3 Eylül 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

Suriye Şükrü El kuvvetli kuvvetli mi?.. Yeni Cumhurbaşkanı Meclis — reisi elini kürsüye vurarak milletvekillerini süküta davet et- tikten sonra “seçimin neticesini bildi- riyorum" dedi. "“Kırk yedi oya karşı doksan bir oyla Şü r" El kuvvetli Surıye Cumhurbaşkanlığına seçilmiş- Bu sözler Suriye yakın tarihinde yeni bir safhanın açıldığını gösteri- yordu. Taptığı seçim sonunda Suriye Parlamentosu, Mart 1949 darbesiyle mevkiinden uzaklaştırılan eski Cum- hurbaşkanını tekrar yerine iade et- mekteydi. Hatırlardadır ki Hüsnü Zaim tarafından yapılan bu darbe ile iktidar ordunun eline geçmiş ve bu- nu diğer iki darbe takip etmişti. İk- tıdarın ordunun elinden alınması i- Çİn Çiçeklinin geçen sene memleketten atılmasına kadar bek- lemek gerekmiştir. Şimdi askeri ikti- darın kovduğu bir politikacının Cum- hurbaşkanı seçilmesiyle Suriye tek- rar ve sağlam bir surette parlamen- ter rejime avdet etmiş bulunuyor. Şükrü El kuvvetli, Suriye'nin an eski politikacılarındandır. — Yüksek tahsilini İstanbulda ,Mekteb-i Mülki- ye'de yapan kuvvetli, Suriye daha Osmanlı İmparatorluğunun bir vilâ- yeti iken, bağımsızlık için mücadele etmeğe başlamış ve memleketi Fran- sız mandası altına girince de bu- faa- liyetine devam etmişti. Şükrü El kuvvetli, Fransızlar - tarafından bu faaliyetinden dolayı iki defa ölüm ce- zasına çarptırılmışsa da-her defasın- da bundan kurtulmasını bilmişti. Su- AKİS, 3 EYLÜL 1955 riye bağımsızlığına kavuşunca, rü El kuvvetli memleketinin en kuv- vetli politikacısı olmuştur. En müş- kül anlarında memleketini türlü zor- luklardan kurtarmasını bilen kuvvet- li'nin, bu sefer de Suriyeyi içinde bu- Şük- lunduğu çıkmazdan uzaklaştırması temenni edilmekte! Filhakika Surıye politikası şu günlerde hakiki bir çıkmaz içinde- dir. Haşimi ailesine karşı öteden-beri Suriyede duyulmakta olan infial bu memleketi Orta-Doğu emniyetini te- minat altına alan Türk - Irak paktı- na iştirakten alıkoymaktadır. JIrak tahtını işgal etmekte olan Haşimi a- ilesinin Suriyeyi de içine alan birle- ik bir Arap devleti kurmak istediği hatırlardadır. FFakat bu tasavvurun tatbik kabiliyeti artık bugün için kalmamıştır. Ondan arta kalan sade- ce Suriyede Hâşimilere karşı bir in- fialdir. Halk efkârının bu infialine karşı koyamayan devlet adamları şimdiye kadar Türk-Irak paktına gir- meğe yanaşmamışlardır. Suriye Hü- kümetine bu davranışında ordunun ve İktidara geçtiği günden-beri ne is- tediğini bilmeyen Mısır Başvekili Ab- dülnasır'ın da büyük tesirleri de kü- çümsenem Teni Cumhurbaşkanı Şükrü El kuvvetli, ilk olarak, -Doğuda Mısır ve Suriye tarafından yaratılan bu gergin havaya bir son vermek zo- rundadır. Suriye Parlamentosunun kendisini Cumhurbaşkanlığına seç- mesi, bizzat Suriye politikacılarının da aynı arzuyu beslediklerini göster- mektedir. Filhakika kuvvetli'nin karşısında ikinci aday olarak Dışişleri Bakanı Halid El Azm vardı. Halid El Azm, Mısır Başbakanı Abdülnasırdan son- ra Orta-Doğu işlerinin arap saçına dönmesine sebebiyet veren ikinci a- damdır. Irak Parlamentosu, Meclis içinde bir parçalanma bahasına da olsa, Türk-Irak paktına karşı açık DÜNYADA OLUP BİTENLER bir husumeti bulunmayan Şükrü El kuvvetlıyı tercih etmiştir.- ü El kuvvetli'nin dış siyaset- te nasıl bır yol takip edeceği şimdi- den kestirilemez. Ancak kendisinin Cumhurbaşkanlığına seçilmesi üzeri- ne Dış işleri Bakanı Halid El Azm istifa etmeği tercih etmiştir. Bunun ise kuvvetli'nin lehine bir. nokta o- larak kaydedılmesı gerekir. El kuvvetli'nin, Suriye efkârının hissi duşuncelerını bir tarafa bıraka- rak, hakikatleri görmesi ve Suriye'yi doğru yola sevketmeşi temenni olu- nur. Fas eKan gövdeyi götürüyor Grandval'in projesinin Fransız ka- binesi tarafından raddedilmesi ü- zerine eski Sultan Muhammed Bin Yusufun tahttan uzaklaştırılması— nın üçüncü yıldönümünde Fasta yeni ve diğerleriyle kıyas edilmiyecek ka- dar şiddetli ayaklanmalar olmuştur. Ayaklanma önce Berberi kabile- lerinin yaptığı bir kıyam ile başlamış ve bunu Fransızların giriştiği şiddet- li bir tenkil hareketi takip etmiştir. Şu satırların yazıldığı sıralarda alı- nan haberler bu tenkil hareketinin hâlâ devam etmekte olduğunu gös- teriyordu. Fakat Fransızların yaptıkları bu katliâmın Faslıları dâvalarından vaz geçireceği zannedilmemelidir. Nite- kim henüz doğruluğu teyid edilemi- yen bazı haberlerden anlaşıldığına göre, Fransa başvekili ilk — olarak Fas ın taht davasına bir hal tarzı bu- lunmak zaruretini nihayet takdir et- miş ve bu yolda adım atmağa baş- lamıştır. Fransada bulunan Fas he- yetiyle yapılan görüşmeler bu istika- mette gelişmektedir. Bu konuda da- ha kesin konuşabilmek için olayların gelişmesini beklemek gerekmektedir. Suriye ordusunun bir parçası Men dakka dukka...