiş değildir. Ve genel- likle, rus köylüsünün geleneksel ma- konudur. sallarında 1602'den 1613'e kadar sü- ren, tarihçilerin "itaatsizlik, otorite eksikliği, basiretsiz politika, madra- bazlık, hilekârlık, hafiflik ve top- lum ihtiyaçlarını gözönünde tutma yeteneğinden yoksunluk" devresi olarak söz ettikleri buon yıllık kanlı karışıklıklara ait tek keli- me yoktur. Bütün bunlar, rus köy- lüsünün geleneklerinde ve hatırala- rında hiçbir iz bırakmamıştır. Tarih hafızası bulunmayan halk İtalyan lejandları, Fra Dolcino'nun anısını muhafaza ederler. Çekler, Jan Zizkayı bilirler. Aynı şekilde, alman köylüleri için Thomas Mün- zer, fransızlar için Jacgueri'nin kah- ramanları ve kurbanları birşey ifa- de eder: İngilizler Watt Tyier'in adı- nı unutmamışlardır. Halkın arasın- da, bütün bu adamlara ait şarkılar, 2 Eylül 1967