22 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 27

TIP Hastalıklar Mevsim derdı Boğmaca Boğmaca sürüğü — memleketimizde sık görülen hastalıklardandır. Ara sı- kışın ve ilk ba- Hastalık çok saridir. dın ve erkeklerde tutulma nisbeti aynı- dır. Her yaşta insanlar hastalığa yakala- nırsa da daha çok çocuk hastalığı adde- dilir. B 85 vaka yedi yaşından aşağı ço- cuklar arasında bulunur. 'Bunların yarısı da iki yaşından aşağıdır. Hastanın mik- rop akmasından hastalıgın meydana çık- hası vardır. Altı halta kadar sürer. Kataral dönem : Bu dönemde küçük hastalarda, ekseriya geceleri gelen öksü- rük, aksırık, nezle, iştahsızlık vardır. sürük gittikçe şiddetini arttırır. modik dönem : Bu dönem 14 gün sonra başlar. Oksuruk seri halinde birbiri ardına gelen krızler şeklındedır Hasta çok efor sarf e ızarır, morarır, silyanozlu bir hal alır: Boğulma derecelerine gelir. Bir müddet sonra de- rin bir nefes alarak açılır. Öksürükle be- raber hasta ekseriya kusar. Soğuk — ter, halsizlik, bitkinlik, dalgınlık vardır. Nekahat : Boğulma krizleri azalır. Öksürük ve kusmalar seyrekleşir. — Ateş düşer. İştah açılır. Hasta artık rahatla- mış ve nekahate girmiştir Hastalığın mikrobu Bu hastalık 1906 da bulunan Haemo- philus pertussis veya Bordet - Gen- gou basili tarafından tevlid edilmektedir. Bu basillin üremesi için kültür ortamın- da hemoglobin bulunması lâzımdır. Boğ- macaya yakalanmış çocukların haya yol- larının yukarı kısımlarında bu basil bu- lunur. Nekahatte kaybolur. Bu mikropla' ineküle ederek istidadı olan çocuklarda ve maymunlarda deneysel olarak boğma- ca öksürüğünü meydana çıkarmak müm- kündür. İhtilâflar Boğmaca öksürüğü yalnız yavruyu ve ailevi aylarca üzmekle kalmaz. Has- tayı bütün Ömrü süresince malül bıra- kabilecek bir takım ihtilâtlara da yol a- çar. Tüberikülozun gelişmesine sebep o- lur. Hava yollan günlerce süren müte- madi Öksürüklerle genişler. Buna bron- şektazı diyoruz. Ciğerin bir kısmına ge- len hava yolu tıkanarak o kısım seri bir kitle haline gelir, vazife göremez. Buna da atelektazi ismini veriyoruz. Boğmaca- nın orta kulak illtahabı yaptığı da vakil- dir. Krizler sırasında beyin kanaması ola- bilir. İhtilaçlar vukua gelebilir. İnce ha- va yolları iltihaplanarak bronkopnömo- ni dediğimiz, zatürrieden daha korkunç bir akciğer hastalığı meydana çıkabilir. Sinir sistemlinde sara nöbetleri, akıl ge- rilikleri; paraliziler, miyelitler, geçici ve- ya devamlı görme bozukluklarının da or- AKİS, 22 EKİM 1955 taya çıkması muhtemeldir. Hastalık büyüklerde ve yedi yaşın- dan yukarı çocuklarda nisbeten hafif ge- çer. Hastanın yaşı ne kadar küçükse ve- fiyat o kadar fazladır. Bir yaşından aşa- ğı çocuklarda vefiyat W 25, 1'- 2 yaş ara- sında © 10 dur. Korunma ve tedavi Hastalığın ilk altı- haftası bulaşıcıdır * Hastalığa istidadı olanlar bu da hastalarla temas ettirilmemelidir. Ko— runmada en önemli rolü aşılar oynar. Maksimal bağışlık, aşı şırıngalarından 2 - S ay sonra husule gelir. Bu süre içinde aşının değeri olmaz. Çok küçük, çocuk- lar da aşı uyarısına iyi cevap Vermezler Altı aylıkttan küçük çocuklarda, lüm nisbetinin en fazıla olduğu çağda, a- şının koruma tesiri pek azdır. O halde Boğmaca tehdit ediyor Her yaşın hastalığı - vardır her şeyden önce süt çocuklarını koruya- bilecek bir aşı hazırlamak