2 Ekim 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 17

giltere demir ve çelik sanayıı bürosu- nun yayınlamış — olduğ ir bültende Ağustos aynıdakı 1st1hsa1 kıstas olarak alınırsa yıllık istihsalin 16.932.000 ton olacağı bildirilmektedir; halbuki Tem- muz ayındaki nisbete göre yıllık istih- sal tahmini 13.682.000 tondu. Alman- ya'da ilk altı aylık ıhracat durum şöy- ledır: 859.000 t hraç edilmiş- 88 fazladır. Almanyanın başlıca mahrecini çifte Amerikalar ve bu meyanda bilhassa Arjantin ve Bre- zlya gibi cenubi Amerika memleketle- ri teşkil etmektedir. 1 Temmuz 1954 te ihracat permilerini almış olan firmala- i i 621.000 tona baliğ olmaktadır. ki bu, geçen seneye nis- 100 bir artışı geçmektedir. İç kullanılmağa başlanmasını İki sebeple izah etmek mümkündür: Çelik ithal eden memleketlerde dolar fikdanı ve mezkur ihracatçı memleket- lerin maliyet f'ıyatlarınııı düşüklüğü. rupa tabii servet bakımından Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Türkiye'ye nazaran fakir bir memle- kettir. Amerika Birleşik Devletlerinde hem demir ve kömür gıbı madenler, hem de petrol gibi enerji kaynaklan vardır. Rusya ve Türkiye'de de öyle. Avrupa'da ise sadece demır ve kömür madeni vardır. Talihin büyük bir cil- vesi olarak bu madenler bugün Batı blokunun elinde bulunmaktadır. Avru- panın asıl serveti ve medeniyeti bu iki kara cevherdedir. Brezilya Bütçede açık var üney Amerika'da Amerika Birleşik Devletlerı gibi başkanlı hükümet edi onun gibi kü kao agaçlarmın kauçuk plantasyonları— nın süslediği ortasından düny: zengin — su kaynagına sahip AaZO nehrinin geçtiği 50 milyon nüfuslu bir memleket vardır Brezilya. İşte bu memleket bugün iktisadi ve mâli bir buhranla gün geçtikçe endişe verici bir mahiyet kazanmaktadır. Bunun için de durum halktan gizlenmemi aziyet olanca vahametiyle halka bıldırılmektedır Baş- kan Joao Cafe halka radyo ıle ıradet— Liberal iktisat sisteminin - hüküm sürdüğü devirlerde bütçelerin denk ol- AKİS. 2 EKİM 1954 ması ve mali yıl sonunda denk olarak kapanması zihinlerde lüzumundan faz- la yer et mişti. Lüzumundan fazla di- yoruz, çünkü bu arada geçen zaman zarfında önce devlet, sonra maliye il- minin mahiyetinde buyük değişiklikler husule gelmiştir. O zamanın devleti si- yasi bir teşekküldü. Siyasi hudutlar bo- yunca yurdu düşmandan koruduğu, memleket dahilinde — asayişi temin ve adaleti tevzi ettiği zaman vazifesi sona eriyor ve iktisadi hayatı <«görünmiye bir el» fertlerin "kazanç hırs]arıyle bır— Teşerek beraberce düzen zamana göre maliye, Vatandaşların dev- let giderlerine iştiraki ve bu iştirakin âdil olması meseleleriyle meşgul olu- yordu. ki zamanımızda öyle mi- dir?. Bugünün devleti kamusal ihtiyaç- lara tatmın vasıtası olan kamusal hiz- üdü bakanlık bir ka- i De- devletin mahiyeti değişmiştir, siyasi mahiyetine iktisadi — ve içtimai karakterler de ilâve edilmiştir.. Bunun yanında da klâsiklerin maliye hakkında bildikleri, maliye üzerindeki anlayışları da degışmıştır Maliye ilmi âdil mü- kellefiyet dağıtan bir ilim değildir. Ma- iye zamanımızda iktisadi hayata düzen vermek, onu daima işler halde tutmak için hükümetin iktisat siyasetini idare zımnında başvurd ğu bir vasıtadır İş- e onun için Brezilya, Bütçesi açık- lıgından değil, Brezilya ekonomısınde— ki muvazenenin bozulmuş olmasından endışe etmelidir Amerika İç nüfus hareketleri ashington'u rmuş olduğu merika Bırleşık Devletlerı O Za- mandan bu a daimi bir kuruluş ve oluş halındedır Devletlerın adedi 13 İKTİSADİ VE MALİ SAHADA ten 48' e çıkmış, devlet mülki vahde- tini sırtını okyanuslara dayamak sure- tiyle tamamlamış, fakat bir türlü ergin veya olgun bir cemiyet manzarasını ik- tisap edememiştir Bu bakımdan Ame- rikan cemiyeti zıd ıstıkametlerde cere- yanlar taşıyan bir benzer, cemiyette pıramıdın tabanından tepesi- ne, tepesinden tabanına doğru hareket- ler vardır. Bu harekete sadece federe devlet içinde rastlanmaz, federal dev- let içinde de rastlanır. Amerikalı fası- lasız hareket halindedir, imkânlar ve fırsatlar peşindedir. Bu onu diğer insan- lardan ayıran farik vasıftır. Sanayi in- kılâbı, sabit sermaye gibi ıktısadı fak- torler de Amenkalıya sabit hudutlar çizememiştir. 1 zarfın- da Yeni İngiltere ve Orta Atlantik dev- letleri Cumhuriyet tarihinin başlangı- cında elde etmiş oldukları tekelleri kaybetmişlerdir. Keza siyasi ve mali ik- tidarlarının zayıflaması da memleketin diğer — bölgelerinin — gelişmesine engel olabilme imkânlarını da ortadan mıştır. İş üstünlüğü, ise hâkimiyet At- lantik sahillerinden büyük Göller Böl- gesine doğru kaymakta ve iktisadi ik- tidar kuzeye ve güneye doğru sapmak- tadır. Bu hareket sanayiin yayıldığı iki cihan harpleri — devresinde başlamıştır Amerikalılar şu hususu iyice öğrenmişe benziyorlar: Bir bölgede gittikçe yük- selen hayat seviyesi diğer bölgeler için de faydalıdır. Sanayiin memleketin çe- şitli bölgelerine yayılması iktisadi ba- kımdan olduğu kadar askeri balomdan da önemlidir. İşte bunun için Amerika Bırleşık Devletlerınde nüfus memleke- tin bütün sathına yayılmakta ve ıktı— sadi fırsatlar kollamaktadır. Bu tetki halinde duruş, bu arayış Amerikan mıl— letinin her yı uvvetlenmesini intaç etmektedir. Hurriyetın bu kadar erken doğduğu, — tabiatın son derece cömert Mithat Dülge ve delegeler Beynelmilel Ziraat toptantısı yapıldı