7 Mayıs 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 26

KİTAPLAR Mısırkalyoniğne (İlhan Berkin şiirleri, Dost yayınları 27, Şiir Bölümü 18, Resimli (o Posta Matbaası 1962 Ankara, 30 sayfa, 250 kuruş). İlhan Berk, bir zamanların iyice şa- irlerinden o biriydi. o "İstanbul", "Türkiye Şarkısı", "Günaydın o Yer- yüzü" adlı kitapları ile başlıbasına bir şahsiyet olarak ortaya çıkamamış, çağdaşları arasında ön plâna geçe- memiş/ti ama, dokuduğu mısralara, üzerine eğildiği konulara bakıp İlhan Berki gene de iyice şair saymak mümkündü. Derken İlhan Berk, gene Salim Şengrilin Dost yassıları ara- sında yayınlanan "Köroğlu" adlı bir destan denemesi kaleme aldı. Bu Ber- kin gerçek şair yönünü ortaya koyan tek eseridir. Gerçekten güzel denebi- lecek şiirler yazmış olan İlhan Berk işte bu "Köroğlu" başarısından sonra birden bir yeni meraka kapıldı. O günlerin yeni edebi cereyanları, şiir akımları içinde, "İkinci Yeni" denen akıma katıldı. Batıdaki anlamı kıt sanat akımlarının Türkiyedeki körü- körüne taklitçileri olan bir (otakım gençlerin oöncülüğünü yapmak için kıvranan İlhan Berk, manasızlığın en mânâsız örneklerini vermeye baş- ladı. İlhan Berkin- yazdığı ve şiir diye ortaya çıkardığı "Galile Denizi" -Varlık yayınları abasında-, "Çivi Ya- -Ataç yayınları arasında- N -Gergedan yayınları Girmedi abesle iştigalin tipik örnekleri, oma- nasızlığın manasızlığım gösteren eser kırıntıları oldular. Bütün Türkiyede sayıları bini geçmeyen bir zümre ta- rafından "Monşer, şiire bak şiire" di- ye reklâmı yapılan ama sonuç olarak da gene sâdece kendilerinin, yazıp ken- dilerinin okudukları bir halka içinde, eşi bulunmaz şairler olduklarını söy- leyip buna en çok da kendileri ina- nanlardan birincisi ve başlıcası olan ilhan Berk son olarak, adıyla dahi, acayip olan yeni bir kitap o çıkardı. Dost yayınevi de, hangi akla hizmet- tir bilinmez, bu kitabı yayınladı. İl- han Berkin yeni kitabının adı "Mısır- kalyoniğne''dir. Bu acayiplik, manasızlık şaheseri kitaptan örnek de ister misiniz? İşte sise bir örnek: "geçiyordu soğuk tüc- carları, bunalım tüccarları, majeste- lerinin sakalı, tüccarlar tüccarı de- nir tüccarı /4,6,8/ alplerin ötesindeki galya/kral yolu Ramses Il1/daha a- ijgaçlı bir dünyada XII. Paris kralları /Küçük bir barbar kenti uncheuvrei- lassis/ krezüs ve lidyalıların sonu Şimdi kimbilir deniz kenarına çıkmıyorsunuz), altı büyük ev/bir kadının göğe yazılar yazan elleri O MON REJİNE OBSCURE///seni sev- mekten uyandı roma/sonra giridin vergisi/libyaya uçan güvercin, çeliği sakıza ile getiren glagus, kral ay/ (yorganlarım tütün kokuyordu) oyu- nancada tep adını alan kent, epitaphe of a dog - ıssızlığımdaki:bir çiçek/sa- rı Uygurlar MISIRBALIKLARI pren- ses nefretitt/cebi kuş üzümü ile dolu İzmirli tüccar///mısırkalyoniğne (de- vam) baktım geçiyordu, durdum isyana bir beyaz bir esmer" İşte günümüzün şiir dehalarından İlhan Berkin seçkin şiirlerinden biri! Şayet siz şu yukardaki sözlerden bir mâna çıkarabiliyor,, bir şiir tadı ala- biliyorsanız, eşi bulunmaz bir şiir e- leştirmecisisiniz demektir. Her türlü mesuliyet duygusundan kaçıp, edebiyatın gerçek fonksiyonu- nu