16 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 29

Melchert ve Fisher - Dieskan Faust — uyutmadı tırmıştır. Doktor Faust'un büyük halk kütlelerinin alâkasını çekmiye- ek ve "tutmayacak" opera oldu- ğu peşınden kabul edilir. Bu sebeple i- ki ay kadar önce Carl Ebert, eseri Berlm Devlet Operası sahnesine Oy- maya karar verdiği zaman cüretkâ- rane bir işe gırıştıgı söylenmişti. Ma- mafih a'd gelen haberler Doktor Faust un bü yuk rağbet gör- ğ ve kapalı gişe ile oynandıgı merkezindedir Busoni, Doktor Faust'un İivresini başlamıştı. Livre, Mamafıh beste- anmamıştı. Buaoni'nin en yakın dostlarından biri olan Philipp Jarnach üstüne aldı ve partisyonu tamamladı. Opera ilk de- fa 1925 te Dresden Devlet Operasın- itz Busch idaresinde temsil e- Daha sonra da 1942 de Floran- sa'da aggio Musıcale festıvalınde sahneye kondu. Dokto lindeki son temsilleri Almanyada, e- serin ilk temsilinden otuz yıllık bir fasıladan sonra vuku bulmuştur. Goethe yerine kuklalar Busoni lıvresmı yazarken Berlıoz ounod'nun ları- nın hılafına Goethe'nin pıyesını ta- kip etmemiş, fakat Goethe'nin yap- tıgı gibi, bu mevzudaki eski bir kuk— daha yakından tetkik edil- takdirde organik bir bütün ol- duğu görülüyor. ebi değeri de ü her satırında Busoni'nin müzikal prensipleri kendi- ni gösteriyor. Eserdeki çeşitli üslüp farkları,, Busoni'nin birleştirici dü- şünüşüyle bir bütün haline getiril- miştir. AKİS, 16 NİSAN 1955 Bestekârın müracaat ettiği ıfade vasıtalarının çeşitliliği ve — bolluği cidden hayret vericidir. Gotik polıfo— ni, empresyonısl usuller, stilize folk- lor orta çağ ve protestan kilise mu— sikısı rönesans dansları kontrpuanı klâsik senfonık şekıller ekspresyonızm Buso ütün bun- bir bütün olarak mâna ifade e- decek şekilde, ustaca bir araya ge- tirmiştir. Eser hakkındaki umumi kanaat, Doktor Faust'un, mu operanın şaheserlerinden biri oldugu— dur Berlin Devlet Operasındaki tem- silinde, eserin kalitesinde olduğu bil- diriliyor. Faust ve Mefisto rollerınde iki mukemmel şarkıcı aktör, Diet- rich Fischer - Dieskau ile Helmut Melchert büyük muvaffakiyet ka- zanmaktadırlar. Temsilin müzikal i daresi, orkestra şefi Richard Kra- us'un üzerindedir. Rejisör ise Wolf ir. Bu eseri yeniden sahne- ye çıkarmış olduğu için Carl Ebert bilhassa takdir kazanmıştır. Caz Kenton devri 1941 yılında, Kaliforniya'da, Los Angeles'e 70 kilometre kadar me- safede bir yerde, Stan Kenton adlı genç bir musikişinas, — Amerika'nın musiki hayatında mühim bir rol oy- nayacak olan sanatının ilk mahsul lerini vermeğe başlamıştı. orkestrasının şefiydi. Bu orkestra- nın sunduğu parlak musiki ve şaş- maz bir disiplini haiz icra, gerek hal- kın ve gerek ciddi musikiseverlerin geniş alakasını çekmeğe başladı. Stan Kenton'un iddialı, ihtiraslı, cesur aynı zamanda ekten idealist olarak vasıflandırılabilecek bir mu- sikişinas olduğu görülüyordu. Musiki, kuçuk yaşlarından itiba- ren Stan Kenton'un hayatını tama- men işgal etmıştı Lisede ise beyzbo- ü, matematiği ve gençlik aşklarım bir tarafa bırakmış, kendini tama- men musikiye vermişti. Profesyonel bir musikişinas olarak hayata atı- Ö i güçlükle karşılaş- meresini nihayet, bundan on sene önce, ilk orkestrasını Jteşkil et- tiği zaman gördü. ip yılların Stan Kenton orkestrasına para ve şöhret bakımından getirdiği muvaf- fakıyetlere muvazı olarak, orkestra- isi de daimi bir gelış e ha- linde ıdi. Sanatındaki her gelişme safhasına bir isim veren Kenton, mu- sikisine — sıra ile "Müterakki Caz", de Yenileme" gibi iddialı isimler tak- maktan geri kalmadı. Evvelki yıl ilk Avrupa turnesini yaptı. Eski daha ziyade bağlı olan Avrupa mem- leketlerinde Stan Kenton'un müte- rakki musikisi, beklenmedik bir mu- vaffakiyet kazandı. Bir ara, orkest- rasına yaylı ve ağaç nefesli sazlar da ilâve ederek caz orkestrası kuru- MUSİKİ sundan uzak, bir nevi senfoni orkest- meydana getirdi. daha başlangıçtan beri orkestranın çaldı- ğı musiki çok defa caz esaslarına ay- kırı idi. Stan Kenton gerçekten, caz mef- humuna bir bakıma ihanet etmişti. Caz musikisinin arzettiği imkânlar- dan zekice faydalanmak ve caz çer- çevesi dahilinde orijinal bır musiki yaratmak yerine başka yol seç- miş, cazın ve "klâsik" ta/bır edilen musikinin bazı unsurlarını birleştire- mişti. Fakat bu tahrik edici, cazip ve heyecanlıydı. Gurubunu teşkil ederken daima sazla- rına en çok hakim icracıları seçmesi orkestrası intizamı ve disiplini ile ta- nınmış, tam mânasiyle virtüoz bir orkestra olarak şöhret yapmıştır. Kenton'un yaptığı musikinin de- caz olup olmadığı münaka- şaları devam ededursun, muhakkak olan bir şey caz musıkısınde "Ken- n tarzı" ve enton devrı diye birşeylerin mevcut olduğu kâr edilemez. Nitekim Amerika'nın Capitol plâk firması, geçenlerde neş- rettiği dört uzun-çalan plâktan teşekkıl mahdut baskılı bir albüme "Kenton Dev (The Kenton Era) ismini vermıştır Bu plâklarda, Stan orkestrasının başlangıçtan kadar geçirdiği safhl emmelen temsil edılmektedır Ilk plâkta Stan Kenton, orkestranın s musikinin tarihini uzun uzun an- latıyor ve misaller veriyor. Son plâk- ta gene konuşuyor Musikisi hakkın- da umumi kanaatleri açıklıyor. bugüne Stan Kenton Kokteyl — yaptı