18 Kasım 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 34

RADYO Ankara Spikerlik Son günlerde Ankara Radyosuna te- lefon edenler ilgililere hep aynı suali soruyorlardı: "Spiker imtihanı ne zaman yapılacak?" İyi spikerin çok az olmasına rağmen radyoculuk mesleğinde en revaçta olan görev; spi- kerlikti. Halbuki spiker olarak mik- rofona çıkanların karşısında binbir dert bulunurdu. Yayında bir hatâ o- lur, dinleyici spikeri, bundan sorum- lu tutardı. İnkılâptan bir hafta sonra Ankara Radyosunun yayınına yurt dışına yayın yapan kısa dalga, neşri- yatı karışmış ve dinleyiciler de müzik yayınlanırken spiker niçin konuştu diye radyo idaresine mektuplar ve te- lefonlarla şikâyetlerini bildirmişlerdi. Aslında spiker konuşurken duyulan müzik, kısa dalga yayınına aitti ve tabii o sırada konuşan spikerin de bundan haberi olmasına imkân yok- tu. Spikerin eline verilen konuşma metinlerinde yazarlar bir yanlış yap- salar ve spiker de o şekilde okusa herkes derhal spikere çatardı. Bir tiyatro aktörü gibi spikerin sesini daima koruması, üzüntülü anlarında bile bunu belli etmeden konuşması ve Ankara Radyosunun bir kuyuyu andıran eski model stüdyolarında de- vamlı olarak çalışmaya tahammüllü olması gerekirdi; Bunlar bizde spi- kerlik mesleğinin ilk planda düşünü- len dertlerinden bir kaçıydı. Türkiye- de spikerliğin büyük bir mesele ola- rak karşımıza çıkmasının bambaşka sebepleri vardı. Bu sebeplerin başında da bizde spiker yetiştiren bir okulun bulunmaması geliyordu İnkılâptan sonra Ankara Radyo- sunun yeni idaresi önce Türk Müziği ses ve saz sanatkârları arasında bir imtihan açmış, bu imtihanı da 15 Temmuz 1960'da yapılan spikerlik imtihanı takip etmişti. İmtihanın yal- nız radyodaki, spikerler arasında ya- pılmasının sebebi son yıllarda her müessesede işlemiş olan kayırma ha- reketinin Ankara Radyosuna imti- hansız ve ehliyetsiz spikerler kazan- dırmasıydı. Bu spikerlerin imtihan- sız alındıkları bilindiği ve spikerlik yapmaya herşeyden önce kültür bakı- anından yetersiz oldukları, farkedil- diği halde hepsine imtihana girme hakkı verilmişti..Hattâ imtihana gir- mek için askerlik görevinin de yapıl- mış olması şart koşuldugu halde An- kara Radyosunda iki yıla yakın bir zamandahberi spiker olarak çalışan bir genç için Basın- Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğünce bu şart kaldı- 34 rılmıştı. Inkılâptan önce radyoya: İm- tihansız alınan spikerlerin hemen hi- men hepsi uzun zamandanberi bu va- zifedeydiler. İşte bu sebep göz önün- de tutularak spikerlerin işlerine son vermek yoluna gidilmedi ve hepsinin imtihana girmesi kabul edüdi. Anka- ra Radyosunun imtihanlı spikerleri- nin de aynı muameleye tâbi tutulma- ları ise epeyce tartışmalara yol aç- mıştı. Fakat, bu spikerlerin de son yıllardaki durumları hakkında bir fikir edinmek için eskiden imtihanla alınmış olmalarına rağmen imtihana girmelerine karar verildi. 15 Temmuzda yapılan spikerlik imtihanmda yalnız beş kadın spike- rin başarı göstermesi türlü tefsirlere yolaçtı.Bir defa Türkiyede bir spi- ker okulunun veya kursunun bulun- maması derhal kendini göstermişti. İmtihanı kazanamıyan spikerler ara- sında radyoya girdikleri ilk günler- denberi hep aynı hataları yapanlar vardı. Bu işin bir öğretmeni bir dersi (o bulunmadığı için spikerlerin kendi kendilerini (yetiştirmeleri; ge- rekiyordu. Buna imkân olmadığı gibi, Ankara Radyosunun son spikerlik imtihanına girenlerin ekseriyeti, de kendi kendilerini yetiştirmek baha- nesiyle bir tek kitap bile karıştırma- dıklarını ortaya koymuşlardı. İyi Türkçe konuşmak ve başarılı bir spi- ker olmak herhalde yalnız kitaplar- den alınan bilgilerle sağlanamazdı. Fakat bir spikerin dil bilgisinin ara- ması ve kendisine verilen metinleri okuyabilmesi için kültürlü olması da şarttı. Ankara Radyosunda yapılan imtihanda ortaya çıkan önemli mese- lelerden bir taneside imtahana giren- ler arasında görülen kültürsüzlük- tü En iyi spikerin bile zaman zaman kurslara gönderildiği yabancı mem- leketlerin radyolarından örnek alın- maması ve görevlerini yaptıkları sı- rada spikerlere doğru ile yanlışın ha- tırlatılmaması çok büyük bir kusur- du Bu sebepten de gerçekten iyi şpi- "ker olmadıkları için Ankara Radyo- sunda yapılan imtihanda başari gös- teremiyenlerin başarısızlıklarını ken- dilerinden daha çok radyolarımızda aramak lâzımdı, imtihanı kaybeden spikerlerin haklarını aramak maksa- dı ile oraya buraya baş vurmalarının, hattâ bunların arasından birinin, yine spiker olan bir arkadaşı ile beraber, günlük Ankara gazetelerinden birine sırf radyo idaresine çatmak için ya- zılar yazmağa çırpınmasının sebep- leri de spiker yetiştirme yolunun hâ- lâ çizilmemesindendir. Stüdyoda mikrofon Ehilspiker bekliyor Bu imeşhur imtihandan sonra yal- nız beş kadın spikerle çalışan Anka- ra Radyosunun durumunu ise bilme- yen ve duymayan kalmamıştı. Rad- yonun, erkek sesine ve yeni eleman- lara ihtiyacı vardı. Bu ihtiyacın da pek yakında açılacak olan yeni spi- kerlik ilan e e al bek- lenmekteydi. nceki imtihanda kaybedenlerin ii katıkabilecekleri bu yeni imtihanın sonunda Ankara Rad- yosu spikerlik kadrolarını doldura- cak, spiker nöbetleri şimdiki durumu- na göre daha rahat bir şekle gire- cek, sayıları beş olmadığı için spi- kerler daha çok dinlenmek ve dola- yısiyle daha az yanlış yapmak imka- nını bulacak, dinleyiciler de hasret kaldıkları erkek sesine belki yeniden kavuşacaklardı. Fakat ize ger- çekten bir meslek haline rmek için meselâ Devlet Kamar. da bir spikerlik kursunun açılmasını ve spikerlerin radyodan başka yer- lerde çalışmalarını önliyerek kendi- lerini yalnız bu göreve vermelerini sağlamak için ücretlerin sı o düşünenler pek azdı. Gerçi An- kara Radyosunun idarecilerinden bi- ri bu hususta bir teklif yapmıştı. Fa- kat bu teklif in ne dereceye kadar göz önünde tutulacağı meşhuldü. Eğer spikerliği ilgilendiren bu meseleler halledilmezse yakında yapılacak olan spikerlik imtihanından sonra da din- leyicinin yine kültürsüz spikerler karşısında her zamanki hiddete kapı- lacağına şüphe yoktu. AKİS, 18 KASIM 1960