24 Aralık 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 18

DÜNYADA OLUP BİTENLER. Dr. Adenauer Yaman bir oyuncu maksatlarla geçmediğini bir kere da- ha iddia etmek fırsatını bulmuştur. Ancak Dr. Schroeder'in bu sözleri grene tebessümle karşılanmaktadır. Meselenin bazı Alman gazeteleri- nin yazdığı gibi "patolojik” bir vaka mıyoksa yeni bir komedi mi olduğu önümüzdeki haftalar içinde nihayet- lenecek olan tahkikat sonunda anla- şılacaktır. , Birleşmiş Milletler "On altılar!" Birsizden, bir bizden... İşte Birleşmiş 'Milletler Güven- lik Konseyinin geçen hafta içinde ye- ni üye kabulü meselesinde Genel Ku- rula yaptığı tavsiyeye hâkim olan zihniyet buydu Her ne bahasına olur- sa olsun yeni üyeleri kendi içinde gör- mek isteyen Genel Kurulun ise, böyle bir zihniyetin eseri olan hal çaresini kabul etmekten başka alternatifi ola- Üye kabulü çıkmazı Geçen — haftalar içinde yayınladığı- mız bir yazıda Birleşmiş Milletle- re kabul edilmeleri istenen yeni üye- ler üzerinde çıkan anlaşmazlığı oku- yucularımıza bütün açıklığiyle izah etmiştik. Milliyetçi Çin, adaylığı ba- his konusu edilen on sekiz Devlet için- de bulunan Dış Moğolistan'ın, bağım- sız ve sulhsever bir devlet olmadığım ileri sürerek Birleşmiş Milletlere ka- bul edilmesini istemiyor ve başlangıç- ta Batılılar tarafından da destekleni- yordu. Ancak, yeni üyelerin kabulü meselesi Birleşmiş Milletlerde görü- şülmeye başlandıktan sonra, Batılıla- rın Dış Mogolistanın adaylığı konu- sundaki tutumları değişmiştir. Zira sadece Güvenlik Konseyi üyelerinin çoğunluğu değil, aynı zamanda Ge- nel Kurul Devletlerinin büyük bir 18 kısmı da, mutlak surette, Teşkilâta yeni uyeler alınmasını istiyorlardı. Doğu ile Batı arasındaki görüş ayrı- lıkları şimdiye kadar, üye kabul me- kanizmasının memnunluk verici bir şekilde çalışmasına engel olmuştu. Şimdi ise aşağı yukarı varılan bir an- laşma ile Teşkilâta yeni üyeler alın- mak şansı beliriyordu. Dış Moğolis- tan gibi bir memleket yüzünden bu şansı kaybetmenin sırası değildi. Bir- leşmiş Milletlere mensup Devletlerin büyük; çoğunluğunun İsrarları karşı- sında, başta Birleşik Amerika olmak üzere Batılı Büyükler, Dış Moğolis- tan üzerinde fazla titizlik gösterme- meye razı olmuşlardı. Güvenlik Konseyindeki Batılı Bü- yüklerin bu yeni tutumu üzerine Mil- liyetçi Çin tek başına kalıyordu. An- cak, Güvenlik Konseyi daimi üyelerin- den birinin tek başına kalması, bu Konseyde alınan kararların mu kad— deratı üzerinde büyük bir değişiklik yapmaz. Zira Birleşmiş Milletler A- nayasası Güvenlik Konseyindeki da- imi üyelerin her birine veto hakkı ta- nımıştır. Bu bakımdan, Beş Büyükler- den sadece bir tanesi bile alınması is- tenen bir karar hakkında menfi oy kullanırsa, bu karar alınamaz. Nite- kim bu sefer de böyle olmuş ve ge- çen hafta içinde on sekiz adayın üye- liği üzerinde başvurulan ilk oylama- da Milliyetçi Çin menfi oy kullandığı 1çın bu adayların üylelikleri suya düş- Başlangıçta Çinin böyle Ur hare- kete cesaret edebileceği sanılmıyor- du. Zira Çin Birleşmiş Milletlerdeki hareketlerinde büyük ölçüde Birleşik Amerika'ya bağlı bulunmaya dikkat etmekteydi. Şimdi Birleşik Amerika'- nın sarih isteği hilâfına vetosunu kul- lanırsa Birleşmiş Milletlerdeki en kuvvetli desteğini kendi eliyle kırmış olacaktı. Böyle bir duruma düşme- mek için Çin temsilcisi Dr. Tsiang, Guvenlık Konseyınde gayet ustaca bir manevra çevirmiş ve ilk vetonun Rusya'dan gelmesini sağlıyarak zeva- hiri kurtarmıştır. Gerçekten Dr. Tsiang'ın yaptığı teklifin Ruslar tarafından kabul edil- mesine imkân yoktu. Çın temsilcisi Güvenlik Konseyine yaptığı teklifte. üney Kore ile üney Vietnam'ın da adaylıklarının kabul edilmesi şar- tiyle, Dış Moğolistan'ın adaylığını destekliyeceğini bildiriyordu. lif esasen görüşülmekte olan Pear- son teklifini tadil eder mahiyetteydi. Zira Pearson teklifinde ikiye bölün- müş Devletler saf haricinde bırakıl- mıştı. Ruslar Güney Ko e Güney Vietnam'ın adaylıklarını Pearson tek- lifine aykırı olduğunu söyliyerek ve- tolayınca, Milliyetçi Çin de Dış Mo- ğgolistan'ın adaylığını vetolamış ve vebali Sovyet Rusyanın boynuna yük- Değişen hava Bu —veto yeni üyelerin kabulü me- selesinin bir kere daha suya düş- mesi demekti. Ancak bu Çin vetosu- nun hemen akabinde durum birdenbi- re değilmiştir. Sovyet delegesi bir ko- nuşma yaparak Batılılar Japonya'nın adaylığı üzerinde israr etmedikleri takdirde Rusların da Dış Mogolıstan - ın adaylığı üzerinde israr etmiyeceği- ni söylemiş ve bu yolda bir de tek- lif vermişti. Geçen hafta içinde ge- len haberler Güvenlik Konseyinden geçen bu teklifin Genel Kurul tara- fından da kabul edildiğini gösteriyor- u. Bu karar suretinin kabulünden sonra şimdi on altı Devlet daha Bir- leşmiş Milletlere üye olmuş bulunu- yorlar. Böylece Birleşmiş Milletlerin üye sayısı 76 ya yükselmiştir. Bu ci- hanşümul bir teşkilât olmak iddiası- nı taşıyan Birleşmiş Milletler için ger- çek bir kazançtır. Ancak kabak gü- nahsız Japonya'nın başında patla- mıştır. Cabot Lodge delegesi Amerikan AKİS, 24 ARALIK 1955