12 Ocak 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

DÜNYADA OLUP BİTENLER alır - Kadar hükümetinden aldığı gi- bi-, bunun üzerine o memlekete asker gönderir, Amerika da aynı memleke- te kuvvet sevkeder boylece çatışm başlar Am Rusya, — Amerikanın gonullu gondermeme ihtarına boyun eğmişti: O man yapmadığını şim- di yapması beklenemezd Amerikada, Amerıkaya yenı taah- hütler yükleyen proje ve hükümetin şimdiye kadarki Orta Doğu polıtıka— sı Fullbright ve Mansfield gibi göz- de D krat msilciler tarafından şiddetle tenkit edildi. Maamafih tem- sılcılerm Eisenhower plânını reddet- cesa edemıyeceklerı de mu tik anında, Amerikan nun Başkanla hemfikir olmadığını ilân etmesi, Rusların ekmeğine yağ sürerdi. Amerikan parlamentosunda bunu arzu eden tek şahıs mevcut de- ğildi. Eisenhower, tenkitler ne ka- dar şiddetli olursa olsun, istediği as- kerı selahıy etleri herhalde elde ede- ekti. Zaten Demokrat Trumanın yolunda degıl miydi? Eisenhower doktrini, muhtelif baş- şehirlerde, muhtelif şekılde karşılan- dı. Yalnız Orta Doğu memleketlerine iki yıl zarfında 400 milyon dolarlı yardım projesi bütün dünya- da - Rusya hariç - memnuniyet uyan- dırdı. Belki yardımın taksimi bahsin- de anlaşmazlıklar başgosterecek A- merikanın mı arlık mevzuu yaptığı ileri surulecek . Fakat ne olursa olsun, yardım fikri Londradan, Kahireden, Telavivden geçerek Yeni Delhiye kadar tasviple karşılanıyor- du. a askeri selahıyetl r bakımın- dan durum aynı değildi. Amerikanın Orta Doğudaki yeni Sir Anthony Eden Övünmede — arslan — payı eşebbüsünü memnuniyetsizlikle kar- şılıyacak ilk adam Mr H idi. Ziya Bir- leşmiş Milletler Orta Doğuda kı vazi- İe sı nde tamamiyle muvaffak olsaydı, enhower nı her ortay atılmıyacaktı. iserihower, Birleşmiş Mılletlerın tasvibi olma herhangı bir teşebbüse geçmiyeceğini söyle mesine ragmen pla nıyla Orta Doğ Amerika olduğunu göstermiş oluyordu Paris ve Londra, Amerikan müda- e memnun olmuş Aylardan beri bir muvaffakıyetsızlıkten dıgerıne koşan İngiltere ve Fransa, in plânını i tezlerini kabul et- göstermek gayretindey- diler. Bu iki Avrupa devleti, Birleş- Doğu meselesı— münistlerin ancak A udan doğruya müda- halesinin onlıyebılecegmı beri söyley durmuyorla miydi"? Birleşmiş Mılletlerın golgesme sakla nan Amerıkayı aczile itham etmıyor lar mıydı? İşt nihayet Londra Paris, geç de olsa Atlantik otesmde— ki dostun gözlerini açmaya muvaf- fak olmuşlardı. Bu, diplomatik za- ferler kıtlığında Sir Anthony Eden Guy Mollet için büyük bir muvaf- fakıyettı. amafih — Avrupalı — siyasi şahsı— yetler, hususi konuşm alarında ndi- şelerini saklamakta fazla ıhııyat gos— termediler #Fimpenlar ç sele hâlâ Orta Doğuda Nasırcılıgm yok edilmesiydi. Eis enhower plânında ise Nasıra haddinin bildirileceğini, Nu- ri Saidin destekleneceğini gösteren en ufak bir emare bile yoktu. Arap küt- leleri arkasında bulundukça Nasırı nazarı itibara mamak nasıl mü kün olabilirdi? Zaten iki üstad da diktatör değil miydi? İngiliz kabinesine mensup bir şah- siyet duş celerini saklamadı. Eğer Paktına gırmelıydı' Halb Eisen- hower, Bağdat Paktı çerçevesi için- deki müşterek bir çalışmaya tek ta- raflı hareketi tercih i 'Parıs ve Londra zahiri memnun ıy teza- endişe ıçındeydıler arkasından Nasırı biraz d makul orlamaktan ıbaret kal- ması çok muhtemeldi Amerika bıl kritik durumda herhalde Bağdat Pak- tına girmek rizikosunu göze almaya- caktı İsrail bu durumu çok iyi biliyor ve kıymetlendırıyordu A ikanın İs- railden yade — Nâsırcılara taraftar davranacağı tecrübelerle öğrenilmiş- ti. İsrailin tek anağı Fransaydı. rağmen, yaşama az- şey kaybetmeyen İs- hazırlanı- tınayı hasarsız atlatmaya Jawaharlal Nehru Nazarlar onun üstünde rdu. Ben Gu , askeri zaferlerin- den vazgeçmek ıçın İsrailin sulh içinde yaşamasının garantı edılmesını inatla istiyecekti. Diğer afta Krutçef Arap memleketle rıne bırleşîıklerı tak dilde, Mısıra - tecavüzüyle em listlerin bir âleti oldugunu ıspat eden İsraili kolayca yok edebileceklerini söylüyordu. Amerikan teşebbüsü karşısında Rusyamn aksülâmelini tayin etmek gayet kolaydı. İngiliz ve Fransızlar— dan boşalan Orta D ğuya Amerika izmini sçı çıktıgını emperya iddia edeceklerdi. Nıtekım Tass Aja sı, Eisenhower plânının Dogu— da Amerikan hakimiyetini tesis et- me gayesini güttüğünü — bildirdi: Pr ânı rta Doğuyu köle- avda, plâ leştireceğini yazdı. rol menfaatlarının amafih bu taarruz Ame lenmedik birşey değ Id lanırken karşılaşılacak güçlükler, ceden nazarı itibara alınmıştı Eisen- howerin en ço verdiği nokta, plânın şampi- distan ve Nâsırcı Arap mem- tarafından nasıl karşılana- ok nötralistlerin Hi leketleri cağıydı Hindistan, askeri bir müdahale fik- rini hoş karşılamadı. İktisadi yardım- la ıklıfa edilmesini uygun buldu. Or- Doğuda İngiliz ve —Fransızlardan açılan boşlugun mutlaka doldurulma- sı lâzım geldiğine inanmıyordu. E- ger bir boşluk husule gelecekse, Or- Doğu memleketleri, bizzat bu boş- lugu doldurabilirlerdi. Hindistan, Or- a Doğunun Rus nüfuzu altına düş- mesini katiyen arzu etmiyordu. Fa- kat bu Nehru için Amerikanın Orta AKİS, 12 OCAK 1957