için çâreler a- ramak lâzımgelecektir. Böyle bir aşı hem müessir, hem de zararsız olmalıdır. Bu gün elimizde böyle aşılar vardır. ların içindeki mikrop adedi C. C. de 80 milyara kadar — yükselmektedir. Petrson ve Christie'ye göne aşının C ünde 18 milyar pertussis basili ması maksimal bir korunma için — kâfi değildir. Bir yandan da aşının müessir olması sadece C. C. ünde ihtiva ' ettiği mikrop adedine de 'bağlı değildir. He- mofhilus izole edildiği sırada bir tek antijene sahiptir. Fakat suni va- satlarda bu bakterinin muhtelif suçları teşekkül eder, Bunlara bakterinin I, II. TII, IV tipleri denir. Emniyetli ve mü- essir bir aşı hazırlamak için mikrobun lu suşundan kullanmak ge- Boğmaca aşılarında — klinik takım proteinler yalnız 1 no. rekmektedir. bakımından önemli bir vardır: Andotoksinler, allerji yapan nük- leoproteinler, peptonlar v.s... Yeni araş- tırmalarla bağışlık uyandıran ana anti- jen maddesini bunlardan konjelâsyon u- sullarile ayırtmağa' Çalışılmaktadır. Canlı basilde ve aşıda bulunan andotoksin ile yapılan hayvan deneyleri, nörotoksik be- lirtilerle, ansefalozların bu madde tara- fından tevlid edildiğini - göstermektedir. Boğmacaya yakalanmış çocuklarda ando- toksinin ortaya bu nörotoksik belirtiler tehlikeli şeylerdir. Bazı çocuk- larda sonradan felçler, sara nöbetleri, ab- dallık, budalalık şeklinde akıl eksiklikleri ve sabit sekeller bırakır. Maalesef ay- nı olaylar andotoksin ihtiva eden aşılar- la da vukua gelmektedir. Bası tedbirler almak suretiyle bu vahim ansefalopatiler- den sakınmak mümkündür. Kendisinde veya ailesinde sara ve buna benzer has- talıklar bulunan, konvülziyonlara meyli olan, prematüre, debil, gelişme mesi gösteren, hazım — bozukluğu veya herhangi başka bir hastalığa müsab olan çocuklarla fizik veya akıl bakımın- dan geri kalmışlar, allerjikler veya aile- lerinde allerjik hastalıklar bulunanlar a- şılanmamalıdır. İlk aşılanmadan sonra kuvvetli reaksiyon gösterenlere de b ha boğmaca aşısı tatbik edilemez. Aşının yapılacağı sırada memlekette polyo sal- gini varsa bütün öteki aşılarla beraber 'boğmaca aşısı da kontrendikedir. Bütün bu tahditler boğmaca aşısı k he- sorumluluklar yuklemekte— he yok ki faydalı bir şeydir. çocukların 9© 77 si hastalığa şlanan 8 inin hastalığa yakalandı- ğı, halbuki aşılanmamışların B 80 90 ının boğmacaya tutulduğu bıldırılmek— tedir. Uygun bir aşının kudreti hayvan deneylerile ölçülür. Amerika'da fare bey- nine şırınga edildiği zaman müessir gö- rülen aşıların ticarette kullanılmasına müsaade edilmektedir. lsvıçredekı seno- terapi enstitüsü de boğmaca aşısını bu şekilde kontrol etmektedir. Aşı ne zaman tatbik edilecektir? M. S. in 1953 mayısında yayınladı - 61 No. lu teknik rapora göre ilk boğmaca aşısı dogumu takıp eden üçün- cü avla on ikinci ay arasında yapılacak, bundan sonra birer ay ara ile iki aşı da- ha tatbik edilecektir. İ veya altıncı vaşda bir rapel aşı yapılacaktır. Bugün boğmaca aşısı difteri ve teta- noz aşılarıyle birlikte ve karma olarak yapılmaktadır. — Böyle mbine — aşılar (Di. Te. Per.) işaretile gosterılıyor Pasif — muafiyet Aşı bilindiği gibi hastanın veya lam kimselerin vücuduna canlı veya öldürülmüş mikrop şırınga ederek on- larda antikor dediğimiz /-savunma Vasıta— ir. Ba- şırınga edilerek 27 m san beygirlere mikrop