2 Ekim 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

İKTİSADİ İktisadi İki zıd iddia S ayın Başbakan Adnan — Menderes maiyetine birkaç bakan alarak Orta Anadoluya bir hasat toplama ve tohum ekme seyahatine çıktı. Afyonkarahisar- da, Eskişehirde birer çimento fabrika- sının temelleri atıldı,. Konya'da senede 40.000 ton şeker 1stıhsa1 edebilecek ka- pasitede bir fabrika panyaya baş- ladı, Kütahya'da azot sanayııne temas olundu; Ayrancı Barajı, Tunçbilek Ter- mik Santralı artık temeli atılmış hayır- l1 birer teşebbüstür. Memleketimizde yalan bir istikbalde çimento istihsali- miz 25 milyon tona, elektrik takatimiz hayat seviyesini aşmış bulunuyoruz. sene zarfında on fabrika daha kurulacak. Pamuk istihsalimiz 160.000 ton civarında. Memlekette ne derlerse desinler İktisadi bir kalkınma her ba- kımdan göze çarpıyor. Bayındırlık işle- rinde büyük bir hız alınmış, enerji kay- naklarımız gün geçtikçe çoğalıyor, in- şaat sanayiinde inkişaflar var, iktisadi hayatımız gün geçtikçe gelişen, canla- nan gürbüz bir çocuk, bugün çekilen sıkıntılar —şayet varsa— hep «dünkü elbiselerin bugünkü vücudumuza olma- masından», ıstıkbalden endışe edilecek hiç bir durum yok, le anlamı- yanlar "ya muvaffakıyetlen çekemiyen- ler veya bir kastı mahsusla istikbali ka- ranlık — göstermek istiyenlerdir." İşte Başbakanın tezi budur Muhalefet gazetelerıne bakar ve iş adamlarına sorarsanız iktisadi haya- tın arzetmekte olduğu şişmanlık hiç de sıhhi bir gelişme emaresi taşımamakta- dır. Her gün müteşebbisler ham veya intidai madde yoklugundan işlerini ter- ketmektedırler zira memleketımıze ip- tidâi madde İ etme imkânları mamıştır, ecza sanayii aynı durumla karşı karşıyadır, fiyatlar şimdiye kadar emsali memleketimizde görülmemiş bir hızla yükselmektedir. Hükümetin takip etmekte olduğu maliye ve iktisat poli- tikası pla sı ve 1ns amsızdır, — para mekanizmasiyle NMIŞ. İktisadi dev- let teşebbuslennden bazılarının finans manı — hazine kefaletini haiz borçlarla yapılmış, bu Suretle Merkez Bankas emisyon miktarı artırılmış —borçlar vâ- desinde ödenmediğinden— moneter se- beplerden mütevellit bir fiyat yüksel- mesiyle karşılaşılmıştır, elhasıl ekono- mik hayata enflâsyon hâkimdir, ateş gıbı ellerde taşınamaz hale gel- rati artmıştır, vermektedir, tediye bilançomuz açık paramızın iç ve dış kıy- AKİS. 2 EKİM 1954 VE MALİ metlerindeki tenezzül gün geçtikçe art- maktadır. Buna bir çare bulunmalıdır. Zira para iktisadi hayatin mekanizma- sıdır, zira sağlam bir para sıhhatli bir ekonominin farik vasfıdır. Duruma bu zaviyeden balonca Nasreddin hocanın hem dâvalıya, hem de davacıya hak veren hükmünü hatır- lamamak 1mkânsızdır. Demek ki ikti- gıttıkçe gurbuzleşen iktisadi hayatımı- r takım sıhhatsizlik emarelermı ğaldığı da bir gerçektir. Öyle ise şoyle bir neticeye vasıl oluyoruz. Hükümet iktisat politikası müsbet neticelerle bır— likte bazı marazı hallerı de husule ge- tirmektedir. karşısında pek haklı olarak kendi kendimize soruyo- iktisat ve maliye politikamızın yö- neldıgı ıstıkamet yanı kendme seçtiği lıştır? Kanaatimizce iktisat politikasının seçtiği gayeler hatalı değildir. — Asırlar boyunca ihmal edilmiş, kendi vüsatimi- ze göre muazzam bir kitleye doğru yö- neliş vardır.. Köylü vatandaşlarımızın kalkınması ele alınmış ve nüfusumuzun B 82 sini teşkil eden bu topluluğa bu sene 14 milyar zirai kredi açılmıştır Köylüye kredi açmak, onun malt kânlarını — genişletmek — hata degıldır Buğday fiyatlarının tonunun altmış do- lara indiği bir devirde buğdayın kilo- sunu otuz kuruş veya daha yüksek fi- SAHADA yattan satın almak da hata değildir. Zira maliye — ve siyaset — politikasının ekonomi dışı gayelerle hareket ettıgı al ve anlar Vardır fakat, para piya- sasından borçlanıp da b pi mahiyetini degıştırerek piyasası haline getirmek hatalıdır. Böy- le bir halde takıp edılmesı gereken en makul yol zirai sektörün inkişafına in- tizaren Toprak Mahsulleri Ofisinin açıklarını Muvazenei Umumiyeden yâ- ni bütçeden kapamaktı. Fakat bu yol takip edilmedi ve tecrübeden alınan acı ders lerden de istifade edilmek is- tenmedi. Hatanın ikincisi iktisadi haya- tın gelişmesine muvazi olarak anahtar endüstrinin bazılarında beklenen in- kişafın elde edilememiş olmasıdır Me- selâ zirai inkişafımızın hemen akabin- de sanayi sahasında da bü kbırınkı şaf kaydedilmiş, Çimento 1st1hsalı ikti- dar rakamlarına göre 400.000 tondan 1 milyon 130 bin tona yükseldiği, şe- ker istihsali — 110.000 tondan 200.000 tona vasıl olduğu halde Zonguldak Kö- mür İşletmelerinde bu endustrıye ener- ji sağlıyacak derecede bir inkişaf husu le gelmemiştir. İşte tedbirde hata edilmiş olduğu, hükümetin yatırım politikalarında muh- telif yatırım sahalarını ahenkli tutacak tedbirler vaktiyle alınmamış — olduğu için bugün iktisadi hayat marazi ema- reler de taşımaktadır. İhracat mevsimi gelip çatmıştır, limanlarımızda yabancı vapurlar tahmil için sıra beklemekte- dirler. Fakat lımanlarımızın kapasitesi kı: içinde bu vapurların sa bir zaman Menderes şekeri tadıyor Aa! Aa! Aa!