1 Kasım 1987 Tarihli Commodore Gazetesi Sayfa 41

rine gerekli grafik, yazı ve renk mik- tarını belirlemeli veya yeni bir ekran yaratmalıdır. Intuition her türlü gra- fik, ekran ve window ihtiyacına ce- vap vermeye çalışır. Üst sınırı belir- leyen öğe de hafıza miktarıdır. Baş- ta da belirttiğimiz gibi, programlar yürürken en büyük sınırlama, belli bir anda sadece tek bir window'un kullanıcıdan bilgi alabileceğiydi. Eğer yürüyen program, böylece bir bilgi- ye gereksinim duymuyorsa, bu sınır- lamadan etkilenmeyecektir. Herhangi bir window'u aktive et- mek için, ya işaretleme okunu o win- dow'un içine götürüp, mouse'un sol tuşuna bir kere basmak, ya da her- hangi bir icon'u götürüp o window'- un içine bırakmakla olur. Aktif olan bir window'u kapatmak, ondan bir önceki aktif olan window'u canlan- dırır (aktive eder). Bir window'un birçok değişik özellikleri olabilir. Bunlar, içeriği yatay ve dikey kaydır- ma bölgeleri, başlık bölgeleri, win- dow'un pozisyonunu değiştirme böl- geleri (buralardan, window'u tutup başka bir yere bırakabilirsiniz), win- dow'un derinliğini belirlemek 1çın bölgeler (bunlar yardımıyla, win- dow'u diğer window'ların önüne ve- ya arkasına alabilirsiniz), window'un ölçüsünü belirleyen bölgeler ve win- dow'u kapatma (tüm işlemlerini so- na erdirme) bölgeleridir. Intuition, bunlardan başka bir de *backdrop windows' adlı window'ları yaratır. Bunlar, en arkada yer alırlar, hareket ettirilemezler, boyutları ve di- ğer window'lara göre olan pozisyo- nu değiştirilemez. Tüm uygulama programları, bu window'un ihtiyaç- larından ve içeriğinden sorumludur- lar. Normal window'lar bu window'- un önünde yer alırlar. Örneğin bir çi- zim programı, asıl çizim alanı olarak bu alanı kullanır. Diğer window'ları da renk paletini göstermek veya bu- radan renk seçimine olanak vermek için kullanır. Herhangi bir window açıldığında, alt tarafında kalan ve görünmez ha- le gelen bilginin dikkate alınıp alın- maması, programcı tarafından belir- lenebilen bir öğedir. (Tabii, böyle bir durumda, o window daha fazla ha- fıza harcar.) Programcıya sunulan başka bir seçenek de *super bit map' olayı. Burada window'un içinde win- dow'dan büyük bir cismi veya alanı görüntülemek söz konusu. İntuition gösterim sırasında yalnızca window'a sığacak kadarını gösterir. Window'- un merkez noktasını kaydırarak, ve- ya ebatlarını değiştirerek, sözkonusu alanın diğer bölgelerini görmek mümkün. Programcıların karar ver- mesi gereken başka konular da, win- dow'un nerede görüneceği, içinde hangi renklerin kullanılacağı, win- dow'un içeriği ile ilgili bir başlık içe- rip içermeyeceğidir. 21. YARDIMCI EKRANLAR Kullanıcının belirttiği ekranlardan başka yardımcı ekranlar da mevcut- tur. Bunlar, işletim sistemi tarafından Ber, AMIĞA'nın işletim sistemini yeterince iyi biliyorsanız, AMIGCA'da hiçbir işiniz yarım kalmaz. oluşturulup belli bir şey bildirir veya bilgi ister. Reguester (talep eden) tipi yardım- cı ekranlar, sizden mouse veya tuş La- kımı yoluyla bazı bilgileri girmenizi ister. Normalde, işinize devam etme- niz için, reguester ekranı içindeki OK, CANCEL