5 Haziran 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 21

DÜNYADA OLUP BİTENLER Hindistan Artık Nehru yok ! Hindistan bağımsızlığının o Gandhi' den sonra en ünlü kahramanı ve bağımsız Hindistan devletinin on yumdu başkentlerinde (o geniş bütün kodaman li- açılarından çe Johnson'a gö- yata gözlerini tün dünya yankılar yarattı, derler Nehruya kendi şitli o övgüler yaptılar. re hayata gözlerini yuman hür dünyanın büyük ve sevilen bir. sima sıydı; o Krutçefe göre ise liğe karşı bayrak açmış bir bağımsız lık kahramanı.. ingilizler Ode ölen politikacının bir ozamanlar ken dilerini en fazla ouğraştıranlardan bi ri olduğunu unutarak, İngiliz Devlet ler Topluluğunun ileri gelen lider lerinden birinin ölümü için yas tut- tular. Ancak Nehrunun ölümüne en faz la yas tutanların, 462 milyon hintli olduğuna hiç şüphe yoktur. Nehru Hindistanı ingiliz boyunduruğundan kurtarıp (o bağımsızlığa (o kavuşturduğu zaman bu 462 milyon hintli açlık, ge- rilik ve bilgisizliğin (Ooağında bulunu- yordu. İş başında bulunduğu onyedi yıl içinde Nehru, bu içler acısı duru- mu düzeltmek için insanüstü oçaba- lar harcamıştır. Bu çabaların ken- disini ne kadar yıprattığı ölümüyle bir kere daha anlaşılıyor. eo Ufak te- fek bünyesi fazla çalışmanın o verdiği yorgunluğa dayanamamış olmak ki, bu yılın ilk günlerinde bir inme ge- çirmiş ve bu inmenin etkilerinden kurtulamadan, geçen oÇarşamba gü- nü, 74 yaşında hayata gözlerini yum muştur. İş başında bulunduğu onyedi yıl içinde Nehru yalnız Hindistanın aç ve geri milyonlarının değil, aynı za- manda bütün az gelişmiş ülkelerin lideri olarak belirmiştir. o Siyasal ve ekonomik üstünlük peşinde koşan iki dev arasında ezilmemek için or- taya attığı tarafsızlık politikası, ba- gımsızlıklarına yeni Ookavuşmuş obü- tün genç ülkeler için önemli bir dış politika ükesi olmuştur. Aslında, bu politikanın her iki bloktan da yar- dım almak (bakımından büyük fay- dalar sağladığı inkâr at Çin tecavüzüne ra Nehru da artık kesin uğradıktan son tarafsızlık- Nehru Kendi gitti ismi kaldı yadigâr tan eskisi okadar güvenle bahsedeme miştir. Nehrunun ölümünden sonra genç ülkelerin tarafsızlık (o şampiyon- luğunu yapmak görevi, Çinden çok uzaktaki o Nasıra kalmış görünmek- tedir. Yeni eller, yeni yönler Nehru geçen Çarşamba hayata göz- lerini yumduğu zaman, Oo arkasın- da bıraktığı en büyük mesele, yerine kimin geçeceği meselesiydi. Gerçekten, Nehru iş başında bulunduğu süre için- de kendi yerine bırakacak insanı ye- tiştirip ortaya çıkarmamıştır. OÖzel- likle Kriçna Menon'un siyaset ala- nından sonra, eğer imin alacağı sorusu, Hindistan olaylarını yakından izleyen herkesin aklını en fazla yoran soruydu. Bununla beraber, Hindistanın en büyük şansı, ülkde daha ingiliz bo- yunduruğu günlerinde kurulup örgü- tünü tamamlayan köklü bir siyası partinin varlığıdır. Kongre Partisi di- ye adlandırılan bu parti, ortanın e- peyce solunda sayılabilir, fakat Hin- distan gibi derin sosyal ve ekonomik güçlükler içinde bulunan bir ülkede oldukça ılımlı o görünmektedir. Bir- biri üzerine yapılan son üç ara seçi- minde yenilgiye uğramış olmakla be- raber, Kongre Partisi hâlâ geniş halk kütlelerinsin desteğini korumak- tadır. Parlâmentodaki (o çoğunluğu elinde tuttuğuna göre, Nehrudan sonra gele cek başbakanı seçmek de Kongre Par- tisine düşüyordu. Bu hafta başında toplanan Parti yönetim Kurulu seçil mini yapmış ve 59 yaşındaki Lal Bal hadur Şastriyi oOyeni hükümeti kur- makla görevlendirmiştir. Bu seçimin Kongre Partisinin durumu kadar bü- tün Hindistan politikasında geniş yankıları olacağına hiç şüphe edil- memelidir. Şastri Nehrunun yanında yetişmiş bir politikacı olmakla beraber ondan bazı önemli noktalarda ayrılmaktadır. Soylu bir aileden gelen Nehru, daima halk için çalışmakla beraber, geniş kütlelerdeki sevgisini oOdaha çok bir kurtarıcı olmasına borçluydu. Kurta- rıcılık niteliği, Nehruyu halkın gözün- de bir daha düşmeyecek kadar yü- celtmiştir. Buna karşılık, Şastri halka Nehrudan çok daha yakın bir poli- tikacıdır. Orta halli bir köy öğret- meninin oğludur, kendi kendini yetiş- tirmiştir. Halkın ihtiyaç ve meselele- rini çok iyi anlamaktadır. Onun için- dir ki Nehru Şastriyi oOher seçimde Kongre Partisinin seçim kampanyası- nı yönetmekle o görevlendirmiştir. Yeni Başbakanın yönü Nebruyla Şastriyi ayıran ikinci ö- nemli başkalık, parti karşısındaki durumlarıdır. Nehru, büyük halk küt- lelerinin gözünde kurtarıcı olarak, as- lında içinden çok bölünmüş sayılması gerek Kongre Partisini kolayca zafe- re sürüklüyordu. oOysa şimdi artık Nehru yoktur, Kongre Partisini zafere götürecek Nehrunun kişiliği değil, ken- di tutum ve çalışmalarıdır. Başka bir deyişle, Şastri, (o Partiyle Nehrunun yaptığından Oodaha fazla ilgilenmek durumundadır. Partiye halkın istedi- ği bir yön vermek, daha dinamik ve etkili yollar denemek ve o yöneticilik yerlerine genç kadroları (o geçirmek, Şastriye düşen görevlerin başındadır. Uzun süre Parti örgütü içinde ça- lıştığı için Şastrinin parti için güç- lükleri kolayca yenmesi belki müm- kündür. Fakat aç, geri ve bilgisiz küt- leleri geliştirmek, memnun etmek o kadar kolay bir iş olmasa gerek. Kongre Partisi oiçinde yavaş yavaş kuvvetlenen genç bir kuşak, Partiyi, daha çabuk ve daha etkili bir ekono- mik kalkınma sloganıyla daha sola it- meye oçalışmaktadırlar. oŞastri hem onları memnun etmek ,hem de hergün biraz daha kuvvetlenen sol partileri ellerindeki oOkozdan mahrum kılmak için, ekonomik kalkınma yolunu Neh- rununkinden daha solda arayabilir.