1 Kasım 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 42

nılan mekanizma verilebilir. (Bunun ne olduğunu anlamak için, AMIĞGA'- nın üzerinde deneyin en iyisi!). 22. WORKBENCH Workbench, intuition'un içerdiği, wimp (window icon mouse pull-down menu) sistemi ile çalışan bir komut arabirim programıdır. Workbench, dört renkli, 640 x 200 grafik çönü- nürlüklü bir ekranda çalışır. Aynı za- manda hem basit bir ekrandır, hem de bir uygulama programıdır. Ekran olarak disketleri icon olarak görün- tüler; bunları açabilir, içindeki dos- yaları icon'larıyla çağırabilmenizi sağlar. Uygulama programıdır, çün- kü kendi elemanlarını kullanır (work- bench objects) ve intuition window'- larını kullanarak mesaj verir. AMI- GA'yı ilk açtığınızda workbench için- deyse otomatik olarak çalışır. Work- bench kütüphane programları kulla- nılarak, workbench'in fonksiyonları- na kendi programlarınızda da erişe- bilirsiniz. Workbench'te kullanıcı (hepsi icon'lar ve mouse'larla sembolize edildiği için), diskleri, kullanacağı araçları, projelerini (yapacağı veya yaptığı herhangi bir işi), çekmeceleri (drawer, yapılan işleri saklamak için kullanılır), not defterini ve çöp kutu- sunu (yukarıdakilerden bazılarını at- mak için kullanılır, fakat çöpe atılan şey kaybolmaz, gerektiğinde geri alı- nabilir, aynı şekilde, çöpe atılan bir şey için ayrılmış hafıza alanı boşal- maz, kısacası çöp kutusu, o şeyin sa- dece icon olarak görünmesini engel- ler) açabilir, kapayabilir. Herhangi bir aracı AMIĞA terminolojisinde herhangi bir uygulama programı bir “araç''tır ) açmak, ekranda o aracı simgeleyen bir window'un açılması- na neden olur. Araçlar (uygulama programları) çalışırken projeler oluş- turur. (Mesela, kelime işlemci prog- ramı aracımız olsun; bununla yara- tılmış olan döküman dosyası bizim projemizdir.) Bir aracı açtığımızda, otomatik olarak bu araca ait tüm projeler de, araç window'u içinde lis- telenir. Tek başına sadece bir proje- yi açarsanız, ona ait uygulama prog- ramı da (araç) otomatik olarak yük- lenir. Workbench, genişletilmiş seçim (extended selection) olanakları da sağlamakta. Mesela bir kelime işlem- ci paketi ile üç dökümanı seçtiniz. Ke- lime işlemci çalışırken, bu üç dökü- A AAA 42 manla, seçtiğiniz sırada çalışacaktır. Çekmeceler (drawer) kendileri bir icon olup, workbench'in diğer tüm elemanlarını içerebilirler. Bunlar, araçlar, projeler veya diğer çekmece- ler olabilir. Bir çekmece açıldığında, içeriği bir window'la ve içindekiler bi- rer icon'la gösterilir. Bir çekmecenin içine bir başka elemanı daha almak istiyorsanız, o elemana ait icon'u tu- tup açılmış çekmecenin window'unun içine bırakın, veya o elemanı çekme- ceyi kapalı şekilde gösteren icon'un üstüne götürün, çekmece o elemanı alacaktır. Bir elemanı yok etmek is- MIGA öncüllerinden farklı özellikler taşıdığından terminolojisi oldukça farklı ve yadırgatıcı kavramlara sahip. tiyorsanız onun iconunu alıp çöp ku- tusu iconunun içine bırakın. Aslında çöp kutusu da bir tür çekmecedir. Fa- kat, diğer çekmecelerle karıştırılma- sın diye