27 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 8

YURTTA OLUP BİTENLER yaşlı ve tecrübeli maliye uzmanı -50 yaşındadır- herkesin ve bilhassa Baş- bakan İsmet İnönünün üzerinde çok, ama çok müsbet tesir bıraktı. Alaybekin görüşü ışamba günü, Yüksek Plânlama Çirui öğleden sonraki çalışması- na başlamak üzereyken koridordaki kemancılar birden tatlı sohbetlerine a- ra verip kapıdan giren kır saçlı, laci- vert elbiseli zatı karşılamak üzere seğirttiler. Müsteşar Torun, kapıda görünen zatın koluna girdi ve onu u- zun koridorun ucuna doğru sürükledi. Gelen Ali Alaybekti. İki teknik uz- man politikacılar kadar müşkülpesent fillerdi. Fikri ayrılıklarına rağmen meselenin hallinde biruzlaşmaya var- anın çarelerini aramak, iki maliye- için daha kolay olabilecekti. larındaki görüş farkı, politikacıların aksine, şahsi veya siyasi olmaktan çokuzaktı isbat o günün sabahı, kendi reform tasarısının -en az Kaldor ka- dar değerli alman maliye uzmanla- rının tasvibinden geçmiştir- esasları- nı anlattı. Gayenin, vergiden optimal hasılayı sağlamak olduğunu, o vergi sistemimizi ekonomik ve sosyal fonk- siyonlarını da yerine getirir hale sok- mayı ciddiyette düşündüklerini, vergi kanunlarının mantıki, rasyonel ve ba- sit hale irca edilmesini lüzumlu gör- düklerini, vergi hukukunu demokra- tik prensiplere göre geliştirmek iste- diklerini söyledi. Türkiyenin ana da- valarını teşkil eden ekonomik kalkın- ma, istihdam, ihracat gibi konuları uru varidat temini gayesinin Üs- tünde tutmuşlar, kısa değil, uzun va- deli görüşlere iltifat etmişlerdi. Bu yüzdendir ki fiskal tedbirlerin başın- da Yatırım İndirimini almışlardı. İstanbul Komisyonunun başkanı uzun, ama mukni konuştu. Yabancı memleketlerden misâller verdi. Çar- şamba sabahı yapılan toplantı, Alay- bekin ekspozesi şeklinde cereyan etti. Buna mukabil, Plânlamacılar da ken- di bilinen görüşlerini tekrarladılar. gleden sonra tekrar toplanıl- mak üzere dağılındı. Bu suretle, için- de bulunduğumuz hafta Plânlama ça- lışmalarına katılan üç yeni unsurdan birincisi, Ali Alaybek sahnede görün- müş oldu. İkincisi Ayhan Çilingiroğ- lu ve diğer uzmanları dinleyen Yük- sek Askeri Şüra, üçüncüsü de başken- te gelen Tinbergen'dir. İnönü cumar- tesi günü uzmanı gördü. Kızgın politikacılar gü: 16'da. Alaybek ve bazı Bakan- ların Plânlama Dairesine gelişin- den sonra Başbakanın küçük (o Opeli göründü. İnönü neşeli ve dinçti. Ba- şında, geniş kenarlı bir fötr şapka vardı 8 Ayhan Çilingiroğlu Orduya selâm Bir gazeteci : — Paşam, aradaki ihtilâf büyü- müş doğru mu?" dedi. İnönü genç gazetecinin yanağını bir sertçe ok- şayıp kaşlarını çattı ve: — Yok öyle şey canım.. Pekala çalışıyoruz işte verdi. Sonra etrafındakileri selâmlayıp ka- Osman Nuri Torun Uzmanların dili birdir pıda kayboldu. İçeride bulunanlar İ- nönüyü sevinçle karşıladılar. Başba- kan, mütad ekibin tam olmasını ar- zuluyordu. Bir parça beklenildi. Bir parça daha beklenildi. Alican ve Y.T. P. li Bakanlar gecikmişlerdi. Sağdan soldan lâf edildi. Sohbete dalındı. Göz- ler kapıya dikilmiş, Alican bekleni- yordu. Vakit gecikince, Plânlama Teşki- lâtından birisine Alicana telefon etme- si söylendi. İlgili Alicanı makamında aradı cevap: — Bir hayli evvel Partiye git- ti" oldu. Bu defa Y. T. P. nin telefonu a- randı. Karşıda telâşlı bir ses: "— Alican mı? Beyefendi yoklar. Partiye uğramadılar" dedi. İlgili, meseleyi gelip toplananla- ra açıkladı. Toplantının başlaması- na karar verildi. Ama son olarak bir telefon daha edilmesi için genç bir plâncı gönderildi. Bu defa gelen ha- ber toplantı salonunda bulunanları ol- dukça hayrete düşürdü: "— Alican ve Y. T. P. li dört Bakan toplantı halinde.. İçeriye kim- senin girmemesini tembih etmişler." Haberin iletilmesini müteakip, toplantıya başlanması karara bağlan- dı. Yüksek Plânlama Kurulu Y.T. P. li Bakanlar olmaksızın, uygulama po- litikası üzerinde tartışmalara başla- dı. Aynı saatlerde Y. T. P. Genel Merkezinde Alican, İzmen, Azizoğlu, Gökay ve Aybar Y. T. P. nin Plân üzerindeki politikasını ve görüşünü tartışıyorlar, daha doğrusu ayrı Ol- mayan fikirlerini bir formül halinde düzenliyorlardı. Y. T. P. Plâncılarla, dolayısıyla Feyzioğluyla aynı fikirde değildi. A- laybekin raporuna ve Maliye in tezi- ne taraftardı. Plâncıların, plânın uy- gulanmasında neredeyse Hükümetin üstünde rol oynamağa iy em olmak,Hükümetin uygulam politikasındaki yerini belirtmek e kiyordu. Y.T. P. li Bakanlar partilerinin görüşünü böylece tesbit ettikten son- ra toplantıya katılmağa karar verdi- ler. Saat 18 sularında Alican, Gökay, Azizoğlu ve İzmen Plânlama Teşkilâ- tına geldiler. Toplantıya girerek yer- lerini aldılar ve konuşmalara hiç mi hiç karışmadılar. Yüksek Plânlama Kuruluna işti- rak eden iki kişi daha Y. T. P. liler gibi hareket etmekteydi. Koalisyonun üçüncü kanadının iki Bakanı -Dinçer ve Ete- o günkü sabah toplantısından sonra kendilerini Bulvar Palasın lo- dıklarını bolcasına yapmışlar, birbir- AKİS, 27 AĞUSTOS 1962