9 Ekim 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA İstanbuldaki Ziraat Kongresı ise son toplantısını Ankara'da Dil, h fakültesinde — yapmış v Beynelmilel Zirai Kredıler Bankası kurulması hususunda bir anlaş- maya varılmış ve bu bankanın statü- sünü haz ak uzere beş kişilik bir komisyon kur lm Milli camıada nasıl ekonomik ha- yatın çeşitli sektörleri arasında birbiri- ne tabilik (interdependance) — varsa milletlerarası iktisadi hayatta da buna benzer bir bağlılık mevcuttur. — Artık şu keyfiyet tamamiyle anlaşılmış bulu- uyor ki, milletlerin mukaddes hodgâm- lıkların: dayanan bir siyası deli bir menfaat in edememeki Nasıl komşumuzun rahatsızlığı, içinde bulunmayışı, bizi hem maddeten müteessir ve mutazarrır ediyorsa, tıpkı bunun gibi bir memle- kette husule — gelmiş olan ahenksizlik- er, — aksaklıklar bunların hudutlarını milli hudutlardan çok daha ilerilere götürmekte ve her milleti müteessir et- mektedir lşte kurulması kararlaştırıl— olan bu banka, kredi içi çrp makta olan mılletlere yardım elini - cak yeryüzünde milyonlarca kredı beklıyen mustahsıller arzula rına — ka- Kredi meselesinin memleketimizde ele alınmış olması Paris toplantısında buğday istihsali, üzerinde durulmuş bulunması gibi key- fiyetler bize gösteriyor ki, — meseleler dış görünüşlerine göre ele alınmamakta aktadır. bilâkis onlara tepeden bakılm bu hal ve keyfıyet istikbal — için ümit vericidir. İşte böyle bir halde bu- günkü nesil kendinden bir evvelki ne- silden teslim almış olduğu atalar ema- netini kendinden sonrakilere daha iyi bir şekilde teslim edebilme şansına ma- liktir. alman kararlar, — kurulan komısyonlar ışlerın plâtonik bir şekilde lmaz da müs- bet bırşeyler gormek mümkün olur. Amerika Liberalizm mi, himayecilik mi? Demokrasının yakın çağlar tarihinde Avrupadan önce — doğu gelişen Amerika Birleşik Devletlerinde fikirler lehte ve aleyhte olanlar tarafından tar- tışılmakta ve üzerinde tartışılan mese- lelerle ilgili olarak anketler tertip edil- mektedır İçtimai ilimlerin ilk sahifele- sıralarda çünkü o rejimde edenler arasına katılmağa ehil ve nam- zettir. İçtimai meseleler çok yönlüdür, bu yönlerin hepsını bir veya bırkaç kişi ettiğimiz bilgiler birleştirilince eksiksiz bir bilgi bütününe vasıl oluruz.» Amerika Birleşik Devletlerinde bu kere münakaşa edilen mesele Amerika 22 Birleşik Devletlerının Ticaret ve Tari- feler Anlaşma (G. A. T. T.) Cenevri ntısına iştirak et- meden önce ilgili se k orlerı noktai na- zarlarını öğrenmek miş olmas dır. anketin ilk gununden itibaren hi- mayecıler Amerika Birleşik Devletleri- nin bu teşkilâttan ya derhal çıkmasını veya bu teşkilâtın derhal lâğvedilmesi- ni talep etmişlerdir. İleri sürdükleri se- bepler başlıca şunlardır : G. A. T. T., e topla Amerika Birleşik Devletleri anayasası— na aykırıdır. Çünkü avan Andlaşmasını ve ne 1 Ticaret, tarifeler üzerindeki — anlaşmayı tasdik miştir. Tarife ve Ticaret polıtıkasını gunun ihtiyaçlarına göre tan etmek milletlerarası bir. teşkilâtın degıl Kon- grenin vazifesidir. G. A. T. T. millet- lerarası planlaştırma teşkilâtı olup da- ha ziyade sosyalist temayüllüdür Dıger yandan İktisadi Işler Bakanı M. Sam C. Waugh Amerikan hü- kumetının anket tertip etmekten mak- sadının G. A. T. T.' la ilgili noktalarını şu beş kısımda toplamıştır : 1 — Daimi bir GATT meydana getirme