7 Mayıs 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

YURTTA OLUP BİTENLER. 14 kuruşa çıkarıldı. İşte o zaman fi- rıncılar tarafından kızılca kıyamet koparıldı. Belediyeye karşı isyan bay- rağını çeken fırıncılar, un fiyatların- daki yükselmeyi nazari dikkate ala- rak, Belediyeden yeni ayarlama yap- masını istediler. Bunun üzerine 710 gram ekmek için 70 kuruş fiyat tes- pit edildi. Bu ayarlamanın fırıncıları tatmin etmediği, Vali Tulganın oda- lının kapılarını aşındırmaya (o başla- maları ile belli oldu. Fırıncılar "ziyan *diyoruz" feryatları ile ortalığı vel- veleye vermekte devam ederlerken, bir. yandan da Ankaraya heyetler gönde- rildi ve İnkılâp Hükümetinin Ticaret Bakanı Mehmet Baydurdan bu konu- da vaad bile alındı. Baydur, fiyat arttırımına gidilmiyeceğini, ancak ekmeğin gramajında 50 gramlık bir indirim yapılmak suretiyle kendileri- me menfaat sağlanacağı (omüjdesini verdi. Fakat Baydurun bu sözü; İs- tanbulda Vali Tulga tarafından kesin ve sert bir veto ile karşılanınca, fı- rıncılar bir boykot yapma kararı al- dılar ve "ekmek çıkarmıyacağız" tehdidini, Ekmek İşverenler Sendika- sının avukatı Enver Buruloğlu vası- tasıyla Vali Tulga ile Belediye Baş- yardımcısının oOburnuna odayadılar. Ancak fırıncılar, bir ihtilal odevrin- de olduklarını biraz geç farkettiler ve Belediye yetkilileriyle ekmeğin maliyet hesaplarını "bir kere daha telâş ve heyecana vermek gibi bir ha- reketin İstanbulda Örfi İdare makam- ları tarafından herhalde takipsiz kal- imyacağı kendilerine hatırlatılmış- tı. İnce hesaplar Banun üzerine Şaraçhanebaşındaki Belediye Sarayının toplandı salo- nunda fırıncılar ile Belediye otemsil- cileri karşı karşıya gelerek, ekme- ğin maliyet hesaplarını yeniden tet- kike koyuldular. Karşılıklı çekişme- ler ve. pazarlıklar günlerce devam et- ti. Belediyenin 710 gramlık ekmeği 60 gram arttırarak 770 grama çı- karma ve buna mukabil fiyata 10 kuruş zam yapma konusundaki tek- lif o fırıncılar tarafından reddedilince ihtilaf bir gerginlik haline geldi. Ye- -iden toplantılar yapılmaya başlan- dı ve neticede Belediye ilk teklifinden 10 gramlık bir fedakârlık yaparak gramını 760'a, fiyatı da 70'e göre tes- bit etti. Belediye ayrıca ekmeğin ka- litesini de tesbit etti. ve 96 35 rutubet- te ve 80 gramlık tek tip ekmeğin 70 kuruştan satılması o kararlaştırıldı. Böylece francala da tarihe karışmış oluyordu. Bu karara fırıncılar çarna- çar boyun eğdiler ve "zoraki anlaş- ma'nın tatbikine 1 Ekim 1961'den itibaren başlandı. 18 Ancak Belediye ile fırıncılar ara sındaki muvakkat sulh devresi pek kısa sürdü. Bu defada fırıncılar, kendi içlerinden "ihanet'e uğradılar. Eyüpte fırıncılık yapmakta olan Yah- ya Üçbaşaran adında bir fırıncı, ek- meği 65 kuruştan satmaya başlayın- ca kızılca kıyamet yeniden koptu, E- yüpiü fırıncının aynı gramaj ve kali- tedeki ekmeği öteki fırıncılardan 5 kuruş eksiğine satması, zaten bu anlaşmaya gönülsüz bir şekilde razı olmuş bulunan Belediyeyi, oekmeğin maliyeti meselesi üzerinde tekrar durmaya şevketti, İhtiyatlı Tulga ve Başyardımcısı Turan Ertuğ, Eyüplü fırıncı Yahya Üçbaşaranın, ekmeğin 65 kuruşa satılması halinde fırıncıla-. rin zarar etmiyecekleri yolundaki be- yanatı üzerine, maliyet (hesaplarını Böylece, 27 Aralık 1962 sa- bahından itibaren ekmek 65 kuruştan satılmaya başla- cak, açıkgöz fırıncılar, ekmeğin ka- litesi üzerinde bazı değişiklikler ya- pılması için Belediyeyi ikna etmeye muvaffak oldular. 27 Aralıktan itiba- ren ekmek © 37 rutubetli ve 80 randıman üzerinden ve bu defa 750 gram olarak 65 kuruştan satılmaya başlandı. Fakat fırıncılar, bu kadarla da yetinmeyerek, Tulgayı bir "centil- menler anlaşması"na razı ettiler. Ne- ticede Belediye, fırıncıların sızlanma- larını dikkate alarak, kendilerine 15 günlük bir tecrübe, süresi tanıdı. Fı- rıncılar bu 13 gün zarfında 65 kuruş- tan sattıkları ekmekten zarara uğra- dıkları takdirde, ekmeğin fiyatının tekrar 70 kuruşa çıkarılacağı ohusu- Askerler ekmek çıkarıyorlar Baba yeniden incelediler ve yanlış hesap Bağdattan döndü. Belediyede "kurulan ekmek komisyonunun ince eleyip sık dokuyarak yaptığı araştırmaların so- nucu, (O Eyüplü fırıncının iddialarını haklı çıkarınca, Belediye bu sonucu' 5 Aralık 1961 günü gazetecilere açık- ladı. Kızgın Tulga, ekmek fiatının 5 kuruş indirilmesi gerektiğini söyleyip Eyüplü fırıncı Oo Yahya Üçbaşarana teşekkür edince, fırıncılarla Tulga arasındaki pamuk iplikleri de' kopu- verdi. Halkın ekmeği ile oynanması- na müsaade etmiyeceğini açıklayan Vali Tulga ile Belediye (oBaşyardun- cısı Turan Ertuğun ekmek fiyatının 5 kuruş indirilmesi konusundaki kati kararları karşısında ancak 22 gün da- yanabilen fırıncılar, sonunda yelken- leri suya indirmek mecburiyetinde ılar, fırınının has ekmeği sunda vali Tulgadan bir vaad kopar- maya muvaffak oldular. Rabbenâ, hep bana! Centilmenler anlaşması gereğince, ekmek meselesi kapanmış gibi gö- rünürken fırıncılar yeni bir "İhanet'e daha uğradılar! Bu defa da Elmadağ- da Ali Gündüz adında bir başka fı- rıncı vatandaş çıktı ve bu kalite ve gramajda ekmeğin 60 kuruştan satıl- ması halinde bile zarar edilmiyeceği- ni ifade ederek, ekmeği 60 kuruş üze- rinden satmaya başladı. Bunun üze- rine fırıncılar, Dimyata pirince gider- ken evdeki bulgurdan olma korkusu ile mecburen seslerini kestiler (o ve ekmeği 65'e satmakta devam ettiler. Durum, askerlerin İstanbul Vilâ- yet ve Belediyesinden ayrılmasına kadar böylece devam etti. Prof. Ka- AKİS, 7 MAYIS 1962