yürürlüğe konsun. Başka bir deyişle, F2 işletilerek onun yeterli bir sürede çıkışa ulaşıp ulaşamadığı ve ortalama olarak ne kadar sürede ulaşabildiği belirlensin. Karşımıza şöyle durumlar çıkabilir: a) Eğer F2'nin ortalama varış sü- resi Tm'yi aşmışsa (fare açlıktan öl- müşse), bu başarısızlık Fl üzerinde- ki değişiklikten kaynaklanmıştır, o halde bu mutasyon olumsuz bir mu- tasyondur. F2 iptal edilip, başka bir değişiklik denenmek üzere Fl'e geri dönülmelidir. b) Eğer F2'nin ortalama varış sü- resi Fl'den daha kısa ise (genel ola- rak: Fn'nin ortalama varış süresi Fn- V'den daha kısa ise), bu son program öncekinden daha iyi bir program de- mektir. O halde yapılmış olan deği- şiklik onaylanabilir. Onaylama işlemi, bellekteki mevcut programın yerine son programın geçirilmesidir. c) Değişikliklerin bazıları ise ne “a* '"daki gibi Tm'den daha uzun bir sü- rede, ne de “b”'deki gibi daha önce yü- rürlüğe konmuş en iyi programdan daha kısa bir sürede varış noktasına ulaşabilmişlerdir. Bu tür programlar başarısız bir program olarak nitelene- rek iptal edilmemeli, başarılı bir prog- ram olarak ana belleğe de aktarılma- malı; fakat bunlar üzerinde ikincil de- Bişikliklerin yürütülmesine devam edilmelidir. Bu tür değişiklikler, prob- lemin çözümüne giden yolun tıkan- maması ve hemen her olası çözümün denenebilmesini sağlamak için gerek- lidirler. Eğer böylesi bir esneklik ge- tirilmemiş olsaydı, en son onaylanmış programdan daha başarılı bir prog- ramı bir tek değişiklik ile elde etme- nin olanaklı olmaması durumunda sistemin işleyişi tikanacaktı. Çok iyi olmayan programlara da geri dönül- mesi ve bunlar üzerinde de değişiklik- lerin denenmesine olanak tanınması, inişli çıkışlı bir süreç izlenmesine yol açmakla birlikte, çözüm arama yol- larını zenginleştirerek er veya geç en iyi çözümün bulunabilmesini güven- ce altına almaktadır. Bu son anlattıklarımız şu tür bir eleştirinin ileri sürülmesini de engel- lemektedir: Örneğin FI üzerinde ya- pılan ilk değişiklik olumsuz olduğu halde, F2 iptal edilmeyip onun da üzerinde bir veya birkaç değişiklik ya- pılmasına izin verilse idi, elde edile- cek olan Fm gibi bir program prob- lemin çözümüne Fl'den çok daha uy- gun olabilirdi. Oysa yukarda anlatı- lan metod yalnızca bir tek değişikli- Be izin vermektedir. Bu doğrudur, fa- kat amacımız açısından Fm gibi bir programa hangi değişiklikler dizisini izleyerek ulaştığımız önemli değildir. Fm gibi bir programa her denemede yalnızca bir tek değişikliği değerlen- direrek pek çok değişik yoldan ulaşa- bilme olanağımız gene vardır ve bu olanak “c”de anlatılan, “çok iyi