isaden geri kalmış memle- ketlerın ıktısadı kalkınmalarını temin a bunları farklı bir tarifeye tâ- bi tutma 3 — Zirai mahsuller ithalini tah dit etmek, — GATT andlaşmasının tediye bilançosunda muvazene tem ileme- diği vakit ıthalatı tahdit eden hüküm- lerinde tadilât yapmak, 5 — Gümrük tarifesi hükümleri- nin müddetlerini tayin etmek; gaye ta- rifelere hem elastikiyet vermek, hem de istikrarlarını temin etmektir T. toplantısını 8 Kasım 1954 te Cenevre de yapacaktır yukarda ve antitez çarpışmaktadır. Yalan bir za- manda anketin neticesi elde edilecek ve bu hususta iş adamlarının görüşle- rini hükümetin görüşleriyle bagdaştır— mak mümkün olacaktır. Hükümetin iş adamlarına zaman zaman goruşlerını elde etmek hususundaki müracaatı âc- zinden değil, bılakıs mesulıyetını müd- rik, nereye bastıgını bilmiş olmasından ileri gelmektedir. teşkilâtı Bütçede açık var azine Bakanlığı li nunda 1954 - 1955 mali " açık gi üç milyar daha fazladır. Açığın art sı vasıtalı vergilerde yapılan indirme- lerden ileri gelmektedir. Bu yıl bütçe- sinde askeri masraflara 41,9 milyar tahsis yapılmıştır. Bunun 355 milyarı atom araştırmalarına 900.000.000 dola rı da sotkların ihtiyaçlarına ayrılmıştır Kongrenın yapmış olduğu ntılara rağmen Amerika Birleşik Devletlerı ih- tiyatlarını 1/4 nisbetinde artırabilecek ve dışardan elektronik maddeler satın alabilecektir. Bunun sonunda da Ame- rikan ordusu sulh zamanında şimdiye kadar ulaşamadığı bir seviyeye ulaşa- caktır. Amerika Birleşik Devletlerının ik- tisadi hayatında 1953 senesi bir ınış devrini yaşamıştır. l954 - 1955 senesi bütçesinde bütçe kanaliyle iktisadi ha- yata tesir edilmiş ve bu yüzden de masraflar artmıştır. Zamanımızda artık bütçenin suretı kat'iyede denk olması Prensibi i kıymetini kaybetmıştır Bütçe denklıgınden ziyade iktisadi yatın muvazene halınde tutulmasına ö— nem verilmekte Çünkü bü yıllık — yapılması murakabede kolaylığı sağlaması, israf- lardan kaçmak gibi faydalar tenlin et- nin ıklığ memelıdır Zira ıktısadı hayat yı nıden yükselm ve refah devrine ulaşmış Hollanda Sanayileşme yolunda vrupa'nın batısında — Kuzey Denizi sahillerinde su setleri, lâle bahçele- ri, çalışkan halkıyla tanınmış olan Hol- anda ekonomik bünyesi — bakımından yenı bir ıstıhale geçirmektedir. Haddi- zatında Benelux memleketleri arasında da bir ziraat memleketi o çeşitli bahçe ziraati yaparak yüksek bir hayat sevıyesıne ulaşmış meml ketler- den biri şeklinde gösterilirdi. Hollanda çiçek bahçelerinden toplanan güllerin, lâlelerin Londra'da çiçekçi dükkânla- rında satıldığını, Hamburg'da Frank— furt'ta kahvaltı esnasında yı yumu: taların Hollanda kumeslerınden geldı— ği yine coğrafya derslerinde öğren- F ü i larak geçer ve k sule emi e k — bünyenin icaplarına uygun bir gelişme — gösi İ vvelâ, memlekette balıkçılık sanayii, denizaşırı memleketlerle irtiba- tı temin eden ulaştırma sanayii kurul- muştur. 1871 senesinde Almanyanın bırlıgını tamamlamasını olduğu sanayi ınkılabının dalgala Y1 Hollandayı istilââ etmekte pek gecik- memiştir. Yirminci asrın başlarında ol- dukça buyuk teşebbusler Hollanda sa- nayiinde i bu san durdurmamış, bilâkis arttırmıştır. Hol- andanın sanayileşmesini — intaç eden sebepler arasında iktisatçılar Hollanda' da mevcut ham maddeyi ve enerji kaynaklarım — saymaktadırlar. — Bunlara AKİS. 9 EKİM 1954