11 Ocak 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

KIBRIS OLAYLARI Kıbrısta türklere ateş eden bir yunanlı birlik Konferans Silâhtan söze yndan beş yıl kadar önceydi. Zü- rih ve Londra andlâşmaları imza- lanan çok olmamıştı. Türk ve yunan- lı uzmanlar, Adada, bu andlaşmalar gereğince Kıbrıs Anayasasını hazırla- mak için geceli gündüzlü çalışıyorlar, her maddenin üzerinde kılı kırk yarar- casına durarak çetin pazarlıklar yapı- yorlardı. Anayasaya girecek en önemli konulardan biri de, Adadaki türk top- luluğunun haklarıydı. İşte tam bu ko- nunun konuşulduğu sıralarda bir gün Anayasayı hazırlamakla (görevli ko- misyondaki bir türk temsilcisine, Ma- kariosun kendisini görmek istediğini söylediler. o Kıbrıs Rumlarının lideri, temsilciyi, Lefkoşe civarındaki karar- gâhında kabul edecekti. O günleri Kıbrısta yaşayanlar, Ma- kariosun bu karargâhını çok iyi hatır- layacaklardır. Bu, eski zamanlardan kalma, fakat oldukça bakımlı bir Or- todoks kilisesldir. . Makarios, (Kıbrıs rumlarının 1955 yılından başlayarak giriştikleri kanlı Enosis hareketini, dinsel cübbenin altına gizlenerek, bu kiliseden yönetmiştir. Bu bakımdan, komisyondaki türk temsilcisi, Maka- riosla buluşmak üzere kiliseye gider- ken nasıl bir yere gittiğini çok iyi bili- Tut papaz sakalından yordu. Temsilciyi bir bekleme odasına al- dılar ve kendisini orada bir kısa süre yalnız bıraktılar. Odanın duvarların- da haçlar ve dinsel resimler vardı. Ke- narda bir de divan duruyordu. Diva- nın yanından çıkmış bir boru temsil- cinin garibine gitti. Ne olduğunu anla- mak için eğildi. Bir tüfekti. Divanın altı, bir baştan ötekine silahla doluy- du Türk temsilci, Makariosun kendisini niçin davet ettiğini anlayarak güldü. Bu hazırlığı gözleriyle görmesi isten- mişti. Makarios demek istiyordu ki: "Anayasayı doğru dürüst o hazırlarsa- nız, hazırlarsınız. Aksi halde silâhların tekrar patlayacağım biliniz." Bu haftanın başlarındaki Salı günü, Ankarada, Cumhuriyet Hükümeti 13 Ocakta üçlü olarak başlayıp 16 Ocak- tan itibaren beşli devam edecek Lond- ra Konferansında Türkiyeyi temsil e- decek heyetimize (o verilecek talimatı hazırlamak üzere toplandığında bu ha- tıranın ışığından faydalandı. "Oturup konuşalım" onferans teklifi, ingilizlerden gel- di. İngiltere önce, toplantı tarihi o- larak 10 Ocağı ileri sürdü. Türkiye bu- na itiraz etti. Adada henüz sükünet tam olarak iade edilmemişti. Kıbrısta silâhlar patlarken Londrada ne konu- şulacaktı? Önce, Adada asayiş sağ- lanmalıydı. Bu husus, son günlerde Ankaranın en meşgul adamlarından biri olan İngilterenin sevimli ve zeki yeni Büyük Elçisi, Sir Denis Allene bildirildi. İngiltere tavsiyeyi makül karşıladı. Adadaki ingiliz birlikleri daha tesirli olmak için ellerinden geleni yapacak- lardı. Londrada 13 Ocakta Türkiye, Yunanistan ve İngiltere temsilcileri buluşup istişare edebilirler, Beşli Kon- ferans da 16 Ocakta başlayabilirdi. Türkiye muvafakat cevabı verdi. Türkiyeyi oOKonferansta, Dışişleri Bakam Feridun Cemal Erkinin başkan- lığında. Dışişlerinin Kıbrıs konusuyla en ilgili elemanları temsil edecekler- dir. Bunlar, Genel Sekreter siyasi yar- dımcısı Halük Bayülken, Kıbrıs Dai- resi Umum Müdürü Turhan Tuluy, Dışişleri Bakanlığı Hukuk Müşaviri ve Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Suat Bilge - Kıbrıs Anayasası çalışmaları- na türk temsilci olarak katılmıştır-. Genel Kurmay Başkanlığı (o Harekât Dairesi Başkanı o Tuğgeneral Turgut Sünalptır - Kıbrıs Alayının Komutanı olarak görev yapmıştır -. Ayrıca, Lond- ra Büyük Elçisi Zeki Kuneralp, NATO nezdindeki daimi delegemiz Muhar- rem Nuri Birgi ve Belgrad Büyük El- çisi Orhan Eralp "yardımcı kuvvet" AKİS/15