18 Kasım 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 32

DÜNYADA OLUP BİTENLER Eğer Kasavubu'nun konuşma- sından sonra Gana temsilcisi çarça- buk bir karar sureti takdim edip bu beşler heyetinin çalışmalarının sonu alınıncaya kadar geri bıraktırmasay- dı, Birleşmiş Milletler Genel Kuru- lunun yeni bir Batı- Doğu kuvvet de- nemesine sahne olması işten bile de- ğildi. Fakat bu karar suretinin ka- bulünden sonra çatışma bir müddet daha geriye atılıyordu. Güney-Doğu Asya İki ayaklanma denemesi Ee doğusunda, Çinin gü- neyinden Hint Okyanusuna Eğ ru uzanan büyük Hindiçini yarım dası üzerinde irili ufaklı altı devlet vardır. Bunlardan biri-Kuzey Viet- nam-komünist bir ülkedir. İkisi- Bur- ma ve Kamboçya-tarafsızlık o politi- kası takip ederler. Bu altı ülkenin en büyüğü Siyam ise, sıkı bağlarla Batıya bağlıdır. Geriye kalan diğer iki ülkeye, yani Laos ile Güney Vietnam'a ge- lince, bunlar Hindiçini savaşı sıra- sında komünist kuvvetlerin işgaline uğramışlar ve bugünkü statülerini, 32 Hindiçini savaşını sona erdiren 1954 Cenevre anlaşması ile kazanmışlar- dır. Bağımsızlıklarını aldıktan sonra Güney Vietnam İmparator Bao Dai'- yi memleketten uzaklaştıran Ngo Dinh Diem'in idaresinde Batıya bağ- lanırken, Laos da iki taraftan han- gisine yanaşacağını bir türlü kesti- remeden bazan Batılılara, bazan ta- rafsızlığa, bazan da komünist dost- luğuna doğru gidip gelmiştir. Bu haftanın başında alınan ha- berler işte bu iki ülkede ve aynı za- manda birer ayaklanma o çıktığını gösteriyordu. Güney Vietnam'da darbeyi yapan paraşütçü birlikler kumandanı Albay Çan Ti ile yardım- cısı Yarbay Vuang Van Dong'du. Darbe başarısızlıkla (sonuçlanmıştı, fakat başarı kazansaydı kimseyi şa- şırtmıyacaktı. Çünkü Dinh Diem'in Gün üney Vietnam'da kurduğu (idare, ihtiyar Sygnman Rhee'nin Güne Kore'de kurduğu idareden O farksız- dı. Seçim kanunu yalnız Diem'in par- tisini iktidarda tutacak şekilde dü- zenlenmiş, basın susturulmuş, kişi hak ve hürriyetleri teminattan mah- rum bırakılmıştı. Dinh Diem aldığı Amerikan yardımını kendi iktidarım kuvvetlendirmek için kullanmak fır- satını hiç kaçırmadığına göre bu darbe denemesi yalnız Diem'e değil, aynı zamanda A.B.D. ne verilmiş bir ihtar da sayılmalıydı. (o Nitekim bu olaydan birkaç gün sonra çıkan Washington Post gazetesi de bu noktaya temas ederek acı acı dert yanıyor ve yapılan Amerikan yar- dımlarının o diktatörlerin (o durumla- devletlerin t* etmek gerektiğini yazıyordu. Laos'a gelince, orada durum biraz değişikti. Bu ülkede bundan üç ay kadar önce bir hükümet darbesi ol- muş ve Laos'ta gittikçe artan Ame- rikan nüfuzundan hoşlanmıyan gen subaylar iş başına tarafsızlık politi- kası taraftarı Prens Suvanna Phu- ma'yı getirmişlerdi. Prens Phuma iş başına geldikten sonra Kuzey eya- letlerde faaliyet (gösteren komünist Pathet Lao kuvvetleri ile bir anlaş- maya varmak istemişti. Şimdi ayak- lanan Binbaşı İsisiengmay, Başba- kan Phuma'ya karşı olmadığını söy- lemekle beraber bütün ülkede nüfu- zunu arttırmağa başlıyan Pathet Lao'ya karşı daha sıkı tedbirler alın- masını istiyordu. Şu satırların ya- zıldığı sırada Laos'daki durum he- nüz aydınlık kazanmış değildi. AKİS, 18 KASIM 1960