24 Mart 1956 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 28

SİNEMA Filmler Cehennem Kapısı İstanbullu sinema meraklıları "Ras- n'"dan sonra Japon sinema- sının bir başka şaheserini seyretmek bahtiyarlığına — erişiyorlar. Bu film 1954 Cannes Film Festivali büyük mükâfatını kazanan "Cehennem Ka- pısı - Jigokumon" "Cehennem Kapıs''nı meydana getiren Teinosuke Kinusaga'nın film- lerinde klâsik Japon — tiyatrosu Ka- buki'nin büyük tesirleri görülür. Fil- min konusu klâsik japon edebiyatın- dan alınmış olup ortaçağda sürüp giden iç harplerin bir devresi canlan- dırılmaktadır. 1160 yılında impara- tor Goshirakawa'ya karşı bir ayak- lanma naibi Kiyomori tarafından bastırılmıştı. Bu ayaklanma — esna- sında Kiyomori'nin askerlerinden Moritoh 1mparatorluk savaşçıların- dan Wataru'nun karısı Kesa'ya aşık olur. Kadının evli olduğunu —öğren- mek Moritoh'un arzusunu büsbütün arttırır bir tutku haline getirir. O- nu muhtelif yollarla elde etmeye uğ- raşır. Nihayet teslim olmadığı tak- dirde hem kocasını hem kendisini öl- dürmekle tehdit eder. Kesa kocası- nın Öldürülmesi için Moritoh ile söz- de anlaşır, geceleyin kocasının yeri- ne geçerek habersız aşıkı tarafından bıçaklanır. Bu Mor un nedamet getirmesine sebep olur Wataru'dan Özür diler, dini âdetlere göre saçları- nı keserek bir manastıra çekilir... Ta- rihlerin işaret ettiğine göre Moritoh 79 yaşına kadar yaşamış — ve büyük nüfuzlu bir dini şahıs olarak şöhret kazanmıştır. algalanan — bayraklar arasından çekilen ilk harp sahnelerinden saha- liım erken saatleri sisi içinde uzak- larda bir rahibin cehennem kapısın- dan girişini gösteren son sahneye kadar film nefis hikâyesi, Kabuki tarzı oyunu, büyüleyici renkleriyle seyircileri bir Japon destanının dün- yasına götürmektedir. Zengin kıya- fetler, mücevherler, kırmızı Cehen- nem Kapısı ile kocaman tapmak, gu- rurlu rahip, saray hayatının kesin adetleri, ihtişam ve manzaralar bu destamn bütünlüğünü tamamlar. Kesa güzelliği, sadakati, fedakâr- lığı ile ananevi pon kadınlığının bir sembolüdür. Akıllı fakat karısın— dan uzak koca, ateşli — aşık, Jap kadın - erkek münasebetleri Kabukı tarzı oyun ile bir şiir temizliği ve akıcılığıyla anlatılmaktadır. ap askesi Kabuki'nin esas kaynaklarından — biridir. Gelenekleri yüzdeki ifadelerin gizlenmesini icab ettirdiği için Japonlar en müşkül du- rumlarda bile sükünetlerini ve yüz- lerindeki nazik tebessümlerini muha- faza etmelidirler. Klasik tiyatroları hislerin ifadesini stilize etmiştir. Bu ya Kesa ve kocasında olduğu gibi tam bir sükünet, yahut arzuyla sarsılan Moritoh'da gibi ani ve sert, sembolik patlama- larla tezahür eder. Renkleri ile bir tablo güzelliğini alan filmde baş roller Kazuo gawa - Moritoh -, Machiko — Kyo - -, Isao Yamagata - Wataru - ta rafından canlandırılmıştır. Memleketimizde "Rashomon" fil- mi ile taranan Machiko Kyo sinema- «Cehennem Kapısı» ndan bir sahne Hüneri Japon kalmak 28 ya geçmeden evvel bir dansözdü. Bu- gün Japonyanın en sevilen yıldızı o- lup, "Ugetsu Efsanesi" ve "Yokihi" gibi milletlerarası değerde fılmlerın baş rollerinde oynamıştır. Rejisör Teinosuke — Kinusaga dai- ma Kabuki usulü oynanan tarihi film ler çevırmıştır 1929 da "Kesişen Yol- lar" isimli sessiz filmi ile ilk şöhre- tini kazanmıştı. Bugün "ÜUgetsu Ef- sanesinin yaratıcısı Kenji Mizoguc- hi ile tarzın üstadı sayılmaktadır-. Bütün Batı sınema dünyasında bü- yuk akisler yapan Cehennem Kapı- sı"nın Japon usaga'nın en kötü eserlerınden biri- olarak gösteril- mesi Doğu ile Batı zevkleri arasın- daki hayrat verici tezadın bir örneği- dir. Kinusaga filminin Cannes Festi- valinde birinciliği kazandığına bir türlü inanamamıştı. Nitekim 1954 yı- lında'Japon kritiklerinin seçtikleri en iyi on Japon filminin — arasında "Cehennem Kapısı"na rastlanmaz. Fakat gene de bütün dünya sine- ma kritikleri tarafından bu filmin Japon sinemasının en mühim eserle- rinden biri olarak kabul edildiğini düşünerek "Cehennem —Kapısı"nın getirilmesine ön ayak olanları teb- rik etmek bir borçtu " homon" ve Cehennem Ka- pısı" ile atılan adımlar devam etme- li Türk seyircileri ""Yoidore Tenshi - Sarhoş Melek", "İkiru - Yaşamak", "Saikaku İchidai Onna - Kortesan O'Haru'nun Hayatı", "Ugetsu Mo- nogatari - Ugetsu Efsanesi", "Chik matsu Monogatari - Chikimatsu Ef- "Hiroşima filmlerden mahrum edilmemelidir. Filmcilik Güneş ışığı 1951 de Venedik Film Festivalinde Birinci Mükafatı kazanan Japon filmi "Rashomon" sinema dünyasın- da doğan yeni bir güneşin ilk ışığıy- dı. Bütün gözler bu ışığın geldiği ta- rafa çevrildi. "Rashomon"'un yarat- tığı tesir daha geçmeden Japonlar milletlerarası — film festıvallerıne 1952'de "Genji Monogatari - Genj Efsanesi", "Saıkaku Ichidai Onna— Kortezan O'Haru'nun Hayatı", 1953- te "Ugetsu Monogatari - ÜUgetsu Ef- sanesi", "1954'te "Jigokumon - Ce- hennem. Kapısı", "Hichinin No Sa- murai - Yedı Sam uray", "Sansho Dayu", "Gembaku Noko - Hiroşima Çocukları", 1955 te "Yokihi" — gibi filmler gondererek, mükâfatlar ka- zanarak, doğan güneşin nekadar göz kamaştırıcı olduğunu ispat ettiler. Bugün meselâ Fransada yalnız Ja- pon filmleri gösteren sinemalar var- dır. Başarıları, Japon Fılmcılıgının Avrupalı ve Amerikalı sinema kri tikleri tarafından didik didik 1ncelen— mesine yol açtı. Japon Sineması Ba- tılılar için 1951 den evvel olduğu gi- artık bir sır değildir Japon filmciliği çok kuvvetli iki yaratıcı şahsiyet ile bugünkü mevki- ine ulaşmıştır. Bu şahıslar Akira Ku- rosawa ile Kenji Mizoguchi'dir. Ku- AKİS, 24 MART 1956