22 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 16

DÜNYADA Yakın Doğu Silâhlanma yarışı Başbakanı etrafını çeviren gaze- «Satıhlar bıze sılah vermez- g nemli yeri işgal ediyordu ısır Başbakanına göre, Mısır'ın gü- venliğini korumak için silâha ihtiyacı vardı. Bu silâhların Batılılardan temin edilmesi 1çm gerekli teşebbüsler yapıl- tı. Fran- vermek için, Kuzey Af rıka siyasetinin Mısır tarafımdan destek- lenmesi şartını koşmuş, Birleşik Ameri- ka ise Batılı Paktlara girmesini istemiş- ti. İngiltere'ye gelince vereceği miktarı kendi tesbit etmek şartıyla böyle bir an- yanaşabileceğini söylüyordu. Mısır Başbakanı «Halbuki, diye de- vam etmişti, İsrail butun bu devletlerle silâh lâh sattığını göstermektedir. giltere'nin 19 e, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte, Yakın Do- ğu statükosunun muhafazası hususunda yaptığı deklarasyona aykırı olduğu gibi Mısır'ın güvenliği bakımından da endişe vericidir.- Madem ki Batılılar İsrail'e ser- bestçe silâh sattıkları halde Mısır'a bu hakkı tanımamaktadırlar, şu halde Mı- sır da kendi başının çaresine bakacak- tır.» Abdülnasır'ın bu beyanatı üzerinden bir hafta geçmeden Kahire'den alınan bir haber Çekoslawakya ile Mısır arasın, a bir ticari anlaşmanın» imzalandığı- nı bildiriyordu. Bu anlaşmaya göre, Çe- koslavakya Mısır'a silâh satmayı taahhüt ediyordu. Bu anlaşmayı Suriye'nin de ay- nı niyetleri izhar etmesi ve Mısır'ın da- ha ileri giderek komünist memleketler- den yapılacak bir iktisadi (yardımı kabul etmeye hazır olduğunu bildirmesi takip etmiştir» Anlaşmanın akisleri ısır ile bir demir perde gerisi dev- yor. “Washington'daki diplomatlar, bu Sevgi Amerika'da çıkan Newsweek muası kıymetli ve buyuk dogum yılı münasebetiyle 26 ekim hiç esrar çekmemeyi karar. laştırmışlardır Amerikan mecmuası takdirle ilâve ediyor: Hem de bütün gün! anlaşma neticesinde, Sovyet Rusya'nın Yakın Doğuda ikinci cephe açtığını bil- direcek kadar ılerı gidiyorlar. Ancak A- merikan Dışişleri Bakama Foster Dulles zaten Batılılara kızgın olan Mısır'ı daha büyük bir infiale düşürmemek için Mo- lotof'un dikkatini çekmekle iktifa etmiş- tir. Dulles'a göre, Yı: Doğu'ya Çe- koslavak silâhlarının yollanması bu böl- esasen mevcut olan gerginliği ar- tırmaktan başka birşeye yaramıyaçaktı. Mısır ordusu faaliyette Kara elde 16 kızıl — silah OLUP BİTENLER Nitekim Abdülnasır'ın beyanatının he- men akabinde İsrail Hükümeti de aske- ri potansiyelini artırmak için gerekli ted- birlere baş vurmak kararında olduğumu bildirmiştir. Foster Dulles Yakın Doğu'da bütün şiddetiyle başlamak istidadını gösteren bu silâhlanma yarışına neden dana e- nerjik bir şekilde müdahale etmemiştir? Öyle anlaşılıyor ki Amerikan Dışişleri Bakanı, Sovyet Rusya'nın, böyle bir mü- dahale sonunda, Yakın Doğu işlerine dördüncü devlet olarak katılmak arzu- sunu izhar etmesinden çekinmişti. Ha- kikaten Yakan Doğu statükosuna şimdi- ye kadar uç Batıh devlet —Fransa Ingıl— ruya Sovyet dördüncü büyüğü şimdiye kadar ışlerıne karışamadığı bir bölge üzerinde hibi etmekten başka işe yaramıyacaktı. Bunları düşünen Dulles sadece Molotof- un dikkatini çekmek ve Mısır'a vardığı anlaşmanın tehlikelerini göstermek bir temsilci —bu temsilci George All dir— yollamakla iktifa etmiştir. les'ın bu ihtiyatlı tutumu önü- müzdeki günler içinde toplanacak Ce- nevre konferansında meselenin bahis ko- mayı geçen Cenevre konferansından son- ra yaratılan hava ile nasıl telif edebile- ceklerini elbette ki soracaktır. Ancak a- lacağı cevabın ne olacağım şimdiden kes- tirmek hiç de güç değildir. Iran Zincirin son halkası Bu ayın ilk haftası içindeydi. İran Parlâmentosu müstesn birini yaşıyordu. Ş açılışı dolayısile bir nutuk ti. Gerçi bu nutuk, her yıl Ayan Mecli- si çahşmalarına başlarken du. Fakat m süren heyecana bakı- lırsa, bu seferkinın bir hususiyeti ol- mak gerekiyordu. ran ötedenberi, Orta İr Doğunun muhım devletlerınden biriydi. yordu. 1901 yılında imzalanan bu andlaş- ma, Rusya'ya, menfaatlerinin tehlikeye düştüğüne hükmettiği anda İran'a asker- sokmak yetkisini verıyordu.' Bu bir şekilde yaşamışta. Mı.gsaddık devrin- de patlak veren- İngiliz - İran petrol ih- tilâfı bu yalnızlığı daha da arttırmıştı. Oysa ki o devirlerden bu güne ka- dar köprülerin altından sular akmış, İn. giliz. İran münasebetleri yeniden kurul- muş ve Yakın Doğu'da Bağdat Paktı is- AKİS, 22 EKİM 1955