28 Ağustos 1954 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

lan» da böyle önemli beyin merkezle- rıne ıhtıyaçları vardır. I k, ses, hararet gibi dış âlemden gelen ihsaslar görme, işitme, hisset- me şeklini nasıl alıyorlar? Bazı fizik şartlarda ihsas organlarımızın elektrik mesajlarını özel alıcı merkezlere ulaş- tırdığını ve ihsasın vasfının gelen dür- tulere bağlı — bulunduğunu biliyoruz. Bir ameliyat sırasında, beyin açık ve çıplak bir halde iken sinir dokusuna bir küçük elektrik — şarjı değdirilirse görme, duyma şeklinde ihsaslar hâsıl olur. Hasta, şimşek görür veya uğultu, çınlama, darbe hissed Konuşma merkezlerinden biri elektrikle dürtü- lürse hasta yeni doğmuş bir çocuk gibi bağırmağa — başlar fakat konuşamaz. ünkü bu kadar basit bir dürtü ile çok karışık olan konuşma işi başarıla- maz. Eğer hasta uyutulmadan bu tec- rübe yapılırsa (dimağ — dokusu ağrıyı duymadığı için bu deney yapılabilir, kendisini çocuk gibi bağırtacak harici bir dürtü hissetmediğini tersine olarak içinde şiddetli bağırma ihtiyacı duy- duğunu söyler Bir çok vakalarda ihsaslar, beyin - murdar ilik sisteminin merkezlerine hep birden ulaşır. Bu merkezlerin hepsi birden , faaliyete geçer. Fakat her zaman bu boyle değildir. Soğuk bir gecede, yorganın altına iyice gömüldü- ğünüz zaman beyıncı ten gelen emir- lere boyun eğiyorsunuz, demektir. Fakat mesajlar beyne de ulaşmış ve si- le kutupları düşündürmeğe başlamış- tır. Kuvvetli bir sinyal, gece bir is ko- kusu bütün merkezleri birden dürter. Beynimizdeki elektrik devreleri büyük bir hızla faalıyete geçer ve bizi uyku- dan uyan Önceleri duşunce ile ve büyük dik- kat sarfıyle yapılan işler gittikçe, da- ha erkezlerın aracılığı ıle dü- şünü lmed ve şuurun fazla müdaha- lesi olmadan başarılabılır Bısıklete binmek, yüzmek ve benzerı hareketler, başlangıçta beynin emek harcamasını gerektırdıkler) halde sonraları otoma- tik haline gelirler. Bizim için faydasız ve çok tekrar- lanmış bazı mesajları şuurumuzdan at- mak da mümkündür. Bir şehırlı soka- ğın bütün gürültüsüne rağmen uyuya- bildiği halde, köyde uzaklardan gelen horoz sesleriyle rahatsız olur ve uya- nır. Öğrenme kudretimiz hangi yaşta duruyor" Belkı de 90 yaşına kadar bil- gi alanımızın genişlemesi mümkündür Beynımız talı elektrik devrelerı kura— bilmek kabiliyetini kaybetmedikçe, ye- ni bilgiler edinmemize imkân vardır. Peki akıl hastalıklarının sebebi ne- dir? B unların bir çoğunda beyindeki hüc- relerde veya bunların meydana ge- tirdikleri elektrik devrelerinin işleyiş- lerinde bir bozukluk vardır. İleri —derecede hiddet, şiddet halle- rinde o kimse beynının elektrik dev- relerini kontrol edememektedir. Bazı akıl hastalıklarında da beynin yeteri kadar tâli elektrik devreleri kurma yeteneği bozulmuştur. 28 KİTAPLAR SEÇME MASALLAR (H Ch Andı — Çeviren; Selâ- hattin Batu [stanbul 1953, Mıllı Eği- tim B J/J — 606 sayfa, 550 kur ruş Dun ya edebiyatından tercumeler İskan dinav Klâsikleri : 15 A ndersen'i bugüne kadar sadece ço- cuk dergilerinde, veya küçük kitap- larda gördük. ğmen Danimar- kalı masal babasının Üünü Türkiye'de de oldukça — yaygındır. Ancak, eseri elimizde tam olarak bulunmadığına göre acaba masalcıyı ne ölçüde tanıyo- ruz. S. Batu, Andersen'i anlatırken (Önsöz) <<Bızde hemen hemen tanın- mamış olması acıdır» diyor. Elimizde- ki ciltte S0 masal buluyoruz Belki bır veya iki cilt daha çıkacak. Fakat dersen gibi bir yazarın bütün eserle— rini <<Klasıkler» diye tanınmış «Dünya — Edebiyatından Tercumeler» serisinde tam bir külliyat halinde gör- mek isterdik GREV (Orhan Kemal — Seçılmış Hikâye- ler Dergısırıın bir yeni kitabı) an ergılerının yayın yenı edebiyatımızın imkân olmıyacaktı Ucuz cep