olmayan” programların da üzerinde değişikliklerin yapılması yoluyla sağ- lanmaktadır. Benzer düşünceler “M” programı- nın ürettiği değişiklikler için de ileri sürülebilir. “F”ler üzerinde yapılmak istenen bir tek değişiklik sentaksa uy- gun olmayabileceği halde, her biri te- ker teker ele alındığında sentaksa uy- gun olmayan değişikliklerin uygun bir dizisi sentaksa uygun olabilir. Bura- da da sözkonusu değişikliğe pek çok yoldan ulaşabilmenin olanaklı oldu- ğunu ve “M” programının içinde bu- na uygun düzenlemelerin yapılmış ol- duğunu varsaymakla yetinelim. 4, Yukarıda anlattığımız süreç, en kısa yoldan çıkışa varan program el- de edilinceye kadar ya da en azından oldukça iyi olarak nitelenebilecek bir çözüm yolunun bulunuşuna kadar sürdürülebilir. Bu anlattığımız metoda genel ola rak şöyle eleştiriler yöneltilebilir: Yapılabilecek olan olası değişiklik- lerin ve bunların çeşitli kombinasyon- larının sayısının sonsuz olabileceği ileri sürülerek en kısa yolu bulmanın pratik olarak olanaksız olduğu söy- lenebilir. Bu eleştiri geçerlidir. Fakat tam çözümün bulunması çok uzun bir süreyi gerektirdiği için olanaksız olsa bile, oldukça iyi çözümlerin ger- çekleştirilebilmesi beklenebilir. Çoğu kez, çok karmaşık labirentlerin için- de farelerin, hattâ insanların da ya- pabileceği böyle nisbeten iyi çözüm- lerden ibarettir. Üstelik pek çok seçe- neği kısa bir sürede sınamak ve bık- madan uzun süre çalışmak gibi nite- liklere sahip olan bilgisayarlar tam da bu tür çözüm yolları için geliştirilmiş en uygun araçlardır. Örnekteki gibi bir dolambacın çö- zümünün, şeklin geometrik özellikleri gözönüne alındığında hemen buluna- bileceği ileri sürülerek anlattığımız metodun gereksiz bir zaman kaybı ol- duğu da söylenebilir. Oysa biz bura- da sistemin daha önceden karşılaştı- ği durumlara hiç benzemeyen yeni ve bilinmeyen durumlardaki davranışları ile ilgilenmekte ve bu gibi durumlar için genel bir çözüm yolunun nasıl olabileceğini tartışmaktayız. Dolam- bacın çözümünü bir bakışta çözmek dolambaç problemine benzer bir du- rumun daha önceden çözülmüş olma- sını ya da en azından bu gibi durum- larla önceden pek çok kez karşılaşıl- mış olmasını gerektirir. Eski deneyim ve alışkanlıkların pek bir işe yarama- dığı durumlarda ise, insanların da ço- ğu kez yaptıkları gibi, denenebilecek tek geçerli yol, anlattığımız metoda benzer bir yoldur. “Kanser problemi” gibi karmaşık ve bilinmeyenlerle do- lu problemlerin çözümünde, tüm bi- limsel bilgi ve deneyim birikimine SÜPER OYUNLARIMIZ (Kaset ve Diskette 500 TL.| 1) Burnin Rubber 8 6) H&man Jay: qtıck 7) min BİL-MER BİLGİ İŞLEM EN UCUZA BİZDE BİZDEN TEMİN EDEBİLİRSİNİZ. rağmen problemin çözümüne götüre- cek olan belli başlı aşamaların gerçek- leştirilmesi için yapılagelen çalışma- lar ve buna ilişkin “bilimsel bulma metodunun” özü, yukarıda anlattık- larımızdan pek farklı değildir. Bir problemin çözümünde, proble- mi oluşturan ögelerin niteliklerini ve ögeler arasındaki ilişkileri sezinleme, analoji vb. yollardan faydalanma gi- bi etkinliklerin de önemli olduğunu yadsımıyoruz. Fakat bütün bunlar, ancak belli bir bilgi ve deneyim biri- kiminden sonra etkili olabilirler. Bi- zim üzerinde durduğumuz metod ise, sistemin deneysel birikiminin içeriği- nin oluşturulmasını sağlayacak olan metoddur. Hattâ belli bir bilgi ve deneyim bi- rikiminden sonra bile gerek bilgisa- yarlarda, gerek insanlarda önerdiği- miz metoda benzer bir biçimde, çeşitli olası durumların sınanmasına daya- nan, bedensel, zihinsel ve çoğu kez de bilinç altından yürütülen pek çok sa- yıdaki sınama-yanılma deneyimleri- nin bulunduğunu gösteren olgular vardır. Anlattığımız metodun her türlü öğ- renme, bulma ve dolayısıyla bilginin temelini teşkil ettiği kabul edilirse, in- sanlardakine benzer öğrenme, bulma ve bilme gibi olguları bilgisayarların da gerçekleştirebileceği söylenebilir. concord ELEKTRONİK -PROGRAMLAMA Commodore Bilgisayarları ve Yan Ürünleri Satış Merkezi Jam 19) M nrhlı— '&Ia[in FİYATLARIMIZ kasette 1900 TL. 8) Scalextric 9) Koka 10) Kapriolen 20 oyun 1 Ti) Tmhote 20 oyun l' 12) Shoört Circuit 20 oyun 1 13) Xeiouslles 20 oyun 1 14) The Ma oyu 15) Legions of Death 16) Rocin W 17) Reption _l SUPER COPY PAKI;TLER[ 18) Touch m KASET DİSKET 1 0.000 SUPER PAKETLER Serısını birden alana 3. paket bedava ÖDEMELİ OLARAK GÖNDERİLİR esap Numaramız! Türkiye Halk Bankası 5945 B.köy/İST. BİL-MER BİLGİ İŞLEM Halkçı Sok. No:33/7 Bakırköy İş Hani ve Çarşısı Bakırköy/İstanbul Tel: 570 34 9ü * Eğitim programları * İş programları * En son oyun programları * Her marka ithal joystickler. Caommodore öd Oyun Programları Satış Listemiz Kaseteldiskete oyun çekimi Ti ;ek kasetlik süper oyun Makila LO 0 ek disketlik süper oyun Kine tipi Jaystick 7700 Ti 20'li,30'1u,40'lı oyun kasetleri3500 TL. Etiketli, kapaklı b 600 TL. ift taraflı ithal disketler ONCORD Reset Switch Ayrıca iki tane paket oyun alana, veya 7000 TL.lik oyun alişverişi yapana bir CONCORD Reset Switch bedava... 500 TL. 1000 TL. 2000 TL. oş kaset 1500 TL. 1500 TL. Concord Elektronik Programlama: İstiklöl Cad. (Odakule Karşısı) Beyoğlu İşmi Ortaçarşı No: 65. Beyoğlu-İSTANBUL Tel: 151 31 23 erkezi