gözden kaçırmak için türlü şak- labanlıklar yapan, sonra da bunlar- dan kendilerine bir pay çıkarmaya Çalışan günümüz şair ve -yazarlarının tipik temsilcilerinden biri olan İlhan Berk ve kitabı için söyleyecek söz bu- labilmek gerçekten zor. Eğer 2,5 li- ranız var ve canımız da illâ saçma ile, illâ isa yaramaz ile uğraşmak istiyor- sa, hiç durmadan bir Mısırkalyoniğne alın. Gençlik Ansiklopedisi (Baki Kurtuluşun hasırladığı lik Ansiklopedisi, dördüncü ve cilt, Oo Kurtuluş Yayınları, . Bahçelievler, Ankara, 1962, cildi o 25 lira, dört cil ansiklopedinin tamamı 100 lira) Genç İlhan Berk Cinnete bir bilet! Türkiyede ansiklopedi hazırlamak son derece güç, son derece Zor bir iştir. Bir kere kaynaklar, yardımcı eserler hemen yok denecek kadar az- dır. Sonra, süreklilik isteyecek bir iş olduğu için, ansiklopedi hazırlamak zordur. Bunun içindir ki Türkiyede bugüne kadar, gerçekten derli toplu, gerçekten büyük bir ansiklopedi çı- karmak mümkün olmamıştır. Bundan yirmi küsur yıl önce çıkarılmaya baş- lanan İnönü Ansiklopedisi * sonradan aldığı adla, Türk Ansiklopedisi-, ha- len emekleme çağındadır ve bir türlü de bitirilememektedir. Ne zaman biti- rilebileceği de belli değildir. Türk An- siklopedisinin dışında ise, o çapta bir başka eser hazırlamak, Devlet yar- dımının dışında, mümkün olmasa ge- rektir. Özel bir yayınevinin -o da arkasın- da Türkiyenin pek büyük bir bankası- nın desteği olarak-, çıkarmaya başla- dığı Hayat Ansiklopedisi ise (henüz üçüncü cildini dahi tamamlayama- mıştır. Gene Milli Eğitim Bakanlığı- nın desteğiyle yıllardır yürütülmeye çalışılan İslâm Ansiklopedisinin (de sonunun ne olacağını şimdiden kesti- rebilmek son derece zordur. Bütün bu büyük ve büyüklüğü derecesinde de sonu ne olacağı belli olmayan teşeb- büslerin yanında, mütevazi bir insan, bundan üçbuçuk yıl önce yayınlama- ya başladığı bir ansiklopediyi bu a- yın içinde tamamlayarak sona erdir- di. Baki Kurtuluş, bundan üçbuçuk yıl önce, ayda bir fasikül halinde ya- yınlanan ve dört ciltte tamamlanaca- ğını haber verdiği bir ansiklopedi ya- yınına başlamıştı. Ansiklopedinin öy- le büyük iddiaları yoktu. Daha çok ilk, orta ve lise öğrencilerine hitap e- den basit bir el kitabı mahiyetinde o- lacaktı. Aylar geçtikçe fasiküller ço- ğaldı. İlk cilt "A" fıkrasından "Bo" fıkrasına kadar olan bolümü, ikinci cilt "Bo-Fr" fıkralarını, üçüncü cilt "Fr - Ma" fıkralarını içine aldı. Nisan başında ise, daha önce yayınlanmış olan fasiküller araya getirildiğin- de, "Ma - Zw" bölümü de tamamlan- dı. Derleyiciliğinden sekreterliğine, sekreterliğinden musahhihliğine (ve ressamlığına kadar herşeyi bir tek kişi tarafından yapılmış olan bir an- siklopedi böylece, A'dan Z'ye kadar tamamlanmış oldu. Baki Kurtuluşun hazırlayıp tamamladığı Gençlik An- siklopedisi çok mükemmel, bir eser midir? Elbette ki, değil. Ama bilhas- sa orta eğitim kültüründeki her in- sanın Sıkıştıkça, herhangi bir soruya takıldıkça el atıp başvurabileceği bir eserdir. Beher cildi 25 liradan, tama- mı 100 liraya satışa çıkarılmış olan bu ansiklopedi, evinde çocuğu olan her aile için edinilmesi gerekil bir an- siklopedidir. AKİS 7 MAYIS 1962