13 Temmuz 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 24

. BV L .6 D L dK Kurultay Geçmiş zaman olur ki.. Vaslı delege, “Bu kurultaylar böyle olurdu eskiden?” diye yakı- nıirken doğrusu pek haksız değildi. Geçen haftanın başında Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesinin büyük kon- du. “Bir büyük tören kurultayı kaplar. salonda oturulacak yer bulunmazdı. Kapıda ise resmi o- tomobillerden gecılemezdı Şimdi ba- kıyorum da Kurum da, Kurultay da bir öksüz çocuk gibi.. Nerede o eski kurultaylar!” derken ihtimal Dil Ku- masına Üzülliyor, belki de bunun ne- denini çözemiyor, bu havayı yadır- gıyarak “hayali cihan değen geçmiş aman” 1 anıyordu. Yaşlı delege yakınıp dururken ha- n bir “atlama taşı” işi gördüğü muhak- kaktı. Dil meselesiyle uğraşmak i8- ter inanılsın ister inanılmasın, yay- gındı. Bir kısım kimseler için bu iş, bir “resmi iş” ti. Halbuki şimdi, ku- rultay hiç bir delegesine mutlu bir gelecek hazırlıyamazdı. Dil Kurulta- yına katılmış olmak artık bir “göze girme” vesilesi değildi. Eskiden ku- rultnylarrîa boy gösteren khnmler zelğceklvrıni arı- Yyorlardı, şimdi oralarda göze girili- yordu. Kıırııltayın yeni deîezelennln he- sillerle xaklı!ar arasında dil m sinde bir ayrılma vardı. Vardı mel prensipte bir beraberliği de kını- se inkâr edemezdi. Elbette Kurum, bugtinkü hâliyle daha faydalı bir yola yönelebilirdi. Atatürk'ün işaret ettiği a.maca. dıha sağlam adımlarla, ilmin ve sağdu nun öncülüğü ı]e varılabilirdi Bu du- sşlinceyle, “ le anmak pe rağmen, yürlimekte olmasıydı. Bu dâ- vaya inananların, azımsanmıyacak bir topluluk oluşuydu. Hepsinden mü- himi de, yetişen yepyeni genç neslin yüzde yüz dil devrimine inanmış bu- laomasıydı. 24 Kurultay çalışmaları Sekızinci Türk Dil Kurultayı ge- çen hafta, Pazartesi sabahından Cuma akşamına kadar çalıştı. Çalış- malara Kurumun 525 kayıtlı üyesin- n azartesi günü, Toplantı ve Gös- teri Yürüyüşleri hakkındaki kanunun maddeleri hatırlatılmış olmasaydı bu 280 Üye, Dil Kurumunun hem cusu, hem de yaptığı bağışla * yaşa- tıcısı” olan büyük Atatürk'ü topluca ziyaret edecekler, saygı ve minnetle- rini sunacaklardı. Ama gösteri yürü- yüşlerini meneden kanun maddesi, Cumhuriyetin ve Türk Dil Kurumu- nun kurucusu Atatürk'ün Anıt-Kab- rini, delegzelerin topluca ziyaret et- mesine engeldi. Bu ziyaret hiç bir şe- kilde bir siyasi gösteri mânası taşı- masa bile... İlmi çalışmalar Ürk Dil Kurumunun Sekizinci Ku- rultayı iki ayrı yönden ehemmiyet faşıyordu. Birincisi Kurumun bu ku- rultayı aynı zamanda kuruluşunun Bunun için, Yönetim Kurulunun el- den geldiği kadar çalıştığı ve özen- diği belli oluyordu. 12 yabancı bilgin kurultaya misafir olarak çağırılmıştı. Kurultay münasebetiyle, Türk Dilini çeşitli yönleriyle işleyen tebliğler oku- nacaktı. Hem yabhancı dil bilginleri, hem Türk Dil bilginleri bu konuda hazırlıklıydılar. Kurultaya katılarak tebliğ okuyan yabancı dil bilginleri şunlardı: Ord. Prof. Dr. Gy. Nemeth. Doç. Dr. Jozsef Blaskovics, Dr. J Ecekmann, Ord. Prof. Dr. L. Ligeti, Dr. A. Tıetze, Prof. Dr. Georges Ha- Dil Kurultayı üyeleri dinleniyor Koridorda bile tartışma.. . Bu vüzden, butlı'ı delegelerm yü- reklerini doldu an bu arzıl g.-rçevlesemw!ı. AnıNKabrı' yalnız, Kurultay adına Yönetim Kurulu ü- yeleri ziyaret edip bir celenk koydu- lar. Birinci oturum saat 10 da açıldı Kurultay Başkanlığına Prof. Dr. Sü- heyp Derbil, İkinci başkanlıklara Ha- sene İlgaz ve Orhan Hancerlioğlu se- çildıler. Yönetim Kurulu raporunu Genel Yazman AgAh Sırrı Levend o- kudu. Bundan sonra komisyon secim- lerine #eçildi. Komisvon geçimlerinin gşekli, biraz da lüzumsuz yere uzayan. tartışmalara yol açtı. Sonunda seçim- ler yapıldı. Seçilen komisyonlar, Der- leme-Tarama, ,Sözlük, Terim, Gra- mer Yayın, Hr—sap ve Bütçe, Tüzük ak Üzere yediydi. zal, Prof. Dr. Ananiasz Zajacakowski, Türk dil bilginlerinden tebliğ o- kuyanların başlıcaları da şunlardı: Ord. Prof. Zeki Zeren. Doç. Dr. Bedit Şehsuvaroğlu, Doç. Dr. Mecdut Man- suroğlu, Tahir Nejat Gencan, Dr. Muharrem Ergin. Prof. Dr. Ahmet Caferoğlu, Prof. Dr. Feridun Nafiz Uzluk. Ord. Prof. Dr. Süheyp Derhbil, Prof. Hilmi Ziya Ülken, A. Dilaçar, Agâh Sırrı Levend.. Türk Dili Üzerine hazırlanan tebh- uglenn sayısı 26 yı buluyordu. Yalnız u yönüyle bile. Kurultayın ilmi ça- lı malara verdiği ehemnimiyet kendi- sini açıkça göstermekteydi. Komlayonlarda Kom syon çalışmaları, iki gün ara- hlksız devam etti. Her komişyo n, AKİS, 19 TEMMUZ 19577