çöp kutusu şekli verilmiştir. Not defteri (clipboard, aslında bu kelime yaptığı işlemi tam olarak açık- layamamaktadır) özel bir work- bench elemanıdır ve araçlar arasında bilgi alışverişini sağlar. Not defteri, en son kullanılan yazı, grafik veya ve- rileri RAM yapısında bir dosyada saklar (eğer dosya RAM/”e sığmaya- cak kadar büyükse, diskette sakla- nır). Not defterini kullanarak, birçok program ve araç arasında çok hızlı bilgi transferi sağlayabilirsiniz. Workbench, bunlardan başka PREFERENCES adlı bir program içerir. Bunun yaptığı, mouse ve tuş takımının algılama süratini, çevresel birimlerle baud-rate olarak haberleş- me hızını, mouse'un hareket ettirdi- ği okun hızını, monitör tipini, tuşla- rın tekrar hızını, bağlı olan yazıcı ti- pini, modem tipini, ekranın büyük- lüğünü, ekranın monitör üzerindeki pozısyonunu kullanılabilecek mak- simum renk sayısını, ekran başlıkla- rını ve normalde kullanılan yazı fon- Commodore tunu ayarlamanızı sağlıyor. Preferences programı, ayrıca CLI (command line interface) adlı, tuş ta- kımı yardımıyla AMIĞA-DOS emir- lerini algılayıp uygulayan, programa ulaşmanızı sağlıyor. CLI, Work- bench'in içinde kendine ait bir win- dow açıyor ve standart dökümanlar- la CLI hakkında pek bilgi bulunmu- yor. Bu yüzden normal workbench disketinde ona ait bir icon yer almı- yor. CLI'a ait icon, ancak Preferen- ces adlı programda CLI-ON pozisyo- nuna geçerseniz, görünür hale geli- yor. CLİ'ın emirleri Microsoft'un MS-DOS işletim sistemi emirlerine oldukça benziyor. Bu emirlere örnek olarak, directory'leri (dizinleri) gör- me, programları çalıştırma, giriş ve çıkışı yeniden düzenleme gibi işlem- leri verebiliriz. Kısacası CLI, kulla- nıcınin Workbench'in altında kalanı işletim sistemine ulaşmasını ve ona doğrudan hitap etmesini sağlıyor. 23. ÖNEMLİ NOTLAR Bu yazıda ROM rutinleri diye bah- sedilen altprogramlar AMIGA 1000 moödelinde KICKSTART disketin- den, özel bir RAM bölgesine yükle- niyor. Daha sonra, bu bölge donanım seviyesinde, yazılmaya karşı korunu- yor. AMIĞA 500 ve AMIĞGA 2000 modellerinde, KICKSTART 1.2 işle- tim sistemi 256 KB'lık ROM'da sa- bit olarak yer alıyor. Kabul edersiniz ki, AMIGA gerek yazılım gerek donanım olarak kendi- sinden önceki diğer bilgisayarlardan oldukça farklı özellikler ve kavram- lar içeriyor. Bu yüzdendir ki AMI- GA'nın terminolojisi oldukça değişik ve ilk görüldüğünde yadırganıyor. Bu terminoloji henüz, anlamını koruya- rak Türkçeye çevrilecek cinsten olma- dığı için çoğu yerde orijinal kelime- leri kullandık ve bunların kısa bir açıklamasını da beraberinde verme- ye çalıştık. Sonuç olarak, burada ortaya çıkan inceleme, AMIĞA'yı gerçekten de teknik açıdan ele almasına rağmen ta- nıticı bir yazıdan çok tanıyan kişile- re yol gösterici bir niteliğe büründü. AMIĞA'yı tanımak isteyen bir kim- seye bu yazının faydalı olabilmesi için o kimsenin en azından AMIGA'yı görmüş ve biraz kurcalamış olması gerekiyor. Daha sonra bu inceleme- ye bir kere daha göz atarak gördüğü sistemin nasıl çalıştığı hakkında bir fikir sahibi olabilir.