vs. yazan bölgeye gi- dip mouse'un sol tuşuna basıp, işle- tim sistemini haberdar etmeniz gere- kir. Fakat siz gene de başka bir win- dow'a gidip başka bir işi yürütebilir- siniz. İlk ekrana geri döndüğünüzde ise o reğuester ekranını gene orada bulursunuz. (Mesela, oradaki prog- ramın bir disketin içindeki bir prog- rama ihtiyacı oldu. O yüzden o dis- keti sizden isteyecektir. Fakat, O sı- rada yürümekte olan başka bir prog- ramın o diskete ihtiyacı olmadığı için onları sorunsuz olarak kullanmanız gayet doğal bir olay. Fakat, talepte bulunan programı kullanmaya de- vam etmek için onun isteklerini yeri- ne getirmeniz gereklidir. İşletim sisteminin reguester ekran- larını dileyen programcı, kendi prog- ramından da kullanabilir. Örneğin: “Please İnsert Disk XXXXXI” (Lüt- fen XXXXX Diskini Takın!) regues- Commodore ter'i. Özel bir reguester kullanmak is- terse, belirlemesi gereken birçok şey vardır. Bunlar 'gadget'ler olabilir (aşağıda anlatılmıştır), reguester'in yazısı olabilir, veya istenirse elde çi- zilmiş ufak bir grafik parçası olabilir. Diğer bir tip özel ekran da, alarm ekranlarıdır. Bu ekranlar oldukça önemli bilgiler taşırlar ve öncelikle bunların isteği yerine getirilmelidir. İki tip alarm vardır; birincisi *reco- very alerts' (kurtarıcı alarm) adı alır ve derhal tepki ve çözüm bekler. Di- ğeri ise 'dead-end alerts' adını taşır ve artık yapılacak bir şey kalmadığı- nı ve sistemin “crash' ettiğini göste- rir. Bunlara cevap verildikten sonra, sistem kendiliğinden resetlenir (ilk açılış durumuna döner) veya seri por- ta bağlı bir terminal yardımıyla sis- temi kurcalamanızı sağlar. Eğer, AMIGA'nın işletim sistemini yeterin- ce iyi biliyorsanız, AMIGA'da hiçbir işiniz yarım kalmaz, çünkü “crash' et- miş bir AMIGA'yı bilinçli olarak kurcalayıp yeniden kaldığı yerden de- vam ettirmek, sanıldığı kadar da zor bir iş değildir. Ekranlar, window'lar, reguester ekranları ve alarm ekranlarının hep- si gadget denilen çok basit bilgi giriş araçlarını kullanırlar. Sistem gadget'- leri, window ebatları belirleme gad- get'leri, window'u ön veya arka pla- na alma gadget'leri, window kapat- ma gadget'leri olabilir. Programcılar, gerektiğinde kendi- leri için gerekli gadget tipini dizayn edebilirler, Bunların şeklini, rengini, üzerindeki seçim bölgesini, yazısını, hafızada kaplayacağı bölgeyi ve gad- get'in nasıl davranacağını belirlemek gereklidir. Sistem gadget'lerinden ayrı olarak, programcı, mantıksal, string, sayısal veya orantı gadget'lerinden birini se- çebilir. Mantıksal gadget'ler DOĞ- RU/YANLIŞ gibi durumlar alabilir veya yalnızca seçildikleri zaman so- nuç gönderirler. String gadget'leri, tuş takımlarından bir string (RE- TURN ile biten karakterler dizisi) alır. Sayısal gadget'ler tuş takımın- dan bir tamsayı girilmesini bekler ve girilen bilgiyi çağıran programa ile- tir. Orantı gadget'leri bulundukları pozisyonun, üzerinde bulundukları eksene (yatay, düşey) olan oranı ile ilgili bilgi iletir. Bunların kullanımı- na örnek olarak, ebat olarak içeriğin- den küçük olan bir window'un mer- kez noktasını kaydırmak için kulla- 41