16 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 25

TIB Hekimlik Askerlerin ihtisası AKİS'in eski sayılarından birinde asker hekimliğinin a ı bir ıhtı sas olduğundan bahsetmiş ve bu zi gücümüz yettiği kadar savunmuş- tuk. O yazımız üniformalı hekımler arasında ilgi yaratmış olar. i ba- zı arkadaşlarımız bu konu, u geni yazım tibas etmek suretıyle bızı taltıf et- iler. Bütün bu olaylardan cesaret alarak biz bugün de asker hekimli- ğini ayrı bir ihtisas yapan sebepleri ve faktörleri gözden geçirmek ıîstı- yoruz. Askeri hijiyen, barışta-savaş- ta sıhhi hizmetler, epidemiyoloji, harp cerrahisi gibi tamamen askerli- ği ilgilendiren ve başlı başına birer ilim dalı olan konuları bir tarafa bı- rakalım. Asker hekiminin alıştığı şartlar bile asker hekimliğini — ayrı bir ihtisas saymağa yeter. Bu arada, asker hekimliğinin özel metodlarını, şta ve savaşta kendine mahsus meselelerini, garnızon hayatını kamp şartlarına uydur! ze oluşlarını, anten şırur_ııkallerın ça- lışmalarını, bu de çalışanların maruz kaldıkları tehlıkelerı sayabi- a savaşında asker hekımlıgının başardıgı ılerlemelerı melerin bütün dünya kımlıgınde uyandırdığı akıslerı de ayrıca kaydetmek lazımdır. Şimdi asker hekimliğini ayrı bir ihtisas yapan konulardan bir tanesi- ni beraberce gözden geçirelim: Mese- lâ yaralı, hasta ve gazilerin savaş hattından geriye doğru taşınma ve boşaltılmalarını — inceliyelim: Birlik- lerde, taburlarda ve alaylarda birer sıhhi yardım ekibi bulunduğunu bi- liyoruz. Bu; taburlarda sıhhiye ta- kımı, alaylarda sıhhiye bölüğü, tü- Bir tü- ği zaman taburların gerisinde sıhhiye takımla- rı birer yardım ıstasyonu açarlar Bizde buna tabur sargı İli nılıyorsa da doğru bir term dir. Çünkü burada yalnız sargı sarıl- maz ilk yardım ışlerının hepsı e kan verme, ma, canlandırma ve bu ışle ılgılı en- jeksiyonlar - yapılı Savaşın şiddetli Ve zayiatın fazla olduğu durumlarda alay sıhhiye bö- lüğü de bir ilk m istasyonu a- leme postası kurar. Geri kalan an- bülanslar arkada Aağaç altlarında anır. Buna yedek posta denir. dek postadan yeteri kadar anbülans AKİS, 16 NİSAN 1955 İleriye, ana yedek postadan da yine birkaç anbülans yedek postayı ta- lamak üzere ileriye otomatik 0- larak hareket er. Anbülansların kendiliklerinden bu devamlı hareke- tine anbulans mekik sıstemı denir. Bu şekilde savaş hattından yaralı, hasta ve gaziler tahlıye mihveri de- nılen muayyen bir istikamette geri- tumenın açtığı ayırma istasyonu denılen küçük seyyar bir hastahane teşekkülüne ulaştırılır. Bu işlerin daha bir çok incelikle- ri de vardır. Asker hekimini ya- kından ilgilendiren bu teknik ve tak- tik açıklamaları daha uzatarak siz sıkmak istemiyoruz. Maksadımız si- emli — ödevlerinden biri olduğunu; yurdun eh kıymetli maddesi olan ve ütün makinalardan üstün bir değer taşıyan canlı varlığın lıayatının ko— ve kurtarılmasında lerın ona bir özellik verdıgını belirt- mektir. Tarih içinde asker hekimi Ordularda — sağlık servıslerı Romalı- lar zamanında kurulm . Haç h ordularında da ordu saglık teşki- lâtı vardı. İlk asker hastahanesi 1507 de IV. üncü Henri tarafından A- miens'te tesis edilmiştir. Prusya kral- ları da ordularında sağlık servisi ve hastahaneleri kurmuşlardır. Fransız ihtilâli sırasında biriliklere sıhhiye bölükleri eklendi. Larrey, sey- yar hastahaneleri yarattı. Orduya ilk hemşire Florance Nightingale ile Kı- rım savaşında girdi. Avusturyalı cer- ral aus; yaralıların tahliyesi için bir sistem kurdu. Esmarch; ilk sıhhi- ye trenini düşündü. 