11 Aralık 1961 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 15

lis T.B.M.M. seçimlerine alt kanunu çıkarmış, Takat alâkalı kanunu kurulacak Meclise bırakmıştır. u yüzden, bilhassa Belediyelerin nisbi temsil (o esasına göre mi, ekseriyet ( sistemi esas tutularak mı teşkil edileceği he- nüz kararlaşmış değildir. Hadise, bitirdiğimiz hafta içinde Mecliste derhal iki zıt cereyan uyan- dırdı. Ancak cereyanlar, seçimlerle alakalı olmaktan ziyade memleketin umumi siyasi durumuyla alâkalı ol- du. Koalisyonu torpillemek için fır- sat arayanlar, bu sistem işini hemen bir ucundan yakaladılar ve Beledi- sebep, ancak bu şekilde Belediyelerin kuvvetli ve ic- raatçı olabilecekleri, bir takım kom- binezonlarla zaman kaybetmeyecek- leri oldu. Görüşte bir doğru taraf bu- lunduğu hususunda, o herkes ittifak etmektedir. Ancak, bu faydanın ya- nında sistemin getireceği mahzurlar torpillenmemesini faydalı, görenler çok daha sebepler ileri (oOsürmekte gecikmedi ler. Bunların fikrine göre, Hükümet olduğu gibi Belediyeleri de partizan lıktan kurtarmanın çaresi bunları "bipartizan — iki partili" hale getir mekten ibarettir. O zaman Belediye kapısı bir dan ambarı olmaktan çı- kaçak ve politik ogayelerle belediye hizmetleri istismar o edilmeyecektir İki parti Belediye Meclisinde -tabi İi Genel Meclislerinde de- birbirini kontrol edecekler ve aksaklıklara yol açmayacaklardır. Üstelik bunun, hiç bir yerde Hükümet - Belediye ihtilâfına da vesile vermemesi ayrı fazilet olacaktır. Zira. Hükümet gi- bi Belediye de nisbi temsilin yumu- şatıcı tesirlerini üzerinde hissedecek ve görev başda her partiden adam bulunabilecektir Haftanın sonlarında (Mecliste, nisbi temsil ehemmiyetli şekilde ağır basmaktaydı. Perdenin arkası A slında, sistem çekişmesinde başka . bir nokta bulunmaktadır. Eğer ekseriyet usulü kabul be li lisyonun iki partneri, C.H.P. v mahalli seçimler dolayısıyla el ya vuruşacaklar, birbirleri hakkında söylenmedik söz bırakmayacaklar- dır. Böyle bir davranış ise. Koalisyo- nu kuvvetlendirmeyecek, aksine, çok sarsacaktır. Halbuki nisbi temsilde, fazla hırlaşmaya lüzum olmayacak, AKİS, 11 ARALIK 1961 iki parti bütün Meclislerin hemen tamamım o rahatlıkla ele geçirecek- lerdir. Bu yüzdendir ki muhalefette kalmayı tercih etmiş olan Y.T.P. ve C.K.M.P. içinde bir cereyan ekseri- yet sistemi lehinde gelişti ve böyle düşünenler Koalisyonu ( torpillemeği hedef tutan A.P. müfritleriyle -bun- lar kendilerine, bilindiği gibi. ideal- listler ismini otakmışlardır- birleşti- er ncak, sâdece parti mülahazasıy- la hareket eden A.P. ve CHP. par- ticileri dahi Koalisyonu tutunca du- m bir türlü "öteki Tarafı mem- nun edecek bir şekil almadı. Zira, Mecliste dar parti görüşü taşıyan P. ve C.H.P. mensubu çoktur ve politikacılar- bunların ekserisi eski i zaruret olarak dır. Koalisyonu bir YURTTA OLUP BİTENLER C.H.P. Tek koltukta tek karpuz Bitirdiğimiz o haftanın ortalarında ir gün, Saatler 15'e yaklaşmış hattâ 15 olmuşken gösterişli Parlâ- mento binasının C.H.P. Meclis Gru- baktılar ve "Hayrola!" dediler. Hakikaten, Meclis toplantısı başlamak üzere olduğu halde kori- dorlarda tek C.H.P. milletvekili yok- tu. O gün, uzun süren bir oylamadan sonra Grubun iki Başkan vekili ile dört İdare Kurulu üyesi seçildiler. Başkan vekillikleri için "Genel Mer- kez Adayı" İbrahim Öktem ile "Ne şiş yansın, ne kebap Adayı" Şevket Geçen seçimde oy kullanan halk Nisbiye nisbet kabul etmişlerdir. Bunlar, mahalli meclislerin sadece kendi partileri mensuplarından kurulu bulunmasını yürekten arzulamaktadırlar. Fakat günün siyasi konjonktürü içinde, ek- seriyet esasına göre (o yapılacak bir seçimde kimin zafer kazanacağı bi- linmemektedir ki.. Meselâ İstanbulda C.H.P. mi, yoksa AP. mi seçimi vu- racaktır? Yoksa, aradan bir başka parti mi çıkacaktır? Bu suallerin ce- vabı kesin olarak bilinmediği, ama tehlikeyi herkes rahatlıkla gördüğü koalisyoncular"a (o katılınca Meclisteki kuvvet muvazenesi nisbi temsil esası üzerine eğildi. Kanun Meclis tarafından ele alın- dığında, bu tezin zafer kazanması hiç kimseyi şaşırtmamalıdır. Raşit Hatipoğlu rakipsizdiler. Öteki tarafta za Akbıyıkoğlu (o mücâdeleli, Celâl Sungur da sürprizli bir seçim sonun- da İdare Kurulunun eksiklerini gi- derdiler. Ancak Grubun, asıl önemli kara- rı bu olmadı. Gruba, iki teklif veril- mişti. Bunlardan biri Reşit Ülkerin, öteki Muzaffer (o Canbulatındı. İki- sinde de, bir kurulda görevli olan partilinin başka bir kurulda görev almaması isteniliyordu. Kısa bir müzakere, "kurul" tâbirine Parti Meclisinin de dahil olup olmadığı noktasında cereyan etti. Genel Sek- reter Aksal Parti Meclisinin istişari mahiyetini belirtti, bunun zaten iki ayda bir toplandığım o söyledi, Ku- 15