9 Ekim 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

hakkın— mkân- Hollandalıların dünya ticareti da süratli bilgi elde edebilmi ları, bütün kıtalar arasında edilmi lan — ticari müna halkın serbest teşebbüse göstermiş göstermekte oldugu ragbet halkın ta- sarru kuv- süs etmiş olan siyasi istikrar da inzi- mam etmektedir. İşte kuvvet ve kaynağım buradan almış olan sanayileşme hareketleri son on sene zarfında büyük inkişaflar kay- detmeğe muvaffak olmuştur. Önce g- da maddeleri ve yarı mamul maddeler sanayıme önem verılmış ve bunu tek— şu nisbetler çerçevesinde sektörler arasında dağılmış bulunmak- tadır: Modern sanayii O 32, tekstil sa- nayii O 20, kimya sanayii % 2, gıda ve yan mamul madde sanayıı % 15. Bu inkişafı elde etmek zannolunduğu kadar kolay olmamıştır. Memleket 1945 te kurtarıldığı vakit çeşitli harp sonu meseleleriyle karşılaşmış, - Endo- nezya'yı terketmek mecburiyetinde kal- . Buna rağmen halkın yaşayış se- viyesi yukselmış ve istihsal hacmi 1938 rakamları yüz olarak kabul edilecek 0- lursa yüzden 175 e çıkmıştır. Bu kal- kınmada şüphe yok ki dış yardımların büyük hissesi vardır. Fakat asıl hisse Hollandanın iktisat politikasını tanzim eden Hollanda hükümetiyle Hollanda'- lıların ferdi tasarruflarındadır Bir memleketin iktisadi kalkınma- sında tabiat unsuru ehemmiyetli bir rol oynar. Tanınmış bir iktisatçının ifa- desiyle: «Bir memleketin ekonomik ya- pısı o memleketin tabii servetleri üze- rinde yazılı gibidir». Fakat medeniyet tabii halde olma değil, bilâkis tabiat üzerinde tesir icra edebilmededir. Hol- landalılar işte bunu yapmışlardır. De- nizden kazandıkları topraklar üzerinde dün ziraatin çeşitli nevilerini (Polycul- ture) yapıyorlardı, bugün kuvvetli bir sanayi kurmağ Hollandalıların yare sanayiine, tekstil sanayime geçişi hâdiselerin tabit bir seyri olarak telâk- ki edilemez: Topluluk halinde yaşadı- ğimız cemiyetlerde hiç bir inkişaf ken- diliğinden olmaz, her şey önceden alın- mış bir kararın veya bir tedbirin, daha doğrusu kararlar ve tedbirler manzu- mesinin mahsulüdür. Hollanda zirai bir bünyeden sanayileşmiş bir — bünyeye geçmişse bunun sebebini bugün sana- yiin Hollanda için ziraate nazaran da- ha mir olmasında aramalıdır. Zira Avrupalının hareketlerıne iktisadi dü- şüncelere göre hareket eden adamın davranışları hâkimdir. Memleketimiz tabii servet bakımından — Hollandayla kıyaslanamıyacak kadar zengindir. Hat- tâ bu hususta Amerika ve Rusya hariç diğer memleketlerin başında geliriz. AKİS. 9 EKİM 1954 Fakat buna rağmen tabii servetle in- san elinin elele verip meydana getirdi- ği iktisaden — kuvvetli — bir Türkiye'ye kavuşmakta nedense geç kaldık. — Son seneler a istihsal arttı, şimdi sanayileşme hareketine girişmiş bulunuyoruz. İnşallah memleketimizde kendi ellerımızle yetiştirdiğimiz — pa- muklarımızı en güzel kumaşlar ve bez- ler haline getiren fabrıkaların memle— ketimiz - ihtiyaçlarını ri görmek, enerji kaynaklarımızın çe- şitli sanayi dallarını — beslediği anları ardı sıra ısabetlı olarak atılmasındadır. Bibliyografya Bir anket Mılletlerarası Maliye Arşivinin direk- törleri asoin, E.Morselli, F. Neumark, L. Trotabas yirmi memle- kette (Almanya, — Arjantin, Avusturya, Belçika, Brezilya, İspanya, — Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, Büyük Bri- tanya, Yunanistan, — İtalya, — Japonya, Brezilya, İspanya, Amerika, Meksi- ka, Hollanda, Ponekız Isveç, İsviçre, İKTİSADIİ VE MALİ SAHADA Türkiye, Uruguay, ticari ve serbest vergilendirilmesi tertip etmişlerdir. Ankete yirmi mem- leketin güzide maliyecileri tarafından serilen cevaplar İtalya Ferrare ÜUniver- sitesi Maliye Enstitüsü tarafından ya- yınlanmıştır. Emanuele Morselli'nin bir kitap halinde topladığı bu anket daha şimdiden — İtalya, Fransa, — Almanya, Hollanda — ve İspanya'da neşrolunmuş bulunmaktadır. Maliye tekniğinin çe- tın meseleleri — —vergilendirme tekni- ehemmiyeti üzerinde bir değer- lendirme ve bunun tatbik kabiliyeti— bu eserde etraflı olarak ele alınmıştır. Dünyanın tanınmış maliye mütehassıs- larının müşterek eseri olan bu kitapta memleketimizle — ilgili kısım — Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler ve Hukuk Fakülteleri Maliye Profesörü F. Hakkı Yugoslavya) sınai, e guete sur İV'imposition des revenus in- dustriels, - commerciaux et rofes- sionnels» adlı bu kitap malıyecılenmı— zin her halde çeşitli vesilelerle müra- caat edecekleri ana kaynaklardan biri olacaktır. 23