1870 Fransız - Alman savaşlarında ve erikanın iç savaşlarında bu sıhhiye trenlerı ölçüde kullanıldı ve bir faydalar saglandı. Orta çağdı alanında hiç bir bakım yapılamadan terk edilen yaralılar arasında geniş epidemiler oluyor, n ordular büyük zayiat veriyordu. Bu orduları idare edenlerin kendi Özel tabibleri Fakat birlikler şarlatanların, berberlerin, linde idi. 1433-1477 sıasında Bur- gonya dükü Charles le Temeraire'in ordusunda ise onemlı bir sağlık ser- visi vardı. 8 kişi ye bir cerrah ya- ni 17.600 ere 22 cerrah düşüyordu. Dükün şahsı tabıblerıyle maiyetinde- kiler bu toplama dahil değildi. İi yüzyılın sonlarına doğru ateşlı sılahlar ortaya çıkınca harb cerrahisi yeni bir istikamet aldı. tarihten sonra operatör olarak ve ye- ni metodlar keşfetme bakımından şöhret yapmış bazı carrahları say- de Gersdorf, Juan Laugi ve Ambroise Par& bunlar arasıııdadır. Sonuncu 0- peratörün harb cerrahisi üzerinde bir çok buluşları ve yayınl rı vardır. XVH. sel yüzyılda Fransada 13. üncü ve 14 üncü Louis; devrin bü- ı F. L. Petit'nin tesiri al- bit ve harb dışında da devamlı olarak çalışan asker hastahaneleri vardı. XV arrı lâl devirlerinin des asker hekimli ıg tarıhıne adı karı: şan- lardandırl. Ordumuzda asker hekımlıgı tari- hini yazma imüzün üstünde bir iştir. Başka bir yazımızda bu çok şerefli konuyu özetlemek — ümidiyle bu bahsi bitirmek istiyoruz. Geniş ve derin konular Bu —günkü hekimliğin bir çok ihti- asları asker hekimliğinde zaten vardır: Hijiyen, epidemiyoloji, koru- yucu imlik, göz, kulak, dahiliye, röntgen, hariciye. Barış sırasında ka- dın hastalıkları, doğum, çocuk ihti- sasları ve sosyal hekimlik de asker hekimleri tarafından dar bir çerçeve içinde yapılmalıdır. Çünkü asker he- kimlerinin askeri şahısların aileleri arasında da ödevleri vardır. Savaşta ise tromatololı, psişiyatri - harp p: kopatileri - ve buna benzer konular asker hekimliğinde planda yer alacaklardır Temaruzla- ilgilendiren mılletlerarası anlaşmaların - tetkiki de 1 başına asker hekimini ılgılendıren konulardır. Silâhlı kuv- vetler cari usuller, talimatlar, lo_ııs- tik, taktik prensipleri de asker mi tarafından etüd edilecektir. O hal- e harb cerrahisi .tromatoloji, harb ortopedisi, harb hijiyen ve epidemi- yolojisi, savaş psişiyatrisi, askeri ad- li tıp yanında asker hekim, askerli- ğin genel prensiplerini de etüd etmek orundadır. Asker hekimliğine has olan baş- ka faktörler de vardır. Yeni Aaskere alınanların tıbbi muayenesı, onların fizik kabiliyetlerinin tayini, sakat ve çürüklerin, aimi ve mu- vakkat olanlarının ayrılması, asker- lik esnasında ve bir savaş sırasında vukua gelecek sakatlık ve malüliyet- lerin derecelendirilmesı bunlar ara- sındadır. Yeni uya alınacak erle- rin tıbbi muayenesı ayrı bir önem ta- suretle hem dışardan orduya miş olan maluliyetler tesbit edilir. Asker hekimine artık yukardaki bilgiler de yetmemektedir. Yeni teş- his metodlarının öğrenilmesi gerek- mekte ır. Bunların arasında elektro- İ elektroansefalografi, to: mografi usullerını ve daha bir ço biyolojik, biyoşim metodları say- mak mümkünı ur. alde — askeri sağlık teşkilâtında, kalifiye personel tarafından idare edilen modern labo- 25