25 Ocak 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

ENERJİ tün daireler -Etibank, DSİ ve EİE gibi - bu yolu tuttular. Gerçi işin baş- langıcında (o Türkiyede buna benzer işler yapılmadığı, yapılan büyük ölçü- deki yatırımların heder edilmemesi i- çin ehliyetli (omüşavirlere ihtiyaç ol- duğu itibara değecek bit savunma idiyse de, aradan bir uzun süre geçip de işleri türk mühendisler yapabilecek kadar iyi kavradıkları hâlde hâlâ ay- ni yola gidilmekte ısrar edilmesi, esas amacın bu olmadığını hemen açığa- vurdu. Ortaya çıkan mahzurların en büyüğü, işlerin son maliyetinin daima ilk keşiftekinden o birkaç kat fazlaya çıkmasıdır. Hernekadar bunun sebep- leri inşaat süresince fiyatların artma- bep bulabilmek imkânı da Bu gibi o fiyat alanı ise a plânlama safhasında işlerin öncelik sıralarını ve ekonomik yönlerden ge- tireceği faydaları tesbit ederken daya- nılan mesnetleri sonradan yıkmakta ve çok kere fayda umulan işlerin za- rar bile getirmesini doğurmaktadır. Onun için, bundan sonra müşavir fir- malara başvurulması hatıra geldiğin- de dikkat edilecek birçok noktalardan birisi maliyet tahminlerinin ve keşif- lerin piyasa fiyatlarına uygun, iş bi- rimlerinin doğru tahmin edilmiş olu- şu, projenin de o uygulanabilecek bir proje karakterinde (o olmasıdır.. Bü- tün bu şartlan sağlamak ise herşey- Bir baraj Tutanın sına, milli paranın dış piyasadaki de- gerinin azalmasına ve benzeri eko- nomik sebeplere (o yükletilmek isten- diyse de, bunlar gerçeğe uygun değil- di. Maliyet artışları birinci derecede müşavir firmanın yaptığı hesapların yanlışlıkla veya obile bile realitelere uymamasından ve çoğunlukla ayni müşavir tarafından yürütülen kont- rolluk hizmetlerinin (aslında idareyi değil - yine yabancı bir firma olan - müteahhidi destekleyecek bir tutum- la ele alınmış olmasından ileri gel- miştir. Zaten aksi hâlde, meselâ Hır- lardı barajının o 100 milyon liradan ibaret olan keşif bedelinin sonunda 400 milyonun üzerine çıkmasına se- AKİS/18 elinde kalacak den önce yetişkin, tecrübeli, görevini ve yurdunu seven bir milli teknik kadroya sahip olmakla kaabildir. An- cak bu kadronun tecrübesi ve kapa- sitesinin üstündeki işlerde (yabancı uzmanların çağırılarak onların fikir- lerinden de faydalanılması mümkün- dür. Merakla izlenen kuruluş e hafta özellikle, enerjiyle ilgi- li dairelerin mensupları yeni Ba- kanlığın nasıl kurulacağım, kendi da- irelerinin bu yeni teşkilâtta nasıl bil yer tutacağını merakla izlemekteydi- ler. Ama genç ve enerjik Enerji Ba- kam Hüdai Oral, bu ilk kuruluş için kesin karan Hükümet Başkanına bı- rakmağı uygun gördü Aslında MEH TAP projesinde -tasarı (halinde de olsa- birtakım daire ve kurumların bu Bakanlık çatısı altında toplanma- sına lüzum görülüyordu. Ancak, bit teşekküllerin aynen mi, yoksa yeniden organize edilerek mi birleştirilecekle- ri hakkında kesin ve açık bir hükme henüz varılmış değildir. Bakanlığın kuruluşundaki amaç ve ilkelere bakılacak olursa çeşitli dai- reler arasındaki sürtünmelerin ve gö- rev tekrarlarının onları bir çatı al- tına toplamakla giderilmiş (olacağı aşikâr olmakla beraber, özellikle üz3- rinde önemle durulan bir hususun, yani elde mevcut personelden âzami randımanla faydalanma imkânlarının sağlanamayacağı (oderhâl görülmekte- dir. Gerçekten, bugün tenkit konusu yapılan birçok dairelerde ayni konu- da çalışmakta olan elemanların bu- lunduğu kabul edildiğine göre, bu ele- manların ayni işi değil başka başka işleri yapacak şekilde obir tek grup şeklinde toplanmalarının gerektiği de kabul edilmelidir. Şu hâlde, yapılacak olan organizasyon şekli iş konularına değil, daha çok meslek konularına ve branşlara göre olmalıdır. Böylelikle, esasen her meslek branşında yetişkin elemanların sayılarının az oluşunun kısıtlayıcı etkileri de azaltılmış ola- caktır. Diğer taraftan, her branşta yetiş- kin ve başarılı elemanların takdir gör- ve benzeri 'adlarla anılıyordu. oOBu teşekküllerin bünye- sinde mükerrer olarak İnnşaat, Ma- kine, Elektrik ve diğer (branşlardan birçok teknik personel bulunmaktadır. Yeni organizasyonda bu tekerrürlerin mutlaka giderilmesi Bakanlığın kuru- luş amaçları bakımından elzemdir. Hâlen Meclisteki Komisyondan çık- tığı bilinen emektar TEK kanununa gelince, bunun yeni Bakanlığın kuru- luşundan önce çıkmasını zaten müm- kün görmemekle beraber, bu husu ta yeni Bakanlığın gayret sarfedeceği söylenmektedir. o Oysa ki (o enerjiyle, yani elektrik enerjisiyle ilgili bütün daire ve müesseseseler zaten bir çatı altında toplandıktan sonra yeniden TEK - Türkiye Elektrik Kurumu- a- dıyla yeni bir kuruluşa gitmek eldeki sınırlı olduğu Ookabul edilen teknik personel kadrosunu ikiye bölmek de- mektir. İşin bir de bu açıdan ve se- rinkanlılıkla (incelenmesi o herhalde daha sonradan yapılabilir.