25 Mayıs 1957 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

yenin tutumundan gelecek tehllkeyi he almaları beklenemezdi. Böyle bir cephe alış önce Orta Doğu lüman Devletlerini Araplar için ger- çekten her şeyin Üstünde olan Arap- İsrail meselesinde zayıflatır, sonra da Arap milliyetçilerini Irak ve Suudi Arabistan aleyhine çevırırqı Bu ise ne Kral Faysal'ın ve ne Suud'un daha uzun müddet göze alamıyac.ıgı büyük bir riskti. İngiltere Süveyş bozgunu G eçen haftanın başlarında, İngiliz Muhafazakâr Partisinin içlerin:- mış kişiler bulunan sekiz milletvekili Partinin Meclis grubundan istifa et- tiklerini bildirdiler. Bir gün sonra .“c, bu istifaları Lordar Kamarasındaki verpool !emsılcısı Lord Rusell'in istifası takip e İstifaların sebebi, MacMillan hükü- mMmetinin Süveyş Kanalından geçiş mev- zuunda aldığı çok ehemmiyetli karar- dı. Bilindiği gibi Muhafazakâr iktidar şimdiye kadar İngiliz ticaret gemile- rinin Süveyş Kanalını kullunmasma veyş Kanalından Faydalananlar Birli- &i. Mısırın bu ayın başlarında Kana- lın statüsü hakkında yaptığı deklA- rasvonu Güvenlik Konseyinin 13 E- kim 1956 tarihli kararında belirtilen altı prensibe uygun bulmamakla be- raber, Üye devletlerin Kanalı kullan- makta bir mahzur görmedikleri tak- dirde gemilerini buradan geçirebile- ceklerini kabul etmişti. Başka bir de- yişle, Birlik, Üye devletleri gemilerini Kanaldan gecçirerek geçiş ücretini Mı- sıra ödemekte serbest bırakıyordu. İşte İngiltere de, Birliğin bu kararına dayanarak, Başbakan MacmMillan"nn ağzı ile Avam Kamarasında artık İn- larını ııcıklamıs ve bütün kıyamet te bundan kopmuştu. Gerçi İnmltere Başbakanı bu kara- rın bir siyaset bozgunundan başka bir şey olmadığını gizlemek için elin- den geleni yapmamış değildi. Kama- raya bunun ne Süveyş meselesinin nihal bir tarzı, ne de Mısırla bir an- laşma olmadığı hakkında teminat bile vermişti. Ancak bütün bu sözler ne muhalefeti, ne de sağcı muhafazakâr milletvekillerini hükümete şiddetle saldırmaktan alıkoyamamıştı. İşçi Partisi lideri Gaitskell'e göre, iş Lir ere bu raddeye getirildikten sonra Mısırın ileri süreceği şartlar anlaş- mazlığın başında tleri sürdüğü şart- lardan çok daha ağır olacaktı. Diğer AKİS, £5 MAYIS 1957 — DÜNYADA OLUP BİTENLER Selwyn Lloyd Topun ağzında bir İşçi milletvekiline, Emrys Huges göre ise İngilterenin bu geri cekillşi 'nı Mısırdan çıkışından bile hailevi olmuştu. Koyu sağcı muhafa- zakârlara gelince, onlar bu hareketın ikinci bir Münih'ten başka bir şey ol- madığı fikrindeydiler. Kararın İngiliz parlamentosundaki akisleri o kadar genış olmuştu ki baş- runda kalıyordu Bu müzakereler sı- Guy Mollet Muvakkat muvazene rasında, İşçi Partisi, Hükümeti İngill- terenin prestijini ve iktisadi menfaat- lerini haleldar elmekle suş'andıra- rak bir gensoru vermi gensoru 259'a karşı 308 reyle reddü- Ancak, hükümetin bu badireden kazasızca sıyrılmasına Z çen hafta Dış İşleri Bakanı Selwyn Lieyd'un başı Üzerinde kara bulutla- rın dolaşmakta olduğu bizzat iktıdara yakın çevreler tarafından hile gızlen- miyordu. Dış İşleri Bakanlığı sekre'e- ri Vikont Lamhton hükilmetin aldığı bu karardan sonra istifa ederek şö- revinden ayrıjmış. işi Partı —Mecliz grubundan çekilmeye karar gütlir- memişse bile açıktan Aacrığa Dış İş- leri Bakanına karşı cephe almışst:. Söylendiğine göre, sağcı çevroeler Dış İşleri Bakamının istifasını unut- mak istedikleri Süveyş olaylarının temsilcisi olması dolayısiyle — aızı:- luyorlardı. Bunlar, gecen Perşambe uzun müzakerelerin sontında T dovd'a “istifa et, istifa et” diye bağıracak kadar ileri gitmişlerdi. Diğer yandan, Başbak MacMll- lan'ın da Eden kabınoqınden devir al- dığı bu Dış İşleri Bakanından mem- nun olmadığı da söyleniyordu. İsyan- cı muhafazakârların elebaşısı Lord Hinehingbrooke'a göre ise, böyle hal- lerde istifa “bir şeref meselesi” idi. Fransa Mollet ip üzerinde (*' ecen haftanın sonlarında bir van- 7 dan İngilterede Dış İşleri Bakanı istifaya zorlanırken, diğer vandan Fransız Cumhurhaskanı Coty, Raşha- kan Mollet'yi istifasını geri almağa zorluyordu. Fransız Basbeakanını iz- tifaya götilren sebeh de Silveyş müse- lesinden başka bir «ey değildi Bilindiği gibi, patlak verdiği gün- denberi Siliveyş anlaşmazlığımda en uzlasmaz tavır takınan iki devlettra miyetini ileri sürerek silâha sarılan Fransanın, a) mühtemel bir zaferinin Kuzey Afri- ada yaratarağı tepkileri düaündiig'i- ne ştilphe voktu. Gene aynı düşüncey- le, Fransa. evvelki haftanın sor'u- rında Londrada toplanan Süveyş Ka- nalından Faydalananlar Birliğinin al- dığı karara da muhalif ka'lıyordu. Kararda belirtildiğine göre, Fransız temsilcisi, bugünkü sartlar altında hükümetinin Üye devletleri Kanaldan geçmekte serbest bırakmak imkânını göremediğini söylemişti. İşte durmü giliz Hükümetinin armatörlerini Sü- veyş Kanalından gecmek üs nd. serbest bıraktığı haberi geliyordu. 19