23 Şubat 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 20

ÇAL | Sosyal Hayat Bardaktaki fırtına! Bundan yıllarca evvel, Hitler Çekos- lavakyaya musallat olduğunda İngiltere Başbakanı ihtiyar ve biraz safdil Chamberlain Avam Kamara- sında "Bizden uzak, o bilmediğimiz bir memlekette cereyan eden bir hâ- diseden dolayı İngiltere az kalsın harbe giriyordu" demişti. Geçen hafta çok kimse, gazete- lerde "Kavel Hadisesi"ni ookudukla- rında aynı kayıtsızlık içinde omuz- larını silktiler. Kavel adını ilk de- fa duyuyorlardı, işçi miktarı 200 ki- şi kadardı, hadise mahalli bir hadi- seydi. Halbuki Boğaziçi sahillerinde cereyan eden, bugünkü hayatımızdan fasla yarınki hayatımızı önemle a- lâkalandıran bir durumdur. Bu, ba- siretsiz obir işveren temsilcisiyle maksatlı bir işçi temsilcisinin karşı karşıya geldiklerinde (o toplum için nasıl huzursuzluk verici bir ohadise yarattıklarının parlak misalini teş- kil etmiştir. Kavel Fabrikası İstinyede, üstü kauçukla kaplı elektrik (kabloları ile transformatörlerde kullanılan tel- leri imal etmektedir. Kavelin & 51 hissesi Eli Burla, © 30'u Emin Ak- tar, 96 19'u da Vehbi Koça aittir. Ancak Vehbi Koç fabrikanın sevki idaresine karışmamakta, İdare Mec- lisinde dahi temsilcisini (o bulundur- mamaktadır. Fabrika İdaresi ile iş- çiler arasındaki ihtilâf, beş yıldan beri muntazaman ödenen ve bu yıl 31 Aralıkta verilmeyen ikramiyeler yüzünden çıkmıştır. İşçiler önce iş- çi mümessilleri vasıtasiyle idaresine başvurmuşlardır. racaattan bir netice çıkmayınca İş- çi Mümessilleri Maden İş Sendikası- na ve Bölge Çalışma Müdürlüğüne müracaat ederek hakları olan ikra- miyelerinin verilmesinin teminini is- temişlerdir. İşçilerin bu O şekildeki davranışları karşısında Kavel İda- recilerinin tutumu, ikramiye isteyen İşçi Mümessillerinin işine son o ver- . 4 Ocakta Ali Yıldı- daki işçi mümessillerinin işine son verilmiştir. On gün sonra da Maden İş Sendikası Şişli Şubesi Başkanı o- an ve Kavelin Baş İşçi (Mümessili İlyas Kaabil işten çıkarılmıştır. Basiretsiz bir müdür İşçi Mümessillerinin işine (o nihayet verilmesi kadar Fabrika (Müdü- rü İbrahim Üzümcünün tutumu da ihtilâfın bu kadar büyümesinde mü- him rol oynamıştır. İbrahim Üzüm- AKİS/20 Ş M A cü bugünkü işine üç ay kadar önce getirilmiştir. Kendisini Koç tavsiye etmiştir. Bundan altı yıl önce tahsil için Amerikaya giden ve döner dön- mez de bu işe getirilen İbrahim Ü- zümcü işçilere yumuşak davranma- mış, gerekli toleransı gösterememiş ve işin bu kadar büyümesine sebeb olmuştur. Bu olaylardan anlaşıldığı- na göre İbrahim Üzümcü Türkiye- yi altı yıl önceki şartlarla tanımak- tadır ve Türkiyede işçinin ouyandı- ğından, haklarının Anayasa temina- tı altına girdiğinden habersizdir. çalışıp çalışmayacaklarını sordular. Çalışmak istemiyen bütün işçilerin işlerine son verildiğini o bildirdiler. Fabrika yöneticileri | İ 16. maddesinin ilerine diği hakkı kullandıklarını ileri sürü- yorlar ve istemedikleri işçiyi fabri- kalarında çalıştırmıyacaklarını o ifa- de ediyorlardı. Buna mukabil işçiler, iş verenin kendilerinin işine son ve- remiyeceğini ileri sürerek (o hakları- nın Anayasada teminat altına alın- dığını ve grev ile lokavt kanunları- nın B.M.M. sine sevk edildiğini söy- lüyorlardı. Kavel idarecilerinin bütün isçi- lerin işine son vermesi Üzerine işçi- ler I Şubat 1963 günü Fabrikayı Kavel fabrikası önünde işçiler İncir İbrahim Üzümcü işçi mümessil- lerinin işine son vermekle kalmadı ve Sendikalı işçilerle de mücadele Sendi- i. Bir yandan işten çıkarılan iş- çi mümessilleri ve Sendikanın mü- cadelesi, öte yandan tabiat itibariy- le sert bir mizacı olan Fabrika Mü- dürü İbrahim Üzümcünün bilgisiz ve basiretsiz davranışları ve (otutumu türk iş hayatında büyük rahneier aça bilecek olan olaylara sebebiyet ver* di. Hadiseler başlıyor İşçiler 28 Ocak sabahı fabrikaya geldiler, fakat hiç bir iş yapma- yarak oturma grevine başladılar. Bu, hadiselerin başlangıcı oldu. o Ertesi ün, Fabrika yöneticileri bir noter getirterek teker teker bütün işçilere çekirdeği muhasara ettiler ve içeriye ne mü- dür, ne memur kimseyi sokmadılar. Bu, tamamile kanun dışı bir. hare- ketti. Sonradan "Grev hattı" olarak adlandırılan bu muhasara üzerinde duruma polis müdahale etti. Fakat yeni Belediye Başkanı, o zamanki Emniyet Müdürü Necdet Uğur son derece serinkanlı ve basiretli bir dav- ranışla emniyet mensuplarına kafi- yen işçilerle karşı karşıya kalmama- larını ve fiili bir müdahalede bulun- mamalarını emretti. ra Kavel cek bir manzara haline geldi. sırada 200 kadar polis, onların etra- fında ise 212 işçi yer aldı. İşçilerin aileleri de muhasaraya iştirak etti" ler, çadırlar kuruldu, soğuktan üşü- memek için ateşler yakıldı. Muhasa- ranın başlaması veya işçilerin tabi- riyle "Grev. hattı"nın kurulmasıyla