kıtapları halinde de olsa belki yayılma im- kanları bu sevımlı UuUcuz kıtaplarla sağ- lanı — yeni d biyatımızın ürünle- Tİ topragın altında sıkışıp kalacaktı. Seçilmiş Hikâyeler Dergısı kitaptan i- çinde çıkan yeni eseri sahibi gerçi elinden tutulması gereke ek kadar «gene» değil, ama, ne olursa olsun edebıyat dergılerını çalışmalarını her zamiı ri ile anmak lâz Orhan Kemal ın (ll) hıkayesını top- lıyan Grev, Güngör Kabakçıoğlu'nun çızdıgı guzel bir kapak içinde 127 say (Ankara 1954. Serinin 11. ıtabı) Kitapta, 1942 ile 1953 arasında' yazılmış hikâyeler yer almış. n içinde hikâyecinin — sanatında belirli değişik- likler olmuş. 1942 veya 1943 te yazdı- Bu bilgilere göre — dehâyı yeniden tarif edebilir. miyiz? D ahi doğuştan beyninin elektrik dev- relerini üstün bir kudretle düzen- leyebilen adam demektir. Teni bir ta- kım yüksek devreler yaratacak sekil- de, beynımızdekı elektrik ceryanlarını duzenledıkçe bu kabiliyetimiz. yük- selmekte ve daha yeni ve geniş devre- ler meydana gelmektedir Bu suretle beyin gittikçe gelişmektedir. Vücut a- gırlıklarıyle karşılastırılırsa insan bey- ni Öbür hayvanlardakınden daha bü- yük ve ağırdır. İ Fızyoloııstı Sir — Cherles Shrringon'a — göre: insan beyni, tekâ- mül eden bir organdır Bugünkü du- r mu geçicidir. İleride daha büyük gelışmelere ulaşacagında şüphe yok- tur. İnsanlığa verilecek en büyük muıde de bu d başka ne olabi- lir?—Dr. E. E ğı hikâyelerde vakanın, sonucun, hattâ biraz da «merak — verme» kaygısının hâkim olduğu gözden kaçmıyor. Son yılların hikâyelerinde ise, bugünün kendine güvenenen Orhan Kemal'i kar şımızdadır. Hikayecinin yazdıklarını, bugünden düne okumak hayli ilgi ve- iCi. Kitabın fiyatı : 100 Krş. ARAPÇA İLE TÜRKÇENİN KARŞILAŞTIRILMASI (Besim Atalay — İstanbul 1954. Ma- rifet M. 64.S 150 Krş ) ürkçenin vaktiyle Arapça yanında ek fakir sayılmış oldugunu unut- maya başladık. Dil Devrimi, Türkçe- nin üstünlüğü tezini ortaya koydugun— dan beri dil yönünden düştüğümüz a- sağılık duygusundan kurtulduk. Rah- metli Naim Hazım Önat'ın «Arapça- nın Türk Diliyle Kuruluşu» eserin- den sonra şimdi B. Atalay, iki dili kar- şılaştırıyor. Vardığı sonuç, Türkçenin lehinedir: «Türkçenin Arapçadan da- ha olgun ve gelişmiş» olduğunu açık- lıyarak eserini bitiriyor. Varlık yayınevi'nin ikinci basımları Edebı eserlerin, 2. basımları Türkiye için önemli bir olaydır. Varlık Ya- yınevi yaz ayları içinde, çalışmalarını tükenen kitaplarının yeni basımlarını yapmağa ayırmış Elimizde yeni bas- kaları yapılan 17 kitap var. Bunlardan yerli yazarlarımıza ait olanlarının ad- larını yazıyoruz: Cahit Kulebi: Rüz- gar (Şiirler); Haldun Taner: Tuş (Hi- kâyeler); Sait Faik Lüzumsuz Adam (Hı âyeler) Türk klasıklerınden Yu- s Emre Namık Kemal, Teyfik Fik- ret Ayrıca Kemal Atat urk diyor ki (Ozdeyışler), Türk yenilik şiir antolo- jisi Tercümelerden, yalnız yazarların adlarını — verelim: lstratı Hemigwa Poe, Steinbeck. YENİ RESİMLİ LÜGAT VE ANSİKLOPEDİ (Tamamlanan bir ansiklopedik söz- lük) 947 yılında yayımına başlanmış 0- lan eserin tamamlanması ancak 1954 yılı ağustos ayında mümkün oldu. Hem bir Türkçe sözlük, hem — Türkçeden Fransızcaya sözlük, hem küçük bir an- siklopedi olan bu eseri yazan, bılındıgı gibi, İbrahim Alâettin Gövsa idi. 1949 yılında ölümü üzerine, «Lâkeda» mad- desinden sonra, ansildopedik sözlük bir kurul tarafından tamamlandı. E- serin tamamı 321 sayfaya yakındır. 5 cilt tutmaktadır. Türkçede tam bir ansiklopedi - bulunmadığı için bu kü- çük ansiklopedi bazı bakımlardan boş- luk dolduracaktır. (5 cildinin fiyatı: 81 lira. İskit Yayınevi, İstanbul) Varlık, bu hareketi ile önayak ol- duğu kitap meselemizi canlı tutacak- tır. AKİS. 28 AĞUSTOS 1954