19 Ocak 1963 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

Ticaret Piyasa, denilen nazenin 4 Ocak tarihli Resmi Gazetede ya- yınlanan dış ticaret rejimi ile ilgi- li yönetmelikler üzerine bütün piya- sa -tâbir caizse- âdeta yumuldu. İlk İncelemelerden sonra üzerinde birle- -ennokta, ihracat yönetmeliğinin neden yayınlandığı oldu. Filhakika gerek diş ticaret rejiminde, gerekse, ithalat yönetmeliğinde oldukça önem- li değişiklikler (oyapılmış olmasına rağmen, ihracat yönetmeliğinin bir tek kelimesi bile -eski yönetmeliğin kaldırılıp yerine yenisinin geçtiğine âit madde hariç, değiştirilmemişti. Öte yandan, gerek dış ticaret re- jiminde, gerekse ithalât oyönetmeli- İŞ ALEMİ arasına turistik tesislerin eklenmesi de nazarı dikkati çekti. Bundan başka, lisansa tabi ihraç mallarına bazı ilâveler yapılmıştı. İthalât (yönetmeliğine ( gelince, bunda yapılan değişiklikleri rejimde- ki birkaç kelimeyle geçiştirmeye ih- racat yönetmeliğinin tamamen aksi- ne- imkân yoktur. Yönetmelikteki ilk (o değişiklik 3. maddedeki İthalâtçı vesikasıyla ilgi- lidir. Bu maddeden anlaşılan mâna, ithalâtçı vesikalarının yeniden dü- Nitekim bu zenleneceği hususudur. konuda İstanbul Ticaret Odasında toplantılar yapılmağa başlanmıştır. İkinci değişiklik 4. maddede, sa- Ticaret Bakanlığı binası Yönetmelik furyası iğinde getirilen yeni, hükümlerin cid- di bir inceleme' ve işlere nüfuz etme mahsulü olduğunda -piyasanın aley- hine sayılabilecek hükümler olması- na rağmen- tereddüde kapılmadılar. Rejimin kararnamesiyle ilgili kıs- mında birinci 5 Yıllık (1963 - 1967) Kalkınma Plânının esasları gözönün- de tutulmak suretiyle hasırlandığını belirten ibare umumiyetle iyi karşı- landı. ' Rejimdeki bellibaşlı değişiklikle- re gelince, kullanılmamış eşya ya- nında yenileştirilmiş eşya ithalinde- ki memnuiyet göze çarpmaktaydı Ayrıca, ithalâtçı vesikası almadan kendi mesleki faaliyetlerine münha- sır olarak ithalat yapacak sektörler AKİS/24 nayici ve ithalâtçı tefrikiyle ilgilidir. Bundan öncek: yönetmelikte anlaş- malı memleketler için, sanayici ve ithalâtçı tefrikinin tahsisli kotadaki gibi uygulanacağı (o belirtilmekteydi. Bu kotada Ticaret Bakanlığının lü- zumlu gördüğü anlaşmalı memleket kota listelerinde sanayici ve ithalât- çı tefriki yapacağı belirtilmekte, bu suretle önceden bir karara varmak- tan kaçınılmış olmaktadır. Asıl önemli değişikliği, oOteminat konusunda getirilen hükümler teşkil etmektedir. Buna göre, liberasyon- da sanayiciler yüzde 10 evvelce hiç YE ithalâtçılar yüzde 20 -evvelce yüzde 10 du- teminat yatıra- caklğır. Teminatlar ve yüzdeler A ncak bundan da önemli hüküm, 10. maddede teminatların Merkez Bankasına iadesiyle ilgili bulunmak- tadır. Buna göre, yetkili bankalar tarafından alınan teminat, her hafta sonunda global olarak Merkez Ban- kasına odevredilecektir. Bir diğer hüküm, alınan temina- tın her iki listede de ithalât bedeline mahsup edilememesidir. Bu suretle akreditif açmak için mal bedelinin yüzde 110'u nispetinde bir meblâğı yatırmak icabedecektir. o-Sonradan, yâni kâr geldikten sonra teminat be- deli iade edilecektir tabii- Bir diğer önemli hüküm de, eski yönetmelikteki her firmanın yapaca- ğı müracaatların ilgili oldukları kota miyeceği hakkındaki vetli hükümlerle dört tarafından bağ- lanmasıdır. Buna göre, her firma- nın yapacağı müracaatların toplamı, ilgili kotanın yüzde 20'sini geçemi- yeceği gibi, oOaynı ünvan altındaki merkez ve şubelerdin müracaatları toplamı da yüzde 20 nispetini aşamı- yacaktır. Anlaşmalı lât hükümlerinde lik yoktur Önemli bir değişiklik de, imal süresinde ogörülmektedir. o Evvelce, bir firma imal süresi belgesi almak- ta, sonra memleket değişikliği iste- yebilmekteydi. o Yeni (getirilen hü- kümle, İmal süresi belgelerinin an- cak üzerlerinde yazılı memleket para sahaları için (kullanılabilmesi kaabil olabilecektir. Mal değişikliği hükümlerinde her- hangi bir değişiklik yoktur. Sadece, bu husustaki müracaatlar Odalar Birliğine yapılacaktır. Öte yandan, mücbir sebep halle- rinin tatbikatından doğan ihtilâfla- rın Bakanlıkça incelenerek nihai ka- rara varılacağı hükmü yönetmeliğe konulmuştur. Yeni bir madde de, ithal listele- rinde yurda sokulmalarına izin ve- rilen mallar dışında kalan eşyanın gümrük idarecilerince başka bir tari- fe pozisyonunda mütalâa edilse bile e olunamıyacağına dair- hüküm- memleketlerden itha- fazla bir değişik- "Hususiyeti olan ithalât arasında, imalâtçı esnaf ve sanatkârlar ile su ürünleri müstahsillerine Ticaret Ba- kanlığı veya göstereceği merci tara- fından tevziat yapılacağına dair es- ki yönetmelikteki hükme bu sefer yer verilmemiştir.