20 Ağustos 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

iş Sanayi Kazan ve kazandır B” aydır, Türkiye radyolarını açan- lar geniş bir reklâm kampanya- sıyla karş laşıyorlar. Yeni bir mamu- U geniş kampanya neticesi artık hemen herkesin omalümudur: Fruko, Fruko, ziyadesiyle meşhur Tamekin meyva sulu değişik tip bir gazozunun adıdır. Denilebilir lendiği ve kulaktan kulağa dikkatle, hususi itinayla, büyük gayretle yayıl- dığı bir sırada yapılan bu 13 milyon- luk yatırım, piyasa tarafından adeta emilmiştir. Uzun zamandır lafı edilen "meyvalarımızı değerlendirelim" rolasının bu tezahürü, simdi bir istikbale namzet görünmektedir. Amerikada ve Avrupada bu çeşit iş- lerin milyonluk rakamlarla ifade e- dildiği hatırlanırsa ve gıda maddesi sanayiinin hususiyetleri göz önünde tutulursa -ufak fiyatlarla çok büyük ciro- müteşebbislerin yüzünün gülme- sini beklemek lâzımdır. Frukonun serüveni, 1959 yılının sonbaharında başladı. O yılın Eylül ayında iki genç iş adamı, Melih ve Semih Sipahioğlu kardeşler, Türkiye- de böyle bir teşebbüse girişilmesi i- çin zemin ve zamanın müsait oldu- gunu anladılar. Tamek Konservecilik Şirketinin yüzde 22.8 hissesine sahip, batılı zihniyet taşıyan kardeşler pa- çaları sıvadılar. Amerikada ve Alman- yada Hamburg Üniversitesinde İşlet- me İktisadı tahsil etmiş olan bilgili Melih Sipahioğlu ile kardeşi, kiyede meyva suları imalinin, p ya kaliteli ve iyi mal sevkedildiği tak- dirde büyük kazanç sağlıyacağını, ciddi bir araştırma sonucunda ettikleri rakamlara dayanarak, tesbit ettiler. İşin bu etüd safhası, İki kar- deşe tamamı tamamına 350 bin Türk lirasına mal oldu. Ama iyi iş adamı Si- pahioğlular, kurulacak olan tesislerin plânlaması için sarfedilen bu oldukça yüklü masrafı seve seve sineye çekti- ler. İşletmecilikte plânlamanın bu a- kıllı o tatbikçileri İtalya, Almanya, Fransa ve İngilterede, meyva suyu imalatı konusunu bıkmadan incele- diler, önlerine yığılan istatistiklerden, işletme plânlarından fabrikasyonuna, personel meselesinden reklamcılık ve piyasalamasına kadar bütün meselele- ri en ince teferruatına kadar kafa patlatarak planladılar. Tabii bu ara- 24 ALEMİ da iki kardeş, meyva suları imalâtı- nın, basit bir fabrikasyon işi değil, gerçek anlamı ile bir "büyük endüs- türi" olduğunu da farkettiler. OÖmnek : İtalya ylar boyunca devam eden bu etüd ve plânlama safhasında, Ameri- kadaki büyük meyva suyu işletmele- ri de dahil olmak üzere, Türkiyenin bünyesine en uygun sistemin İtalyan sanayicileri tarafından tatbik edildiği sonucuna varıldı. Planlamada tabia- tıyla alanda Türkiyede bundan önce yapılmış olan veya halen piyasada bulunan meyve suyu işletmelerinin üzerinde cephesi kesme cam olan mo- dern bir bina inşasını düşündüler. Gelgelelim Sipahioğluların tıpkı bazı ülkelerindeki benzerleri örnek alına- rak inşasını tasarladıkları fabrika bi- nasına, İstanbul Belediyesi müsaade etmeyince, çarnaçar Alibeyköyünde karar kılındı. İstanbul Belediyesinin cephesi tamamen cam kaplı bir bina- nın Londra asfaltı üzerinde inşasına neden müsaade etmediği, iki kardeş tarafından elan merak konusudur. Bununla birlikte, şimdiki tesislerin bulunduğu Alibeyköyündeki bina da gerçekten görenleri imrendirecek mü- kemmellikte oldu. e başlangıç Jia imal edilen makineler Tür- kiyeye getirilip (o Alibeyköyündeki Semih ve Melih Sipahioğlu İş bilenin, kılıç kuşananın katetmiş, oldukları merhaleler üzeri- ne de eğilindi. Bütün bunlardan son- ra, iki kardeş, ellerinde mevcut olan sermayeyi bu işe yatırmakta zararlı çıkmayacaklarını anladılar ve hare- kete geçtiler. İlk iş olarak, İtalyada bu işle meşgul üç büyük firma ile temasa geçtiler. K somon Villa Fir- masına şişe yıkama makineleri sipa- edildi. "Vacuum" için ayrı bir şir- ketle mutabık kalındı. Makineler, şir- ketle mutabık kaimdi. Makinalar, si- parişten birbuçuk yıl sonra, emre a- made halde iki kardeşe teslim edil- di. Tabii bu arada ve makineler he- nüz Türkiyeye gelmeden, fabrika için müsait bir yer aranmıştır. Melih ve Semih Sipahioğlu, meyva suyu fab- rikasını kurmak için Londra Esfaltı binaya monte edildikten sonra, fabri- ka çalışmaya başladı. İtalyadan tirilen makinelerin monte edilmesi, ehliyetli mühendislerin nezaretinde tamamı tamamına, bir kış mevsimi boyunca devam etti. Fabrikanın, Av- rupanın herhangi, bir ülkesindeki bu tip tesislerden hiçbir farkı olmadığı, bu işten anlayanlar tarafından teslim edilmektedir. İki kardeş imal ede- cekleri meyve suları için Fransızca- " " mânasına gelen "fruit" kelimesi ile gazozlu meşrubat için kullanılması âdet haline gelmiş olan i meydana seçtiler. Sipahioğlu kardeşler, bir malın piya- sada tutması için isminin psikolojik önemini de hesaba kattıklarından Fru- AKİS, 20 AĞUSTOS 19062