22 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 12

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA topraklandırma faalıyetınden tek cümle . Zaten, nedense devlet borçla- ıktıdardakılerı çok sinirlendir- orun bir çok yerlerinde kalkın- ma hareketlerinin süratinden bahsedil- miştir. Fakat acaba bu süratin bir hesa- bı mevcut mudur? Bizim Vazıyetımız bir vaziyetine benzemektedir. Fakat unutmamak lâzım- dır ki, 'böyle bir adamın sadece yol bo- yunda süratini arttırmıya çalışması değil, fakat hedefe ulaşmayı da emniyet altına alması, onun için atı çatlatmamaya dik- kat etmesi lâzımdır. Maliye Memurlar ayarlanıyor Geçen hafta Pazartesi akşamı, hâlâ radyolarında haberler bultenını din- lemek itiyadını bırakmamış olanlar, er tesi sabah ellerine Zafer gazetesi geçmiş olanlar şu haberle karşılaşdılar: «Mali- ye Vekilinin mühim beyanatı: Memurlar yılda beş maaş fazla alacak!» Alırlar mı almazlar mı, orasını şimdilik Allah bi- lir ve günü gelince herkes görür. Böyle bir şüpheyi içimizde yaşatmanın ve şu satırlarda önünüze koymamızın şüphesiz sebepleri yok değildir. Çünkü nihayet bakanlar da insandırlar. Gerçi insan o- larak onlar, işlen icabı, biraz farklı du- rumdadırlar; ama gene de insandırlar. Yanılabilirler. Yanlış hesaplara, ümitlere kapılmış olabilirler. Gerçi sözlerini bin defa ölçüp tarttıktan sonra, söylemelidir- ler. Hesaplarını doğru — yapmalıdırlar. Bunların hepsi güzell Hem de pek gü- el. Ama ne var ki şu kadar zamandır bu olçup artma işinin pek öyle mishal- le ölçülüp tartılır şekilde» yapılmadığına bin defa ispata yetip de artacak kadar delil var, vesika var, konuşma ve be- yanat var, kocamanm caman nutuklar Var. Daha iki sayı evvel bunlardan gü- zel güzel örnekler verdik. İşte endişemiz buradan geliyor. Hemen Şunu söyliye- lim ki, sözlerimiz daha ziyade «söylenir de yapılmaz» şüphesini belirtmek için söylenmiş değildir. Gerçi 'bu noktada da şüpheli olduğumuzu ve hiç de haksız sayılamıyacağımızı, açıkça ifade edelim. akat gene ifade edelim ki endişemiz da- ha ziyade böyle bir şey yapıldığı takdirde ne gibi neticelerim doğabileceğine müte- veccihtir Maliıye Balkanı geçen gün yaptığı bir açıklamada 1955 yılının vergi tahsilatın- dan bahsetmiştir. Bakanın verdiği izaha- ta göre, bu yılın Mart - Eylül (Eylül so- yani yedi ay Zzarfında, vergiler 1 milyar 500 milyon kiradır.. Eylül sonumdan Mart 1956 başına kadar 1965 mali yılı tatbi- katına ait daha ancak Ş vardır. Geçen yıl yani 1954 yılında, bu beş aylık devre zarfında tahsil edilen vergi 900 milyon 1liradır. Bu sene aynı müddet zarfında toplanacak verginin azımsanmı- acak bir iyimserlikle | milyar tahmin olunabileceğini kabul edelim. Bundan fazlasını ümit ettirecek hiçbir belirti ve imkânın vcut olmadığını ayrıca ilâve edelim Bu soyledıklerımızden hemen şu Mali yıl sonunda toplana- cem'an 2 milyar 500 mil— yo: mektedir. Şimdi hemen 1955 mali yılı Zam görecek devlet memurları Geliri az, 12 gideri çok - olanlar gider bütçesinin 8 milyar lira olduğunu hatırlatalım. Bu vaziyette, kabaca, bu yıl bütçesinin 500 değilse bile, buna yakım bir miktarda açık göstereceği şimdiden beklenebilir. Ancak u iddia gider bütçesi tah- tılar yapılırsa açığın söylediğimiz mik- tardan daha az olması mümkün olabilir. İstikbalin gösterecekleri F nümüzdeki yıl bütçesinin ne kadar olacağımı bilmiyoruz. Yalnız gelecek yıl bütçesinde bilhassa vergi tahminlerinin çok dikkatli yapılması i- cap etmektedir. Zira ithalât güçlükleri ve hâdiseler gelir ve muamele vergile- rinde ehemmiyetli tenezzüllere meydan verebilir. Gelecek yıldan itibaren İstan- bul gibi başlıca bir varidat merkezinde üç sene müddetle bazı kimseler belki hiç vergi ödemiyeceklerdir. Hattâ daha gelecek seneye kalmadan bunların vergi borçları üzerinde bazı operasyonlar ya- pılacağı dolaşmış şayialar arasındaydı. Gelecek yıl bütçesinin varidat bölü- münde bu türlü (menfi faktörlerin tesir- de bulunabileceği beklenirken, masraf- lar bölümümde de keza zorlaştırıcı yön- de bir takım tasavvurların tesiri görüle- cektir. Şunu demek istiyoruz ki, masraf bütçesine bu gün haber verilen bazı tav savvur ve icraat vaadleriyle munzam yükler tahmil edilmektedir. İşletmeler Bakanı bir temel atma tö- reninde, önümüzdeki yıl 100 tane temel 100 tane açılış merasiminde bu- lunulacağını haber veriyordu. Biz habe- rin hükümete 200 tane iş gününe mal olacağı üzerinde durmaktan ziyade, bö- nün altadaki mali hâdiseye bakacak 0- lursak, bunu önümüzdeki yıl yatırımlar- da ve yatırım giderlerinde bir kısıntı dü- şünülmediği —şeklinde — yorumlayabiliriz. Ancak işaret edilmelidir ki bu husus öy- özle veya temennıyle tahak- şeydir. önümüzdeki yıl yatırımla- rın kısıntısız devam ettirileceğimin şim- diden sonra iddia edilebilmesi o kadar kolay birşey değildir. Yatırımlar yanında bir ikinci mü- him mesele de şu günlerde ortaya çıkmış bulunuyor. r ve ücretlilere yılda üç defa verilmekte olan ikramiyelerin adedi beşe çıkarılıyor. Ayını zamanda e- mekli, dul ve yetim maaşı alan vatan- daşlar da bu yeni ikişer maaş ödemeden faydalanacaklar. Biz peşinen söyliyelim ki, memur, ücretli, emekli, dul ve yetim vatandaşlarımızın hayat ve vaşama im- kân ve kaabiliyetlerinim bu günkü şart- lara uyacak hale getirilmesini en az her- kes kadar isteniz. Ancak endişemiz odur ki, bu gidişle bu ek maaşların da derde deva olmıyacağı bir istikamete doğru yol almakta bulunuyoruz. Aynı zamanda çok üstünkörü oldukları muhakkak bulunan AKİS, 22 EKİM 1955