7 Eylül 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

DÜNYADA OLUP BİTENLER A.B.D. Aklar ve karalar (Kapaktaki o Zenci) Üserinde yedi milyon insanın çalı- şıp yaşadığı, elli-altmış katlı bina- ların gökleri tırmaladığı Manhattan adası New-York şehrinin tam göbe- ginde, ünü dünyayı tutan Columbia Üniversitesi de bu adanın tam orta- sındadır. Columbia, çoğunlukla geniş bir yeşil alan üzerine sereserpe oya- yılmış diğer amerikan üniversiteleri- ne benzemez. Columbia büyük bir şeh- rin içinde ve dar bir alan üzerine ku- rulmuştur, etrafını isten kararmış bü- yük binalar çevreler. Manhattan ada- sında sokakların ismi değil, numara- lan vardır. Columbia da. Hudson kı- yısında, 114. sokaktan 120. sokağa ka- dar uzanır. Eğer bir fırsat bulunur da beş sokak daha yukarıya, 125. sokağa çıkılacak olursa, hemen bambaşka bir dünyanın içine girildiği görülür : 125. sokakta kara insanların dünyası, ün- lü Harlem başlar!.. Manhattan adasının tam ortasın- nınızda zenci bir dostunuz yoksa, sa- kın tek başınıza girmeye çalışmayın. Binalarının damlarından mağaza vit- rinlerindeki mankenlerine, papazların- dan polislerine kadar herşeyi kara ci- lan bu siyahlar dünyasında, eğer ha- va da biraz kararmışsa, bir beyaz a- damın başına gelmeyecek şey yoktur. Harlem, siyah insanların kendi kartel- leri ve yaksulluklarıyla başbaşa bıra- kıldıkları bir bölgedir ve bu bahtsız insanlar, içine kapanıp sınırlarını bir türlü kıramadıkları bu karanlık bölge içinde görecekleri her beyaz adama bütün beyazların suçunu yükleyip, bü- tün kinlerini kusmağa pek hazırdır- lar. Bu bakımdan, New-York polisi, güneş battıktan sonra Harlem'e gire- cek beyazların başına gelenlerden so- rum kabul edemiyeceğini açıkça be- lirtmekten çekinmez. New-York (Belediyesi (o tarafından yayınlanan O istatistiklere be e yalnızca derilerinin değişik rengi yü- zünden bu karanlık bölge içine sıkışıp kalan siyahların beyazlara karşı bes- ledikleri duygulan anlamamak elden gelmez. Bu istatistiklere göre, dünya- nın en Zengin hayat seviyesini payla- şan insanlar diyarında ve bu diyarın en zengin ve siyahlara karsı en anla- yışlı eyaletinde bulunduğu halde. Har- lem'de beş - altı kişiye bir oda düşer. Evlerin çoğunda banyo ve hela yok- tur. Burada yetişen gençlerin yüzde yetmişinin ismi daha şimdiden polis siciline geçmiştir. Bu kara bölgenin kara alınyazısını silip iyi bir tahsil gören ve diğer amerikalılar ayarında bir hayât düzenine kavuşan insanların sayısı, bir elin beş parmağını geçmez. Meselâ yaşadıkları yerin o kadar ya- kınında olan Columbia Üniversitesine devam etmeyi Harlem gençlerinin pek azı düşünebilir. İkinci sınıf vatandaşlar Manhattan adasının Harlem'i, bütün büyük amerikan şehirlerinde gö- Gene Başkan Kennedy'nin açıkla- dığına göre, eğer bir insan Amerika- da derisinin rengi siyah, olarak doğar- sa, öğrenim yapmak ve iş bulmak şan- sı da derisinin rengi beyaz olanlar ka- dar parlak değildir. Bir zencinin orta öğrenim yapmak şansı bir beyazınki- nin yarısı, yüksek öğrenim yapmak şansı da üçte biri kadardır. İş bul- maya gelince, derisi siyah doğanların bir meslek sahibi olmak şansı, beyaz- larınkinin üçte biri kadardır. Siyahlar Kuzeyde genellikle fabrika. Güneyde de tarım işçisi olarak çalışmaktadır- lar. Çoğunlukla belli bir meslek ve Chicago Harlem'i Aşılamayan rülen zenci mahallelerinin tipik bir örneğidir. Gerçekten, büyük şehirlerde yaşayan amerikan zencisi yalnız New- York'ta değil, Boston'da da, Detroit'te de, Chicago'da da, St. Louis'de de, Denver'de de, Los Angeles'te de şeh- rin bir köşesine sürülmüş, orada ken- di alınyazısı ile başbaşa bırakılmıştır. Başkan Kennedy'nin daha Haziran ayında yaptığı bir televizyon konuş- masında açıkladığına göre, eğer bir insan Amerikada derisinin rengi siyan olarak doğarsa, kendisiyle aynı gün doğan bir beyaz deriliden yedi yıl da- ha kısa bir hayat beklemek zorunda- dır. İçinde bulunduğu şartlar, zenci- lerin beyazlar kadar uzun ve beyazlar kadar rahat bir hayat sürmelerini imkânsız kılmaktadır. duvar meharet sahibi olmadıkları için de, Amerikada her üç işsizden ikisi siyah- tır. Ayni şekilde, Amerikada en düşük gelir dilimi de zencilere düşer. Zenci ailelerinin yüzde yetmişbeşinin geliri, yılda 2500 doların altındadır. Oysa be- yazların yüzde yetmişbeşi, yılda 2500 doların çok üzerinde kazanç sağlarlar. Amerikan zencilerinin en büyük se- falet içinde bulunanları, hiç şüphesiz, "Deep South", yani "En Güney" is- miyle tanınan Güney eyaletinde ya- şayanlardır. 1960 nüfus sayımına gö- re Amerikada aşağı yukarı 19 milyon zenci yaşamaktadır. Bu 19 milyonun yüzde 52'si Güney eyaletlerinde yerleş- miştir. Güneyli beyazlar bu zencileri tarlada çalıştırdıkları tarım hayvan- larından farksız oOgörmek konusunda AKİS/21