26 Mart 1962 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 10

YURTTA OLUP BİTENLER lamak için buyan atölyeler kurulma- sını teşvik edici (tedbirler alınması lüzumu 28.8.1961 tarih 22793 sayılı yazının konusu olmuştu. Bu konuda şifahen yapılan tekitler ise sayısızdı. Ama cevap yoktu. İngiltere ve Al- manyada birer satış şubesi açılması hususundaki gerekçeli teklif de Ba- kanlık makamında kaderini beklemek- teydi. Bunların hiçbirine ama hiç birine yüksek Sanayi Bakanlığı (Makamı, hiç bir zaman cevap vermiyordu. Ak- yolun işi yoksa yazsındı, vakti bolsa söylesin, söylesin, söylesindi. Çelikbaşın istekleri,. Sümerbankın bu istekleri hele şöyle bir kıyıda dura dursun Çelikbaş, Sanayi Bakanlığı teşkilâtına genelge- ler gönderdi ve böylece Türk iktisa- di ve sınai hayatının düzene girece- ğini sandı. 26.1.1962 tarih ayılı Bakanlık yazısıyla, bütün kadrolar bloke ediliyor, yapıla- cak her tayin için Bakanlıktan izin alınması şart koşuluyordu. Bu suretle İktisadi Devlet Teşekkülleri bir daktilo bile tayin edemez hale ge- liyordu. Bir daktilonun tayini Sanayi Bakanlığının başlıca meşgalesi haline gelince de, sonucun nerelere varacağı- nı tahmin güç olmazdı. 31.1.1962 tarih- li S sayılı genelge ise, Genel Müdür- leri Bakanlığın en küçük kademesine de gitse, bütün yazıları bizzat imza- lamaya zorluyordu. Bu açıkça şu de- mekti: İktisadi Devlet Teşekkülleri- nin Genel Müdürleri, asıl işlerini bıra- kacaklar, kâğıtlara evraka gömüle- cekler, sabahtan akşama kadar imza atacaklar. Genel Müdürün yardımcı- ları ne işe yarardı? Orası pek halli değildi. Bakanlık, 22.1.1962 tarih 4-E /49210 - 907 sayılı yazısıyla Bakan- lıklararası (o Prodüktivite (o Komitesi Uzmanı H.R. Bagwell'e Sümerban- kın 25 bin lira ödemesini istedi. Sü- merbank ise, 13.2.1962 tarih 128 sa- yılı yazısıyla bu zâtın bankada fiilen vazife görmediğini, bir kere yarım ün, bir kere de sâdece İki saatlik bir ziyarette bulunduğunu, hazırladı- ğı ön raporlarda da Sümerbankdan Herhangi bir şekilde bahsetmediğini, bu şartlar altında 26 bin lirayı öde- imkanı bulamadığını bildirdi, “keyfiyeti bir defa daha yüksek gö- rüş ve takdirce sundu. Çelikbaş, Gü ney Afrikaya gönderilen i heyetine, kadrosu Sümerbankta olup Bakanlıkta çalıştırılan Beklen o Ter- zioğlu adlı bir lise mezununu Sanayi Bakanlığı adına dahil ettirdi. Terzi- oğlunun bütün yol masraflarıyla har- cırahını Sümerbanka ödettirdi. Bu heyete, Dışişleri Bakanlığı bir Genel Müdürünü başkan olarak seçmişti. 10 Sanayi Bakanlığı Tapusunu Öbür bakanlık temsilcileri de en yük- sek kademeden memurlardı. Sanayi Bakanlığında bir kaç dil bilen yüksek memurlar varken, İktisadi Devlet Teşekküllerinde de bir o kadarı bulu- nurken hikmet-i Hüda, Çelikbaş bir lise mezununu tercih etti. İki zihniyet ve iki tutum arasında- ki fark, infilâke yol açmakta gecik- medi. Çelikbaş kısa zamanda, bu i- natçı, tuttuğunun peşini çabuk bırak- mayan, şahsiyet sahibi Umum Mü- dürden hiç hazzetmez oldu. Hele. ü- zerlerinde kati hakimiyet kurmak is- tediği Genel Müdürlerin katıldığı top- lantılarda Salahaddin Akyolun çıkış- lar yapmasını ii Bardağı taşıran dam Salahaddin Akyol Bile görüşmeleri sırasında oKar Komisyonda, Senatoda. Millet Meclisinde Sümer. bankla ilgili olarak yapılan tenkilie re cevap verilmek üzere Bakana not- lar sundu. Çelikbaş bunlara hiç ilti- fat etmedi, bu tenkitleri cevaplandır- madı. Akyol, Bakana elden sunulan notları resmi bir yazıyla da bildirdi. İhtilâl sonrasında bankın tutumunu, çalışmasını ve sağ- ladığı huzuru övünce, bunun âmili olarak da Akyolu gösterince bardak doldu. Çelikbaş, harekete geçti. Fethi Çelikbaş, Karma Hükümet- te Sanayi Bakanlığına gelince kendi- sine bir dosya intikal etmiştir. Bu dosya, Salahaddin Akyola aittir. Dos- yanın esasını, 1960 Mayısından he- men sonra gelen bir iki imzasız ihbar teşkil etmektedir. Çelikbaşa kadar kim aldı? Sanayi Bakanlığına oturan Bakanlar bu imzasız ihbar mektuplarına iltifat etmemişler, fakat (Omesele zaman zaman Başbakanlıktan kurcalandığı için işi bir dosya halinde muhafaza etmişlerdir. Çelikbaş bu dosyayı Ka- sım içinde aldı. Fakat Mart sonlarına kadar aldırış etmedi. Kimin için, im- zası» ihbar mektupları gelmiyordu ki. Ama Bakan, dik kafalı ve bir takım fikirlere sahip Umum Müdüründen kurtulmayı bilhassa ii konuşma- larının sonunda düşününce, tam dört ay el sürmediği dosyayı hatırladı. Hâdiselerin bundan sonra cereyan eden kısmı, İnönü Hükümetinin Sa- nayi Bakanı Prof. Fethi Çelikbaş için hiç de iftihar sebebi teşkil etmeyecek davranışlardır, sözlerdi, o hafiflikler- dir ve sâdece Bakan için değil, men- sup olduğu Hükümet için esefe şayan. ır. Çelikbaş, ya kendisine yanlış ak- settirilen veya halkoyuna yanlış ak- setmesinde fayda bulduğu imkânsız ihbarları açıklarken, oSümerbankın Salâhattin Akyolun Genel Müdürlü- gü sırasında, Maliyeye olan 30 mil- yonluk birikmiş vergi borcunu ödedi- gini, 1960 yılının ikinci yarısından bu yana hiç bir vergi borcu kalma- dığını, 1960 yılı gibi ihtilâlin yapıldı- gı, iktisadi düzenin bozulduğu, büyük sarsıntılar geçirildiği bir sırada 1959 a nazaran 60 milyon lira fazlaziyle 750 milyon liralık istihsal elde edildi- ğini, 49 milyon lira fazlasıyla (o 858 milyon lira değerinde satış sağlan- dığını görmezlikten geldi. 1961 yılın- AKİS, 26 MART 1962